In 2014 sprak Nederland in Wales af dat het toe zou werken naar de NAVO-norm van 2% van het Bruto Binnenlands Product (BBP). Vier jaar later is het Defensiebudget weliswaar iets verhoogd, maar is het percentage dat Nederland besteed aan Defensie niet gestegen. In de toekomst zal Nederland zelfs nog verder afraken van de NAVO-norm. Uit de woorden van premier Mark Rutte bleek weinig urgentie om er iets aan te doen. Rutte zei dat een extra investering "additionele besluiten" vergt.
Zr.Ms. Johan de Witt op de Noordzee. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Volgend jaar stijgt het percentage dat Nederland uitgeeft aan Defensie naar 1,3%. Dat is gelijk aan het percentage in 2010, maar nog ver weg van de 2% en zelfs de 1,45% (het Europese gemiddelde) dat ooit werd gezien als tussenstap naar de norm. Na een lichte stijging in het volgende decennium zal het percentage weer zakken richting 1,23%. En daar zit het probleem, want in 2024 zou Nederland op 2% moeten zitten. Met 1,23% blijft Nederland procentueel minder investeren dan ooit, zelfs minder dan in de jaren '20 van de vorige eeuw.
Er is nu echter meer druk van buitenaf. De Amerikaanse president Trump heeft, nog steviger dan zijn voorganger Obama, zijn ongenoegen geuit. Ook zijn er in 2014 afspraken gemaakt en later zijn die toezeggingen ook bevestigd. Toch liet Rutte vandaag blijken dat er geen snelle verandering komt. De premier gaf vandaag tijdens de Algemene Beschouwingen toe dat de norm "bij lange na" niet wordt gehaald. "We bungelen onderaan," zei hij.
Onder anderen Van der Staaij (SGP) en Buma (CDA) waren kritisch. Volgens Buma moet Nederland kiezen: tegen de NAVO zeggen dat de belofte niet wordt nagekomen of meer investeren. Dat laatste is onwaarschijnlijk (dat eerste overigens ook), want Nederland gaat de komende jaren wel meer investeren: 8 miljard in totaal tot 2021. Volgens Rutte zou het nog eens 5 miljard euro extra nodig zijn.
Minister van Defensie Bijleveld gaat wel aan de slag met een investeringsfonds, om het Defensiebudget minder afhankelijk te maken van politieke willekeur.