Volgens de Financial Times overweegt Nederland om per schip humanitaire hulp te verlenen aan Gaza. Ook Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk zouden volgens de Britse krant overwegen om de nood van de bevolking aldaar te verlichten, waarmee gelijk druk van de hulpkonvooien vanuit Egypte kan worden gehaald. Er is wel één probleem voor de Nederlandse inzet: er zijn geen marineschepen met transportcapaciteit gereed voor inzet.
Zr.Ms. Johan de Witt en Zr.Ms. Rotterdam in Den Helder in juli dit jaar. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Demissionair minister van Defensie Kajsa Ollongren bevestigt in het artikel van de Financial Times dat "de zee, natuurlijk, een mogelijkheid is". Waarna zij vervolgt: "We weten dat de Fransen al een van hun schepen voor medische hulp hebben gestuurd. Veel van onze partnerlanden, en wij ook, bevinden zich met onze militairen op Cyprus."
Wie van de drie?
De Fransen hebben inderdaad een marineschip gestuurd. FS Tonnerre (Mistralklasse), een helikoptercarrier met een dok voor amfibische operaties, is reeds naar Gaza om hulp te verlenen. De Franse fregatten FS Surcouf (La Fayetteklasse) en FS Alsace (FREMM) zijn al in de regio en sluiten zich aan bij de Tonnerre. Ook twee Britse schepen, ondersteuningsschip RFA Argus en RFA Lyme Bay (vergelijkbaar met Zr.Ms. Rotterdam), zijn in het oosten van de Middellandse Zee.
Marineschepen.nl begrijpt dat er momenteel geen concrete plannen zijn bij Defensie. Maar belangrijker nog, van de drie marineschepen met transportcapaciteit, is er geen enkel schip inzetgereed.
Zr.Ms. Karel Doorman biedt de meeste ruimte, maar is tot het eind van het jaar in reparatie in verband met problemen met de transformatoren. (Was de Doorman wel inzetgereed, dan was het schip in het Caribisch gebied.)
Zr.Ms. Rotterdam, een van de twee amfibische transportschepen, is sinds afgelopen voorjaar in gepland onderhoud. Het tweede schip met dergelijke capaciteit is Zr.Ms. Johan de Witt. Dat schip heeft een ingrijpende Midlife Upgrade (MLU) ondergaan. Die MLU verliep iets moeizamer dan gedacht en het schip is pas 18 oktober voor het eerst naar zee gegaan voor varende materieelsbeproevingen. Daarna volgt nog een intensief opwerktraject om schip en bemanning gereed te krijgen voor inzet.
Tot slot is er dan nog de New Amsterdam, een door Defensie (niet de marine) gehuurd civiel roll-on/roll-off schip. Het probleem met dit schip en andere civiele schepen is dat zij alleen geschikt zijn voor het ontladen van goederen in havens met enige voorzieningen. De Rotterdam en Johan de Witt kunnen immers middels landingsvaartuigen en helikopters ook goederen op het strand zetten.
Een ander punt betreft uiteraard de dreiging in het gebied. Bekend is dat er partijen zijn met antischipkruisvluchtwapens. Nu zal de kans klein zijn, de Britten en Fransen hebben hun schepen ook zonder escortes gestuurd, maar het is niet waarschijnlijk dat een schip zonder zelfverdediging naar een oorlogsgebied zal worden gestuurd. Dus ook als de voortstuwing van de Johan de Witt technisch in orde is en het schip een lange reis kan maken, is het nog niet klaar voor een situatie die een hogere mate van gereedheid vraagt.
Rutte en Macron
Het idee voor het verlenen van hulp komt volgens de Financial Times van demissionair minister-president Mark Rutte en de Franse premier Emmanuel Macron. Later besprak Macron het plan met de Britse prime minister Rishi Sunak.
Dat er geen marineschip beschikbaar is, betekent overigens niet dat er helemaal geen hulp kan worden verleend door Nederland. Mogelijk denken de regeringsleiders aan een alternatieve Nederlandse inzet, in samenwerking met een van de Britse of Franse schepen ter plaatse en bijvoorbeeld Nederlandse militairen op Cyprus. Maar daar is verder niets over bekend.
Het sturen van een Nederlands fregat zal niet hoog op het lijstje van alternatieven staan. Hoewel een dergelijk schip andere schepen, zoals de Tonnerre en Lyme Bay, kan beschermen tegen onverwachte dreigingen, zijn er al twee Franse fregatten. Een fregat is niet geschikt om grote hoeveelheden hulpgoederen te vervoeren.
Update 2 november: oproep
Op woensdag 1 november, nog voor dit artikel gepubliceerd werd, de voormalig ambassadeur in Israël en Caspar Veldkamp op Radio 1 bij WNL een oproep aan de Nederlandse regering om te onderzoeken of Nederland ook een van de twee amfibisch transportschepen gereed kan maken voor inzet.
Auteur: Jaime Karremann Jaime is oprichter van Marineschepen.nl en heeft meer dan 1.500 artikelen geschreven over uiteenlopende marine-onderwerpen. In 2017 gaf hij zijn non-fictieboek In het diepste geheim uit en later onderzeebootthriller Orka. Voor Jaime fulltime met deze site aan de slag ging, werkte hij ruim 12 jaar bij de marine, waarvan het grootste deel in een burgerfunctie. Jaime studeerde Communicatie in Groningen.
