Rusland blijft doorbouwen: 4 nieuwe onderzeeboten verwacht in 2024
Door: Frederik van Lokeren
Bericht geplaatst: 09-01-2024 | Laatst aangepast: 09-01-2024
De periode tussen Kerstmis en Orthodox nieuwjaar (half januari) is belangrijk voor de Russische onderzeebootvloot. In deze periode worden traditioneel nieuwe onderzeeboten in dienst genomen en wordt vaak informatie vrijgegeven aangaande de vooruitgang van onderzeeboten in aanbouw en onderhoud. Het Russische ministerie van Defensie maakte vorige week bekend welke nieuwe schepen en onderzeeboten worden verwacht.
Behalve een Admiral Gorshkovklasse fregat, korvetten en patrouilleschepen ook vier onderzeeboten.
De Severodvinsk is de eerste van de Yasenklasse onderzeeboten. Deze nucleaire onderzeeboten van 139 (Yasen) en 130 meter (Yasen-M) hebben tien torpedobuizen en hebben een verticale lanceerinrichting met 32 cellen voor onder andere Kalibr-kruisvluchtwapens en Zircon hypersone kruisvluchtwapens. (Foto: Russische marine)
Ondanks de sancties zullen ook in 2024 meerdere onderzeeboten de werven verlaten en in dienst worden gesteld. De belangrijkste activiteit vindt zoals gewoonlijk plaats op de Sevmash scheepswerf van de Noordelijke Vloot. Dit is de enige scheepswerf in Rusland die in staat is om nucleaire onderzeeboten te bouwen en te onderhouden. Behalve bij de nucleaire onderzeeboten wordt er ook vooruitgang gemeld aangaande conventionele dieselelektrische onderzeeboten uit de Verbeterde Kiloklasse en de Ladaklasse. Rusland beschikt momenteel over een kleine zestig onderzeeboten.
De vier nieuwe onderzeeboten in 2024 zijn volgens het Russische ministerie van Defensie: Knyaz Pozharsky (Borei-A-klasse), Arkhangelsk (Yasen-M-klasse), Kronshtadt (Ladaklasse), Yakutsk (Verbeterde Kilo-II-klasse).
De Knyaz Vladimir, een SSBN van de Boreiklasse werd in juni 2020 in dienst gesteld. De onderzeeboot is 170 meter lang en heeft een waterverplaatsing van 24.000 ton. Aan boord zijn 16 Bulava-kernraketten. Ook beschikt de boot over 6 torpedobuizen, maar torpedo's gebruikt deze onderzeeboot alleen voor zelfverdediging. (Foto: Russische marine)
Strategische nucleaire onderzeeboten
Strategische nucleaire onderzeeboten uitgerust met kernraketten zijn de belangrijkste component voor de Russische marine, aangezien deze onderzeeboten na een nucleaire aanval op Rusland kunnen terugslaan. De bouw van de onderzeeboten uit de Boreiklasse blijft verdergaan hoewel er wordt opgemerkt dat de bouw van elke onderzeeboot steeds meer tijd in beslag begint te nemen. Momenteel zijn er door Sevmash nog vijf onderzeeboten uit de Borei-A-klasse in aanbouw. In totaal plant Rusland op drie boten van de Boreiklasse en negen van de verbeterde Borei-A-klasse. Hierdoor kan Rusland een strategische onderzeebootvloot van 12 boten in de vaart houden.
De Knyaz Pozharsky, waarvan de bouw in 2016 begon, is het verst gevorderd en wordt in de loop van 2024 in dienst genomen. Dit is de vijfde boot uit de Borei-A-klasse (ook wel de Borei-II-klasse genaamd) en de achtste boot indien men de ook de eerdere Borei-klasse in rekening brengt. M. Budnichenko, de algemeen directeur van de Sevmash scheepswerf, zei tegenover het Russische staatspersbureau TASS dat de bouw van de Knyaz Pozharsky volgens schema loopt.
De bouw van de volgende twee onderzeeboten uit de Borei-A-klasse, de Dmitry Donsloy en de Knyaz Potemkin, werd in 2021 aangevangen en beide boten zouden in 2026 of 2027 in dienst genomen kunnen worden. Het is niet zeker of de Knyaz Potemkin de laatste onderzeeboot uit de Borei-A-klasse zal zijn. Er was namelijk in 2019 sprake van dat na de Knyaz Potemkin nog twee nieuwe onderzeeboten gebouwd zouden worden. Deze kregen de alvast namen Marshal Rokossovsky en Marshal Zhukov mee.
