Gisteren verscheen op Twitter een tot op heden onbekend beeld van de vervanger van het M-fregat. De nieuwe artist impression van het toekomstige fregat wijkt op een aantal punten af van eerdere schetsen.
Artist impression van de vervanger van het M-fregat, de nieuwe Belgische en Nederlandse fregatten. (Bron: @sebohofkamp/ Defensie)
Commandant Zeestrijdkrachten (CZSK) benadrukte via Twitter, toen de vraag gesteld werd welk ontwerp het zou worden, dat het om slechts artist impressions gaat en dat pas tegen het einde van het Defensie Materieel Proces (DMP) een echt ontwerp ligt. Het gaat dus om schetsen die een denkrichting weergeeft en een schets maakt het immers makkelijker om over de verschillende opties te praten. Er zijn mogelijk meerdere denkrichtingen. Toch zeggen de artist impressions wel iets, het zijn geen loze plaatjes.
Samen met België wil Nederland de huidige in totaal vier M-fregatten uit de jaren '90 gaan vervangen. Kapitein ter Zee (KTZ) Sebo Hofkamp is werkzaam bij de Directie Plannen van de Defensiestaf en vanuit die functie betrokken bij nieuwe marineprojecten. Hofkamp verzond gisteren behalve de artist impression verschillende interessante tweets over de nieuwe fregatten.
Artist impression voorzien van een legenda. (Beeld: Defensie, bewerking: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Artist impression beter bekeken
Hoewel vast staat dat het schip er niet precies uit zal komen te zien zoals op deze artist impression, er zal de komende nog veel gewijzigd worden, is het wel interessant om de schets nader te bekijken.
Marineschepen.nl had voor publicatie geen contact gehad met wie dan ook, onderstaande was (tenzij anders vermeld) gebaseerd op interpretaties van schrijver dezes en uiteraard wat eerder bekend werd gemaakt. Na publicatie hebben oplettende lezers -waarvoor dank- hun interpretaties gemaild en een aantal is in het artikel opgenomen.
1. Het kanon was hier eerder niet herkend, maar diverse lezers zagen dat het een nieuw 76mm kanon van het Italiaanse bedrijf Leonardo is (voorheen Oto Melara): de Sovraponte. Dit kanon zal worden geplaatst op de hangars van de nieuwe Italiaanse PPA fregatten en is voorzien van geleide munitie. In een reactie op een vraag op Twitter antwoordde Hofkamp: "1 van de opties is een 76mm snelvuurkanon dat in combinatie met geleide munitie en short range vuurleiding de functie vd GK kan overnemen." De huidige M-fregatten hebben het 76mm kanon van Oto Melara en de Goalkeeper (GK). Wat vrijwel vast staat is dat de Goalkeeper niet meer terug komt op de nieuwe schepen. De taak om snel inkomende raketten op het laatste moment te onderscheppen zou overgenomen kunnen worden door een 76mm kanon met granaten die middels een vuurleidingsradar naar het inkomende doel te sturen zijn. Een andere optie is een laserkanon. Tests beginnen in 2019, maar de nieuwe fregatten komen waarschijnlijk te vroeg.
2. Pal voor de brug is in deze schets een snelvuurkanon neergezet dat veel wegheeft van de Marlin WS 30mm die ook op de OPV's en de Karel Doorman staat.
3. Op de brug, achter de navigatieradar, staat in de artist impression een object dat veel lijkt op een RAM (Rolling Airframe Missile), een raketsysteem tegen luchtverdediging op zeer korte afstand.
4. De grote mast is bedoeld voor een uitgebreid pakket aan sensoren en communicatiemiddelen van voornamelijk Thales. Dit is afgeleid van de huidige Geïntegreerde Mast die nu op de OPV's en Karel Doorman staan. Dit nieuwe systeem heet de Geïntegreerde Sensorsuite en bevat weer de volgende generatie aan zeebeeld, luchtbeeld en vuurleidingsradars. Het grootste verschil is echter dat het dit keer niet om één mast gaat, maar om twee, zo werd reeds in 2015 aangekondigd door Thales.
Hoewel dit niet door Thales is gecommuniceerd, lijkt de grote mast in deze schets een APAR Block 2 te huisvesten, zo wees een lezer Marineschepen.nl daar vanmiddag op. Dit is de opvolger van APAR dat op het LCF staat.
5. De marine had eerder bekendgemaakt dat voor de nieuwe fregatten gekeken wordt naar de opvolger van de bekend Harpoon, het kruisvluchtwapen tegen zeedoelen dat stamt uit de jaren '70. In de artist impression zijn canisters te zien die lijken op die bij soortgelijke wapensystemen in gebruik zijn. Deze staan op de vertrouwde plek, maar nu in een stealth opstelling.
6. Het laatste wapensysteem dat in beeld is, is niet goed te zien maar is waarschijnlijk hetzelfde kanon als op de bak. Door twee gelijke kanons te plaatsen, kan het schip het wapen inzetten tegen doelen uit alle richtingen. Dat was ook te zien bij de S-fregatten die in den beginne ook een kanon op de hangar hadden staan. Later werd dat vervangen door de Goalkeeper. Eventueel zou daar een laserwapen kunnen komen te staan.
Artist impressions vergeleken: A werd voor het eerst in 2014 gepubliceerd, B in 2015 en C in 2017. (Bron: Defensie, bewerking: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Artist impressions vergeleken
Als de drie bekendste schetsen onder elkaar worden gezet valt een aantal zaken op. Schets A en C lijken het meest op elkaar, niet alleen door de kleuren.
Het idee van een 76mm Oto Melara kanon met Thales Pharos (het hoekige bolletje op het kanon) zoals op schetsen A en B te zien was, is in C verdwenen. In B was de Marlin WS op een bordes geplaatst, maar in A en zeker in C is het snelvuurkanon verder naar achteren verschoven. Dat biedt meer ruimte voor de verticale lanceerinrichting achter het kanon. Meer lanceercellen zijn nodig als er een grotere diversiteit aan raketten is vereist. Dus als België een SM-3 raket tegen ballistische raketten wil, is het logisch dat er meer lanceercellen gevraagd worden. In schets B was die ruimte er niet en was het aantal cellen heel beperkt.
Verder stond in A en B nog een Hitrole voor de brug opgenomen, maar die is in C ook verdwenen. Daar is wel het object op de brug (nr. 3) voor teruggekomen. De twee masten van de Geïntegreerde Sensoruite zijn eveneens verder geëvolueerd en is een van de aanpassingen de ogenschijnlijke toevoeging van de APAR Block 2. Ook is de plaats van de RHIB, en de daar achter gehuisveste multimission bay, in C op de plaats gezet van schets A.
Onzeker
Hoe het schip er uit zal komen te zien is nog lang niet bekend, eerst moeten er nog veel hordes worden genomen. De belangrijkste uitdaging van dit moment is het budget. Er is, de mooie woorden ten spijt, in Nederland nog steeds onvoldoende geld voor de vervanging van de fregatten. De traag voortslepende formatie van een nieuw kabinet maakt het probleem alleen maar groter nu Prinsjesdag voor de deur staat en een nieuwe kabinet de Defensiebegroting voor 2018 niet kan maken, en alleen het budget van 2019 significant zou kunnen verhogen. Als de nieuwe regering dat zou willen. Er is veel kostbare tijd verloren gegaan en dat is een groot nadeel voor de vele marineprojecten die al jaren zijn uitgesteld.