De Nederlandse defensie-industrie en overheid willen de komende jaren meer gaan samenwerken met Maleisië en Singapore. Het virtuele startschot van het programma klonk vandaag in de vorm van een webinar waar onder andere de Maleisische minister van Defensie een toespraak hield, net als de directeur Defensie Materieel Organisatie (DMO) vic-admiraal Arie Jan de Waard. Voor de maritieme industrie is Maleisië extra interessant vanwege de plannen om nieuwe patrouilleschepen en amfibische transportschepen aan te schaffen.
Damen Stanpatrol 6211, een kleinere versie van de 6811, van de voorstellen die Damen heeft gedaan voor Maleisië. (Beeld: Damen)
De Maleisische marine wil verouderde schepen gaan vervangen en richt zich de komende jaren op nieuwe oceangoing patrouilleschepen en amfibische transportschepen. Damen is al actief in die aanbestedingen en heeft voorstellen gedaan (daar zo meer over). Ook is Thales geen onbekende bij de Maleisische marine, op oude schepen en nieuwe schepen staan sensoren van Thales.
Maar er zijn meer samenwerkingsplannen. Volgens Peter Huis in 't Veld van de stichting Nederlandse Industrie voor Defensie en Veiligheid (NIDV) is Maleisië al langer interessant. "Maleisië heeft heel veel interesse in een samenwerking met Nederland omdat Nederland bekend staat als een land met hoogwaardige technologie op onder andere maritiem gebied. Bovendien, Maleisië is ook geen enorm land en zij hebben gemerkt dat ze liever samenwerken met kleinere landen, daarnaast past de cultuur ons wel en is het ook een maritieme natie."
Today Webinar ???? ???? Topic: Malaysia as Maritime Nation: Prospects & Way forward. Exchanged experiences on ???? maritime ecosystem (government, research institutes, industry, SMEs). Digital meeting out of necessity: hopefully can meet again in person soon to strengthen cooperation. pic.twitter.com/SfwznLyLvm
"Defensie verkoopt al tweedehands materieel aan Maleisië, voertuigen bijvoorbeeld. Maar de industrie is ook aan het kijken of we drones kunnen leveren om illegale grensoverschrijdingen te kunnen monitoren. We willen met name samenwerken op maritiem gebied, maar ook in de land- en luchtdomeinen."
Om bedrijven te helpen met zaken doen in het buitenland is er een programma genaamd Partners International Business (PIB). "Vanuit de NIDV zijn we een PIB gestart voor Maleisë en Singapore", zegt Huis in 't Veld. "Samen met onder andere het ministerie van Buitenlandse Zaken, Economische Zaken, Rijksdienst voor Ondernemers, de ambassades in Kuala Lumpur en Singapore, gaan we kijken hoe we kunnen samenwerken met die landen."
Vandaag had een webinar plaats als kennismaking en "heeft de Maleisische overheid een inkijkje gegeven en uitgelegd waar de mogelijkheden zitten als het gaat om samenwerking", zegt Huis in 't Veld.
Maleisië in kleur, linksonderin Nederland ter vergelijking. (Beeld: The True Size)
Uitdagingen
De uitdagingen voor Maleisië zijn niet eenvoudig. West en Oost-Maleisië liggen 600 km van elkaar vandaan, gescheiden door de Zuid-Chinese Zee. Geografisch gezien is het al knap lastig om voldoende militaire eenheden op de juiste plaatsen te hebben, zonder dat ze over een te groot gebied uitgesmeerd worden. Daar komt bij dat de regio één van de hotspots is ter wereld op geopolitiek gebied, met aan de ene kant de toenemende spanning in en rond de Zuid-Chinese Zee en aan de andere kant de straat van Malakka, een druk bevaren straat die veel interesse geniet bij piraten.
Het land met 33 miljoen inwoners, heeft de 37e economie ter wereld, net een plaats onder Singapore dat qua oppervlak een fractie is van het grote buurland (Nederland staat 18e). Veel geld geeft Maleisië echter niet uit aan de krijgsmacht, ruim 3 miljard euro in 2017. Sinds in 2010 schommelt is het defensiebudget tussen de 1 en 1,5% van het binnenlands bruto product (BBP).
