Het Noorse fregat KNM Helge Ingstad (Fridtjof Nansenklasse) is vanochtend zwaar beschadigd geraakt na een aanvaring met de olietanker Sola TS. Na de aanvaring liep het fregat op de rotsen. Van de 137 mannen en vrouwen aan boord van het fregat zijn zes personen lichtgewond geraakt. Rond 0630 uur gaf de commandant om het schip te verlaten. Dat was ruim tweeënhalf uur na de aanvaring. De vraag is of het schip nog gered kan worden.
Voor KNM Helge Ingstad is de afloop van de NAVO-oefening Trident Juncture dramatisch. Nadat het fregat de afgelopen weken aan de oefening had deelgenomen voer het vanochtend in de buurt van Bergen toen het rond 0400 uur in botsing kwam met de tanker Sola TS. De tanker raakte licht beschadigd.
Na de aanvaring liep het negen jaar oude fregat op de rotsen. Hoe dan ook is de bemanning, terwijl een reddingsactie op touw werd gezet, direct begonnen met averijbestrijding. Al snel bleek dat het schip veel water maakte en moesten 127 bemanningsleden het schip verlaten. De resterende tien, inclusief de commandant, hebben rond 0630 uur als laatste het schip verlaten omdat er zoveel water binnenkwam dat er groot gevaar is op zinken.
KNM Helge Ingstad is een van de vijf fregatten van de Fridtjof Nansenklasse. Het schip uit 2009 is gebouwd door het Spaanse Navantia en is een van de belangrijkste oppervlakteschepen van de Noorse marine. Het maakt deel uit van de permanente NAVO-eskader SNMG1. Momenteel staat SNMG1 onder leiding van Denemarken, vanaf KDM Esbern Snare.
KNM Helge Ingstad had geen AIS aan staan
Uit gegevens van Marinetraffic.com blijkt dat het fregat voor de botsing niet zichtbaar was middels AIS. Bijna alle schepen zijn verplicht om hun positie zichtbaar te maken middels AIS, net als vliegtuigen dat doen. Marineschepen zijn uitgezonderd van die verplichting, want de gegevens zijn via internet te volgen. Pas na de botsing, om 0403 uur, verscheen de Helge Ingstad als 'NATO warship F313' op de AIS-ontvangers. Het schip had toen een noordelijke koers en liep 5 knopen. De Sola TS en een sleepboot waren na de botsing een eindje doorgevaren en minderden snel vaart.
Om 0411 uur stuurde het fregat een noodsignaal. Na de aanvaring was het schip onbestuurbaar gebleken, dat zei de bevelhebber van de Noorse marine vanmiddag op een persconferentie. Het schip had veel schade en is toen de rotsen op geduwd door een sleepboot die in de buurt was, om te voorkomen dat het schip de diepte in zou glijden.
Om 0450 uur gingen de eerste bemanningsleden van boord. Het zijn onwerkelijke beelden. Iedere marineman/ -vrouw heeft 'verlaatrol' eens geoefend, maar om dit 'for safeguard' te zien is dramatisch.
Al snel vloog een Noors kustwachtvliegtuig over en maakte beelden van het schip voor het slagzij maakte. De beelden tonen een meterslange scheur. De scheepshuid van marineschepen is erg dun om de schepen zo licht mogelijk te houden. Maar bij een aanvaring is schade snel veroorzaakt. Bij de aanvaring raakte de AVCAT-tank beschadigd waardoor 10.000 liter helikopterbrandstof in zee spoelde.
Slagzij van de Helge Ingstad nam toe
Het ziet er slecht uit voor de Helge Ingstad. De hele dag werd met sleepboten geprobeerd om het fregat stabiel en op de rotsen te houden, maar de slagzij over stuurboord nam steeds verder toe.
KNM Helge Ingstad op beelden van het Noorse journaal van 1200 uur. Het verschil in slagzij is duidelijk te zien. (Foto: NRK)
Is de Helge Ingstad nog te redden?
Naarmate de dag vordert ziet het er steeds slechter uit voor het Noorse marineschip. De pogingen om het schip te bergen eerder vanmiddag leidden tot juist meer slagzij. Inmiddels ligt het schip bijna op z'n zij en is de vraag of de Helge Ingstad nog wel te redden is. Duidelijk is wel dat veel apparatuur met het zoute zeewater in contact is gekomen.
In een update van de Noorse marine van 1630 uur vanmiddag werd gezegd dat het fregat nog steeds niet stabiel is. Wel is het schip op drie punten onder het schip gefixeerd. Al het personeel is verzameld in Haakonsvern, op de marinebasis.
Noorse media hebben geschokt gereageerd op het feit dat de Helge Ingstad niet verzekerd is. Het schip kostte destijds ongeveer 400 miljoen euro. Ook bij de Nederlandse krijgsmacht is veel niet verzekerd.