Het jonge Amsterdamse bedrijf Optics11 is op de grootste marinebeurs ter wereld in Parijs, Euronaval, in de prijzen gevallen. Net als drie andere bedrijven ontving Optics11 de 'Euronaval Innovation Award' voor hun innovatieve glasvezel-systemen. Een van de meest in het oog springende producten is de dunne gesleepte sonar, gebaseerd op glasvezel.
De towed array. (Foto: Optics11)
Optics11, een spinoff van een project van de Vrije Universiteit Amsterdam, komt steeds meer in de internationale schijnwerpers dankzij de innovatieve gesleepte sonar genaamd Otades.
Fregatten, onderzeeboten en in de nabije toekomst ook onbemande scheepjes gebruiken een gesleepte sonar (of: towed array) om onderzeeboten op te sporen. Towed array's zijn al decennia in gebruik. Dit is een lange slang met hydrofoons (onderwatermicrofoons). Het fregat sleept deze door het water en kan dankzij de grote afstand van het eigen schip en schroeven ongestoord de lage frequenties van onderzeeboten opvangen. Het geheel kan een kilometers lang systeem zijn.
Dankzij een gepatenteerde vinding die voortvloeide uit het onderzoek van de Vrije Universiteit, brengt Optics11 een heel dunne towed array op de markt. Deze is dankzij de glasvezel-sensoren niet alleen veel dunner, maar volgens Optics11 ook minder kwetsbaar dan de traditionele elektrische hydrofoons die in de slang bovendien tal van andere elementen nodig hebben om het werk te kunnen doen. Glasvezel zorgt ook voor minder signaalverlies en zorgt voor betere prestaties, zo claimt het bedrijf.
Juist die prestaties zouden verschillende NAVO-marines er van hebben overtuigd om te gaan testen met deze gesleepte sonar.
Een dunne towed array zorgt uiteraard voor minder weerstand in het water, waardoor deze ook beschikbaar wordt voor kleine onbemande vaartuigen. Dat het systeem opgerold minder ruimte in beslag neemt, is dan weer handig voor onderzeeboten. Maar ook voor patrouilleschepen is deze technologie interessant en dit werd, zo meldt Optics11, goed ontvangen tijdens Euronaval bij diverse marines.
Wel moet opgemerkt worden dat het belang van de passieve towed array's voor fregatten is afgenomen vergeleken met de jaren '80 toen deze systemen werden geďntroduceerd. Moderne onderzeeboten zijn steeds stiller geworden en nu spelen actieve systemen, die niet alleen luisteren maar ook een lage 'sonarping' uitzenden, een belangrijkere rol in de detectie van onderzeeboten. De nieuwe ASW-fregatten worden daarom ook voorzien van een gesleepte actieve en passieve sonar, LFAPS. Toch is de passieve sonar niet passé en biedt de nieuwe sensortechniek op basis van glasvezel weer nieuwe mogelijkheden, zoals het inzetten als passieve sensor op de zeebodem.
Behalve Optics11 kregen ook de Franse bedrijven Arkeocean, Elwave en Thales Six prijzen voor hun innovatieve producten.
