Vandaag zou de Algemene Rekenkamer in de Tweede Kamer het rapport over de aanschaf van de nieuwe onderzeeboten publiceren. Die publicatie is uitgesteld, zo bevestigde een woordvoerder van de Rekenkamer aan Marineschepen.nl. Een latere publicatie lijkt op het eerste gezicht geen ramp, maar de Tweede Kamer wacht met de voortgang van de vervanging van de Walrusklasse op de uitkomsten van dit rapport.
De 'uitkijk nieuwe onderzeeboten' heeft niks te smilen. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
De B-brief die vorig jaar december door Defensie naar de Tweede Kamer werd gestuurd, leverde veel vragen op en daarom startte de Algemene Rekenkamer afgelopen voorjaar een onderzoek op. Al snel werd duidelijk dat dit rapport weer voor vertraging zou zorgen, omdat de oorspronkelijke publicatie voor september gepland stond. De Tweede Kamer kan het rapport naast zich neerleggen, maar wil toch de onderzoeksresultaten afwachten voor het definitief akkoord gaat met de B-brief.
Maandag 5 oktober stond bij velen in de agenda rood omcirkeld, dan zou het vervangingsproject eindelijk weer doorgaan. Want het was voor velen de afgelopen jaren vooral wachten. Eerst op de komst van de B-brief die rond september 2018 werd verwacht, maar pas in december 2019 verscheen. Daarna was het wachten op de behandeling in de Kamer die werd uitgesteld door corona. En nu is het wachten op de Algemene Rekenkamer. Zo komen de verkiezingen in maart 2021 wel weer erg dichtbij.
De woordvoerder van de Rekenkamer zegt te hopen dat er over enkele dagen een nieuwe datum bekend gemaakt kan worden. Marineschepen.nl heeft vervolgens gevraagd wat de oorzaak is van de vertraagde publicatie en hoe groot de vertraging ongeveer zal zijn, maar die vragen zijn nog niet beantwoord.
Ten koste van?
Vooruitlopend op vandaag had Marineschepen.nl zondag een artikel gepubliceerd over de voortgang van het project. Ter illustratie zijn de drie onderzeebootprojecten voor de Nederlandse marine van na de Tweede Wereldoorlog vergeleken.
De conclusie is dat de tijd nog meer dringt dat op het eerste gezicht lijkt. Want hoewel deze onderzeeboten in het verleden ook in een tijdsbestek van ongeveer 16 jaar tot stand kwamen (nu staat die tijd er ook ongeveer voor), werd in die projecten veel meer tijd ingeruimd voor de voorbereiding. Onderzeeboottechnici van de marine, industrie en kennisinstituten waren destijds jaren met elkaar aan het werk om de onderzeeboten samen te ontwerpen. Nu is men ook al bezig met studies, maar veel minder. De ontwerpafdeling van Defensie is veel kleiner en er is geen werf bekend, dus er kan niet samen worden gewerkt met werf en onderleveranciers. Bovendien mogen de onderzeebootontwerpers van Defensie niet eens met de industrie praten! Niet alleen secretaris generaal Gea van Craaikamp heeft communicatie met externen voor Defensiepersoneel verboden, ook de projectleider onderzeeboten zelf wil dit niet uit angst voor latere juridische gevolgen (ivm de aanbesteding).
De cruciale ontwerp- en dialoogperiode gaat in zodra de B-brief door de Kamer is goedgekeurd, maar gebeurt dat ook nog met drie werven (een fase waarin ook nog de eisen moeten worden afgerond). De hele periode vanaf omstreeks 2013 mag dus niet als ontwerpfase worden gezien zoals die van de Walrusklasse in de periode 1975-1981.
Tijdens Prinsjesdag 2020 werd bekend dat de eerste boot in 2028 gereed moet zijn. Iedere vertraging die volgt heeft dus een impact op het toch al krappe tijdschema. Ofwel er zal geschoven moeten worden in de planning, of de eisen moeten omlaag (meer richting wat de werf al heeft klaarliggen), of Defensie, de werf en onderleveranciers moeten veel sneller en beter werken dan bij de drie voorgaande projecten.
