In 1992 verscheen het boekje 'Keesje gooien voor Hare Majesteit' een boek dat op een heel toegankelijke manier een beed schetst van de marine in de jaren '50. Dat beeld werd geschetst door de oud-matroos Piet de Betué. De Betué publiceerde in 2015 nog enkele verhalen op Marineschepen.nl die nooit eerder openbaar waren gemaakt. De Betué overleed op 1 augustus.
Piet de Betué en zijn boek. (Foto links: privé-collectie Piet de Betué)
De publicatie van De Betué, uitgegeven door Uitgeverij Reijnders, ging niet met veel enthousiast mediageweld gepaard. De korte vermelding in de editie van NRC Handelsblad van 14 november 1992 droeg waarschijnlijk ook niet echt bij aan de verkoop van het boekje: "Herinneringen aan zes jaar matrozenleven op een Nederlandse oorlogsbodem waarin zo goed als niets gebeurde. Zelfs in Nieuw Guinea ten tijde van de crisis bleek weinig te doen. Hoogtepunt was nog een bezoek van koningin Juliana aan boord van de kruiser." Nee, 'Keesje gooien' staat niet bol van de actie. Maar die mini-recensie deed het boekje tekort. De Betué was namelijk een uitstekend verteller.
Dankzij onder andere Keesje gooien kan de marinegeïnteresseerde een mooi beeld krijgen van de marine in de tijd van de kruisers (met duizend bemanningsleden), van de tijd (1956) dat de vloot ruim honderd schepen meer telde dan nu (130) en van de tijd dat de marine actief was in de Oost. Keesje gooien kleurt de uiterst interessante details in die door uitstekende wetenschappelijke boeken als Pugno Pro Patria door Dick Schoonoord in grote lijnen zijn getekend.
Centraal in het boekje staat natuurlijk De Betué zelf. Als zestienjarige begon hij in 1954 bij 's lands zeemacht en dat betekende dus kennismaken met die maritieme organisatie in het Marine Opleidings Hilversum (MOKH). Een jaar later kon de matroos uit Alkmaar inrouleren aan boord van de kruiser Hr.Ms. De Ruyter. "De bedden stonden in ons verblijf drie-hoog opgestapeld met een halve meter ertussen. Zo gingen er 110 man in een ruimte die ongeveer even groot was als een rijtjeshuis. In ons verblijf vond je mensen van alle mogelijke dienstvakken. Alleen de machinisten aan boord sliepen in aparte verblijven. De officieren hadden eigen hutten. Wij sliepen dus met z'n 110-en en dat kon je goed ruiken. Ik had een boven-bed gekregen. Niet de beste plaats, maar ik maalde er niet om. Ik zat aan boord van een echt schip en kon nauwelijks wachten tot we de trossen zouden losgooien en de weide wereld intrekken. En voor die prijs wilde ik desnoods wel op het dek slapen! Bovendien waren we allemaal jonge gozers en die hebben niet zo'n last van elkaars herrie. Toen ik het eerste weekend thuis kwam vroeg mijn moeder of ik een mooie hut had...."
Met de kruiser maakte De Betué diverse reizen en deed onder andere havens in De West aan. De mooiste tijd bij de marine, zo zei hij in een uitgebreid interview met Vast Werken in 2013, was echter zijn tijd op de sleepboot Hr.Ms. Wambrau in Nieuw-Guinea. Ook dat deel van het boek levert bijzondere passages op over het leven aan boord van een klein schip in de uitgestrekte archipel.
In 1960 verliet De Betué de marine en emigreerde een aantal jaar later naar Canada, maar keerde vrij snel weer terug. Tot zijn pensioen werkte hij bij het Reactor Centrum Nederland (later Energieonderzoek Centrum Nederland) in Petten.
Naast motorrijden was schrijven een van zijn hobby's. Ook na publicatie van Keesje gooien bleef hij actief op dat vlak. Toen ondergetekende De Betué in 2013 vroeg of passages van zijn boek voor de pagina over de kruisers Hr.Ms. De Ruyter en Hr.Ms. De Zeven Provinciën gebruikt mochten worden, mailde hij enthousiast en bescheiden: "Ik ben zelfs trots op het feit dat u mijn geschrift wilt gebruiken." Daarna bleek De Betué, die voor diverse andere publicaties schreef, bereid te zijn om ook niet eerder gepubliceerde marineverhalen te willen delen met Marineschepen.nl. "Ik heb er wel twintig liggen," zei hij. Uiteindelijk werden twee van die verhalen gepubliceerd op deze site: het allereerste begin en cultuurshock.
Piet de Betué overleed op 1 augustus 2019 op 81-jarige leeftijd.