Er is sinds 2019 echter geen nieuwe informatie meer of deze twee onderzeeboten wel degelijk gebouwd zullen worden. De bouw van deze twee onderzeeboten had volgens eerdere berichten al in 2023 gestart moeten worden.
Poseidon
Naast de meer traditionele strategische nucleaire onderzeeboten maakt Rusland ook werk van speciale onderzeeboten zoals de onderzeeboten van de Khabarovskklasse die in staat zijn om de nucleaire Poseidon af te vuren. De Poseidon is een grote torpedo met kernkop. De torpedo heeft dankzij de nucleaire voortstuwing een bereik van 10.000 km en is bedoeld om bijvoorbeeld een havenstad te vernietigen. De bekendste onderzeeboot die het wapen kan lanceren is de Belgorod (Oscarklasse) uit 2022.
Volgens een onbevestigd bericht op een Russisch blog zou de Khabarovsk in 2023 te water worden gelaten, om in de loop van 2024 in dienst te worden gesteld bij de Pacifische Vloot. Maar dit is tot op heden nog niet het geval. Aangezien de Poseidon voor de Russische Federatie een belangrijk aanvalswapen is kan men er van uitgaan dat Rusland de bouw van de Khabarovsk niet wenst te vertragen. Mogelijk kan deze onderzeeboot in de loop van 2024 te water zal worden gelaten, maar geen bevestiging werd tot op heden meegedeeld.
Nucleaire aanvalsonderzeeboten
Naast de strategische nucleaire onderzeeboten werkt Sevmash ook aan de bouw van de nucleaire aanvalsonderzeeboten uit de Yasen-M-klasse, een verbeterde versie van de Yasenklasse, ook bekend als de Severodvinskklasse.
Zo zou de Noordelijke Vloot in de loop van dit jaar de aanvalsonderzeeboot Arkhangelsk van de Yasen-M-klasse in dienst stellen. Volgens Sevmash ligt de bouw van deze onderzeeboot nog altijd op schema. Dat doet vermoeden dat de Arkhangelsk mogelijk in de eerste helft van dit jaar te water zal worden gelaten, zodat de proefvaarten tegen december 2024 zijn afgerond en de indienststelling traditiegetrouw rond kerstmis kan plaatsvinden.
Een andere boot uit de Yasen-M-klasse is de Perm die voor de Pacifische Vloot wordt gebouwd. Deze onderzeeboot zal mogelijk dit jaar van de werf worden gehaald en te water worden gelaten. Aangezien de bouw van de Perm pas gestart werd in juli 2016 is de kans klein dat deze onderzeeboot haar proefvaarten nog voor 2024 kan afronden.
Van de resterende onderzeeboten is bekend dat de Ulyanovsk, voorzien voor de Noordelijke Vloot, pas tegen 2025 of 2026 te water zal worden gelaten. De bouw van de Voronozh (Noordelijke Vloot) en de Vladivostok (Pacifische Vloot) is nog steeds bezig. Tot op heden zijn er nog geen duidelijke datums gemeld wanneer deze twee onderzeeboten de werf zullen verlaten.
Op 19 november 2023 rapporteerde TASS dat de bouw van drie nieuwe onderzeeboten uit de Yasen-M-klasse zou worden gestart om zo het aantal aanvalsonderzeeboten uit de Yasen-klasse uit te breiden van negen naar twaalf boten. Mogelijk kunnen de drie extra boten een verdere verbetering van de Yasen-M-klasse zijn.
