Vier jaar nadat het Roemeense Ministerie van Defensie de Franse werf Naval Group als winnaar van het korvettenprogramma aanwees, heeft Roemenië de aanbesteding ter waarde van 1,6 miljard euro geannuleerd. Dat maakte de Roemeense Defensie eerder deze week bekend. Damen eindigde in 2019 op de tweede plaats, maar krijgt de opdracht niet.
De Gowind 2500 waar Roemenië er vier van wilde bestellen. Achter het kanon is de verticale lanceerinrichting van de VL Mica-M te zien en achter de mast de Exocets. (Beeld: Naval Group)
Afgelopen juni had de Roemenië Naval Group en de Roemeense partnerwerf Constanta Naval Shipyard een ultimatim gesteld. Binnen enkele dagen moesten de twee werven tot een akkoord komen, waarna zij met het Roemeense ministerie een contract konden ondertekenen voor de bouw van vier korvetten. Het was inmiddels de vijfde deadline, maar ook die datum van 16 juni ging geruisloos voorbij. De Roemeense minister van Defensie bracht daarna een bezoek aan Frankrijk, maar tot een akkoord kwamen de partijen niet. Evenmin werd de aanbesteding opengebroken. Het bleef stil.
Tot maandag. Toen werd op het Roemeense ministerie besloten om een streep te zetten door de aanbesteding. "De aanbestedende dienst van het Ministerie van Landsverdediging keurde op maandag 7 augustus de annulering goed van de specifieke procedure met betrekking tot het essentiële verwervingsprogramma 'Multifunctioneel Korvet', voorgesteld door het rapport van de evaluatiecommissie die is opgericht op basis van GD nr. 48 van 15 februari 2018", schreef de Roemeense Defensie een dag later.
Volgens dit persbericht werd het besluit tot annuleren genomen omdat Naval Group de raamovereenkomst niet heeft ondertekend binnen de "gevraagde voorwaarden".
Meer details werden niet gegeven. Zoals eerder gemeld zijn er verhalen over onenigheid tussen de Franse en Roemeense werf over het risico. Het Roemeense Ministerie van Defensie zou, als er gebreken zijn aan de schepen, flinke boetes kunnen uitdelen. Het Franse plan was om de Gowind-korvetten in Roemenië te bouwen bij Constanta, maar die werf heeft geen ervaring met marineschepen. Daarom zou Naval Group willen dat de verantwoordelijkheid bij Constanta komt te liggen, iets waar de Roemeense werf weinig voor voelde. Hierdoor kwamen zij niet tot een samenwerkingsverband die nodig was voor het contract.
Roemeense media melden verder dat de Franse werf een prijscorrectie heeft doorgevoerd in verband met hogere grondstofprijzen. Daardoor zouden de vier korvetten niet meer voor de beoogde 1,6 miljard euro gebouwd kunnen worden.
Damen
Als de nummer één niet blijkt te kunnen leveren, komt nummer twee in beeld, zo werd in juni al duidelijk. Maar het Roemeense Ministerie van Defensie meldt nu dat ook de nummer twee niet als winnaar kon worden aangewezen, omdat voor dat voorstel onvoldoende budget is gevonden. Roemeense media schrijven dat ook Damen de prijzen heeft verhoogd, vergeleken met het aanbod van 2018.
Damen is dinsdag geïnformeerd door de Roemeense Defensie. Het Nederlandse bedrijf heeft steeds gezegd dat het bereid blijft en gereed is om voor de Roemeense marine schepen te bouwen. Het is echter niet zeker of Roemenië alsnog met Damen in zee gaat.
Zonder schepen
De grote verliezer in deze kwestie is uiteraard de Roemeense marine. Roemenië vaart momenteel met stokoude korvetten en fregatten. De twee nieuwste schepen van die categorieën in de Roemeense vloot zijn twee Tarantulklasse korvetten uit 1991. De vier nieuwe korvetten zouden dus slechts een klein onderdeel zijn van de benodigde vernieuwing. Roemenië wilde behalve nieuwe korvetten ook de voormalige Britse Type 22-fregatten moderniseren binnen datzelfde contract. Die schepen stammen uit 1987 en 1988, en zijn inmiddels ook toe aan vervanging.
In 2016 leek vernieuwing van de vloot dus dichtbij toen de toenmalige Roemeense regering Damen aanwees als bouwer van nieuwe marineschepen, maar dat werd later teruggedraaid en de inmiddels bekende aanbesteding werd opgestart.
Roemenië, een NAVO-lidstaat aan de Zwarte Zee waar een scheepswerf ligt met ruime marinebouw-ervaring, slaagt er na al die jaren dus niet in om de eigen marine te voorzien van nieuwe schepen. De kwestie helpt uiteraard ook de NAVO niet. Van de drie NAVO-landen aan de Zwarte Zee, heeft alleen Turkije een marine die het verschil kan maken. Bulgarije heeft een kleine en verouderde vloot, maar dat land heeft in 2020 wel nieuwe patrouilleschepen besteld bij het Duitse NVL Group. Het eerste schip is deze week op een werf in Bulgarije te water gelaten.
Nieuw traject
Met de annulering van de aanbesteding is de Roemeense marine nog verder van huis. Immers, een nieuw traject zal moeten worden opgestart. Het is niet bekend of dat weer een aanbesteding wordt of dat met één van de partijen rechtstreeks zal worden onderhandeld voor een directe gunning. Hoewel Roemenië lid is van de Europese Unie, is een Europese aanbesteding voor de bouw van marineschepen niet verplicht en mag het net als andere EU-lidstaten een opdracht rechtstreeks bij een werf neerleggen. Dat kan uiteraard bij Damen, maar ook onder nieuwe voorwaarden bij Naval Group of iedere andere werf.
Auteur: Jaime Karremann Jaime is oprichter van Marineschepen.nl en heeft meer dan 1.500 artikelen geschreven over uiteenlopende marine-onderwerpen. In 2017 gaf hij zijn non-fictieboek In het diepste geheim uit en later onderzeebootthriller Orka. Voor Jaime fulltime met deze site aan de slag ging, werkte hij ruim 12 jaar bij de marine, waarvan het grootste deel in een burgerfunctie. Jaime studeerde Communicatie in Groningen.