Grootse plannen, maar ook tegenvallers
Zowel de Maleisische luchtmacht als de marine kampen met verouderd materieel en zijn eigenlijk te klein om het uitgestrekte land goed te kunnen beschermen. De marine heeft 15.000 personeelsleden, twee onderzeeboten, twee fregatten, veertien korvetten en patrouilleschepen, plus kleiner materieel, verdeeld over 15 scheepsklassen. De schepen komen uit Duitsland, Frankrijk, Zweden, Italië, Groot-Brittannië, Maleisië, Singapore en sinds kort ook China.
Om meerdere problemen in een keer aan te pakken werd rond 2016 het plan gelanceerd om van 15 scheepsklassen naar 5 terug te gaan in 2050, met 12 nieuwe fregatten (Littoral Combat Ships, LCS), 18 nieuwe korvetten/ grote patrouilleschepen (Littoral Mission Ships, LMS), 18 nieuwe patrouilleboten, 3 amfibische transportschepen (Multi Role Support Ships, MRSS) en 4 Franse Scorpene-onderzeeboten.
Tegenvallende inkomsten uit olie gooiden roet in het eten waardoor het plan aangepast moest worden, maar de marine zette door. Een Maleisische scheepswerf mocht, op basis van het Gowind-ontwerp van Naval Group, zes fregatten van de Maharaja Lelaklasse bouwen (LCS). Dat lijkt uit te lopen op een ramp, want het eerste schip had vorig jaar in dienst gesteld moeten worden, maar is niet eens voor 60% af. Het ministerie van Defensie wil ingrijpen en de opdracht aan Naval Group geven, of de werf verplichten toch wat schepen af te bouwen, of het hele contract te annuleren.
Met de kleinere Littoral Mission Ships gaat het beter. Deze worden in China gebouwd en vorige week werd het derde schip van de Kerisklasse te water gelaten, het eerste schip is reeds in dienst. Toch is Maleisië niet helemaal tevreden. Na deze eerste batch van vier schepen, volgen er niet nog eens zestien bij dezelfde bouwer. In september 2020 werd bekend dat Maleisië een aanbesteding heeft opgestart voor een nieuw ontwerp LMS, bij een andere werf. Damen heeft twee ontwerpen ingediend. Het zou dan gaan om acht schepen.
Tot slot is er de MRSS. De amfibische middelen van Maleisië zijn uiterst beperkt, zeker nadat een oud amfibisch landingsschip (Newport Newsklasse) in 2009 zonk na een brand. Hierdoor kan Maleisië heel beperkt humanitaire hulp na een natuurramp over zee leveren. Oorspronkelijk waren er drie MRSS-schepen gepland, nu zijn het er twee. De plannen voor MRSS werden uitgesteld door economische tegenwind.
Damen in aanbesteding LMS en MRSS
Zoals eerder vermeld is Damen al enige tijd actief in Maleisië. Tot 2011 in de aanbesteding voor het LCS, die gewonnen werd door Naval Group. In 2017 won Damen samen met de lokale werf Destini Shipbuilding de opdracht voor de bouw van patrouilleschepen voor de Maleisische kustwacht. In datzelfde jaar werd de deelname aan de MRSS-aanbesteding publiek en in september 2020 aan de nieuwe LMS-aanbesteding.
Damen stelt als MRSS de Enforcer 10000 voor, een landing platform dock (LPD, zoals Zr.Ms. Rotterdam en Johan de Witt) van 157 meter en 11.700 ton waterverplaatsing, ruimte voor landingsvaartuigen en vier helikopters. Andere aanbieders zijn Naval Group (kleine versie van de Mistral), China (kleinere versie van de Type 075 LHD en Type 071), TAIS uit Turkije en PT PAL uit Indonesië (Makassarklasse, ook verkocht aan de Filipijnen).
Voor het LMS is Damen in de race met twee ontwerpen: Stan Patrol 6211 van 68 meter en samen met Destini Shipbuilding heeft het een ontwerp aangeboden dat sterk is gebaseerd op de OPV's die zij voor de kustwacht hebben gebouwd. Het gaat hier om een OPV van 83 meter. Andere aanbieders zijn het Duitse Fassmer, het Maleisische Preston en het Amerikaanse Swiftships.
De aanschaf van de nieuwe schepen moet vallen binnen het eerstvolgende 'vijfjarenplan' van Maleisië, het zogenaamde Twaalfde Maleisische Plan dat vanaf 2021 t/m 2025 loopt.
