Kan Nederland zelf besluiten om militaire hulp te sturen naar het door de orkaan getroffen Bahama's? Nee, daar moet eerst een hulpverzoek door het land voor worden gedaan en daarna moet de Nederlandse politiek een besluit nemen. De Bahama's hebben nog geen verzoek gedaan. Het land beschikt overigens over een van de grotere marines in het gebied, met vooral schepen van het Nederlandse Damen.
HBMS Lignum Vitae tijdens de werfproeftocht in Nederland in 2015. Het 30-meter lange schip heeft een bijlboeg, speciaal ontwikkeld om ook in slecht weer nog een redelijke snelheid te behouden. (Foto: Drew84/ CC By 4.0)
Hoewel dramatische beelden via social media door de bewoners van de eilanden worden verspreid, terwijl orkaan Dorian tergend langzaam over de eilandengroep trekt, is er door het land geen hulpverzoek gedaan. Dat zou dan gedaan worden via het Caribbean Disaster Emergency Management Agency (CDEMA) dat sinds 2005 noodhulpverlening in het gebied coördineert. Tot dat moment zijn de inwoners afhankelijk van de middelen ter plaatse en dat is wel meer dan op veel andere eilanden in de regio.
Een belangrijke rol voor hulpverlening op de Bahama's is weggelegd voor de Royal Bahamas Defence Force. De defensie van het land bestaat vooral uit tien patrouilleschepen en een landingsschip, waarvan negen schepen in Nederland zijn gebouwd door Damen. Het gaat dan om de Legendklasse (Stan Patrol 4207), de Lignum Vitaeklasse (Stan Patrol 3007) en HMBS Lawrence Major (Damen Stan Lander 5612). Om deze capaciteit te behouden zijn tien marineschepen (om welke het gaat is onbekend) voor de orkaan uitgeweken, zo berichtten lokale media afgelopen vrijdag. Zodra de orkaan over het gebied is getrokken, beschikt het land direct over eigen hulpmiddelen.
Minister of Agriculture and Marco City MP Michael Pintard, who lives on Grand Bahama, showing some utterly frightening footage of his home during the passage of Hurricane Dorian. pic.twitter.com/gugVsLMroB
Maar dat gebied is uitgestrekt. De Bahama's is een eilandengroep bestaande uit 700 eilanden, met in totaal 300.000 inwoners. Inmiddels is zeker één dode gevallen en zijn duizenden gebouwen verwoest. Het vliegveld zou onder 1,5 meter water staan.
Vooruitlopend op de hulpvraag heeft het Verenigd Koninkrijk het amfibisch transportschip RFA Mounts Bay richting de Bahama's gestuurd, dat deel uitmaakt van de Commonwealth. Ook het Amerikaanse hospitaalschip USNS Comfort is in de regio, maar koerst momenteel wel de andere kant op richting Trinidad en Tobago.
Zoals eerder vandaag vermeld is Zr.Ms. Johan de Witt op korte termijn ook in de regio. Het amfibisch transportschip is het op-één-na grootste Nederlandse marineschip en heeft uiteenlopende middelen om noodhulp te verlenen, waaronder twee helikopters en landingsvaartuigen. Het schip is onderweg in verband met de oefening Caribbean Coast die volgende week van start gaat. Of het schip, samen met de andere Nederlandse eenheden, hulp gaat verlenen hangt dus af van een verzoek van de Bahama's.
"Pas als het verzoek wordt gedaan, kijken we wat we kunnen leveren," zegt een woordvoerder van de marine in het Caribisch gebied. "We kunnen niet alvast gaan bewegen voor de officiële vraag er ligt. En als het verzoek is gesteld kan Defensie ook niet het besluit nemen om wel of niet te gaan, dat zal de politiek moeten doen."
Vooralsnog gaat Caribbean Coast dus gewoon door. Al houdt men in Willemstad wel rekening met mogelijke inzet. "Als Nederlandse defensie hebben we een prominente aanwezigheid in het gebied en hebben we veel middelen voor hulpverlening. Van de Pelikaan tot kustwachtcutters, -helikopters en -vliegtuigen. Daar komen nu de Snellius en de Johan de Witt met staf bij. De Snellius heeft loadingcapaciteit en kan de bodem van een haven in kaart brengen voor grotere schepen naar binnen kunnen. Er zijn weinig andere landen in de regio met deze middelen."
USNS Comfort was in Willemstad, Curacao, maar vaart nu verder weg van de Bahama's en gaat oostwaarts richting Trinidad en Tobago. (Foto: Amerikaanse marine)
Als het dan zover is, is er weinig meer mogelijk voor hulp verleend kan worden. "De Johan de Witt moet misschien nog een tussenstop maken om bijvoorbeeld voedselpakketten op te halen, maar op zich hebben we alles wel in het gebied. Ik weet alleen niet wat de status is op de Bahama's," zegt de woordvoerder. "Ik kan me voorstellen dat ze eerst een goede inschatting willen maken wat de schade is en wat er exact nodig is. Dat kan van alles zijn: technische hulp, medische hulp, voedsel, drinkwater en/ of transportmiddelen. Het hoeft ook niet noodzakelijk militaire hulp te zijn, er zijn ook NGO's in het gebied die hulp kunnen verlenen. En misschien heeft men wel genoeg aan RFA Mounts Bay en USNS Comfort. De Comfort, deels vanwege het orkaanseizoen in het gebied, was afgelopen weekend in Willemstad. Aan boord is me verteld dat het schip het derde grootste ziekenhuis van de VS is en het negende ziekenhuis ter wereld. Dus de inzet van bijvoorbeeld de Johan de Witt hangt helemaal af van de behoefte van de Bahama's."