Velikiye Luki, Ladaklasse, werd eind december 2022 te water gelaten in Sint Petersburg. Twaalf van deze boten zijn gepland. De Ladaklasse heeft een waterverplaatsing van ongeveer 2700 ton en is 72 meter lang. De boten hebben zes torpedobuizen voor torpedo's, mijnen en Kalibr-kruisvluchtwapens. (Foto: Russische marine)
Ladaklasse
De Ladaklasse, de onofficiële opvolger van de Kiloklasse, maakte vorderingen met twee boten die eind 2023 aan hun proefvaarten begonnen. De Kronshtadt begon haar proefvaarten in september en is voorzien voor de Noordelijke Vloot. De Velikiye Luki startte haar proefvaarten op 21 december en is voorzien om zich bij de Baltische Vloot te vervoegen. Van beide onderzeeboten is nog geen officiële datum bekend wanneer ze in dienst zullen worden genomen, maar de kans is groot dat de proefvaarten van beide boten dit jaar nog afgerond kunnen worden.
De Russische marine maakte op 3 januari via een bericht op de website bekend dat de Kronshtadt bij de eerste nieuwe eenheden hoort die dit jaar in dienst zullen worden gesteld.
Twee andere onderzeeboten van de Lada-klasse zijn nog in aanbouw. Het betreft de Vologda en de Yaroslav. Beide onderzeeboten worden door de Admirality Werf in Sint Petersburg gebouwd. De Admirality Werf wordt echter geplaagd met problemen door onder andere onvoldoende financiering voor de bouw van de Ladaklasse, een daling van het productievolume en geen toegang meer tot Westerse bedrijven voor bepaalde componenten. Tijdens de maand december werd een deel van het personeel verteld dat ze niet aanwezig hoefden te zijn omdat er onvoldoende werk was. De kans bestaat dat de Vologda en de Yaroslav verdere vertraging zullen kennen.
Van een succes rond de Ladaklasse kan nog niet worden gesproken. De eerste boot, de Sankt Petersburg, werd in 2010 in dienst gesteld. Maar de problemen met die onderzeeboot waren zo groot, voornamelijk door de buitenluchtonafhankelijke voortstuwing (AIP), dat de Sankt Petersburg in 2023 uit dienst werd gesteld.
De dieselelektrische onderzeeboten van de Kiloklasse zijn sinds 1980 in gebruik. Sinds 2014 neemt de Russische marine de nieuwe, Project 636.3 ofwel Verbeterde Kilo II-klasse onderzeeboten in gebruik. Elf boten van deze nieuwe variant zijn in dienst gesteld. Eén onderzeeboot, de Rostov-na-Donu, werd echter door Oekraïne in een dok uitgeschakeld. Op de foto de Krasnodar in 2015. (Foto: Russische marine)
Kiloklasse
De Russische marine is tevens bezig met de bouw van een serie onderzeeboten van de Verbeterde Kilo II-klasse voor de Pacifische Vloot. Vier van de voorziene zes boten zijn opgeleverd. De Mozhaysk werd op 28 november 2023 in dienst gesteld bij de Pacifische Vloot. De Ufa, de vijfde onderzeeboot uit de serie van zes, bevindt zich momenteel in de Middellandse Zee als onderdeel van een transit van de Oostzee naar de Pacifische Vloot. De zesde boot, de Yakutsk, is nog in aanbouw, maar zal naar alle verwachtingen in de loop van dit jaar in dienst worden gesteld.
Zodra de onderzeeboten voor de Pacifische Vloot klaar zijn zal er gestart worden met de bouw van Verbeterde Kilo-II-klasse onderzeeboten voor de Noordelijke Vloot. Volgens eerdere berichten zouden deze onderzeeboten genoemd worden naar steden in Oost-Oekraïne die door Rusland bezet zijn. De eerste boot voor de Noordelijke Vloot zou de Mariupol krijgen. Tot op heden is men nog niet begonnen om de onderzeeboten van de Noordelijke Vloot te bouwen.
Rusland heeft tot nu toe zestien Verbeterde Kilo-II-onderzeeboten besteld. Tien zijn nu in dienst.
Auteur: Frederik Van Lokeren Frederik schrijft als freelancer voor Marineschepen.nl sinds 2022. Hij was als logistiek officier bij de Belgische marine (2010-2017) o.a. eenheids- commandant van mijnenjager BNS Lobelia tijdens de onderhousdsperiode en Hoofd Logistieke Dienst van het M-fregat BNS Louise-Marie. Nu is Frederik manager in de Supply Chain Business Consultancy bij Moore Belgium. Verder volgt Frederik nauwgezet maritieme en amfibische ontwikkelingen op de voet, met een specifieke interesse in de Russische marine en Marine Infanterie.
