Op donderdag 12 oktober wordt Zr.Ms. Walrus uit dienst gesteld. De Walrus, naamgever van de vier huidige Nederlandse onderzeeboten, wordt als eerste uit dienst gesteld in aanloop naar de vervanging van de Walrusklasse. Die vervanging laat weliswaar nog zo'n tien jaar op zich wachten, maar om de onderzeeboten in de vaart te kunnen houden stelt de Onderzeedienst twee van de vier boten uit dienst.
Zr.Ms. Walrus in 1992. Meer over de Walrusklasse. (Foto: Koninklijke Marine/ collectie Nederlands Instituut voor Militaire Historie)
De uitdienststelling van Zr.Ms. Walrus is een bijzonder moment; de vorige uitdienststelling van een onderzeeboot had plaats op 8 december 1995. Toen viel het doek voor Hr.Ms. Tijgerhaai. Die boot was, samen met de Zwaardvis, ongeveer 23 jaar in dienst, net gemoderniseerd en klaar voor nog jaren aan onderzeese operaties.
Voor de Walrus ligt dat iets anders. Als de vlag op 12 oktober wordt neergehaald, gebeurt dat 31 jaar en ruim 6 maanden na de indienststelling van de onderzeeboot. De Walrus heeft als enige van de vier niet het Instandhoudingsprogramma Walrusklasse (IP-W) ondergaan en is dus niet gemoderniseerd. Dat was wel de bedoeling en de boot lag daarom al een tijd op het droge in Den Helder op de marinebasis, maar er is dus gekozen voor uitdienststelling.
Dat besluit werd in april vorig jaar bekendgemaakt. Om de onderzeebootcapaciteit overeind te houden tot de komst van de nieuwe onderzeeboten, is gekozen om het bestand van vier boten af te bouwen naar twee. Kritische reservedelen van de Walrus worden uit de boot gehaald, gereviseerd en gereedgemaakt voor de andere onderzeeboten.
Jong en oud
Die andere boten zijn Zr.Ms. Zeeleeuw, Dolfijn en Bruinvis. De eerste twee zijn in actieve dienst, laatstgenoemde ondergaat IP-W. De Dolfijn en Bruinvis gaan, als jongste van de vier, doorvaren tot de nieuwe boten komen.
Behalve de Walrus gaat ook de Zeeleeuw dus de sterkte verlaten, al zal die boot nog enkele jaren doorvaren. Dat zal dan ook de boot zijn die het langst in dienst is van de twee; de Zeeleeuw werd namelijk in 1990 als eerste van de vier boten in dienst gesteld. Dat gebeurde omdat de bouw van de Walrus vertraagd was door, onder andere, de brand in 1986. De Walrus is toch de oudste van de vier: de kiel van de Zeeleeuw werd gelegd op 24 september 1981, de bouw van de Walrus begon, volgende week 44 jaar terug, op 11 oktober 1979.
Taiwan
Er is nog een link met de vorige uitdienststellingen. In de tijd dat de Zwaardvis en de Tijgerhaai uit dienst werden gesteld, werd naarstig gezocht naar kopers van de twee onderzeeboten die kort daarvoor nog hun operaties in de Adriatische Zee hadden gedaan. Er was nog even sprake van Taiwanese interesse in de boten (Taiwan had immers al twee onderzeeboten van Nederlandse makelij). Zover kwam het niet.
Onlangs schreef EW dat een Amerikaans congreslid pleitte voor levering van Walrusklasse onderzeeboten aan Taiwan. Ook levering van de Walrusklasse is echter niet waarschijnlijk. Taiwan bouwt zelf momenteel in vrij hoog tempo nieuwe onderzeeboten, maar het is ook al langer bekend dat Defensie de Walrus-technologie nog even voor zichzelf wil houden tot alle boten uit dienst zijn gesteld.
De laatste onderzeeboot van de Walrusklasse zal vermoedelijk over een jaar of tien uit dienst worden gesteld, als de eerste twee nieuwe zijn opgeleverd. Welke boten de Walrusklasse gaan vervangen, is nog niet bekend. De keuze voor een bouwwerf zal begin 2024 bekend worden gemaakt.
Auteur: Jaime Karremann Jaime is oprichter van Marineschepen.nl en heeft meer dan 1.500 artikelen geschreven over uiteenlopende marine-onderwerpen. In 2017 gaf hij zijn non-fictieboek In het diepste geheim uit en later onderzeebootthriller Orka. Voor Jaime fulltime met deze site aan de slag ging, werkte hij ruim 12 jaar bij de marine, waarvan het grootste deel in een burgerfunctie. Jaime studeerde Communicatie in Groningen.
