Door: Frederik van Lokeren
Bericht geplaatst: 21-02-2022 | Laatst aangepast: 21-02-2022
Zaterdag 19 februari had de strategische oefening Grom (Russisch voor 'donder') plaats. Deze oefening test de mogelijkheden van de Russische Federatie om succesvol nucleaire wapens af te vuren vanaf land, vanuit de lucht en vanaf zee, de zogenaamde nucleaire triade. Deze oefening werd de afgelopen jaren in het najaar gehouden, maar deze editie was verplaatst naar februari.
RFS Admiral Gorshkov lanceert een raket. (Beeld: still uit video van Russische marine)
De wapensystemen die hierbij ingezet worden vormen allen onderdeel van de secundaire nucleaire aanvalscapaciteit. Deze systemen zijn uiterst mobiel in tegenstelling tot nucleaire raketsilo's op land en bijgevolg moeilijk te treffen tijdens een vijandelijke nucleaire aanval. Door hun mobiliteit is de kans groot dat deze systemen een eerste aanval overleven en bijgevolg Rusland de mogelijkheid geven om terug te slaan in een tweede aanvalsgolf.
De oefening vindt normaal in de herfst plaats met Grom-2019 in oktober en Grom-2020 in december. Ook in 2021 had de oefening in de herfstperiode moeten plaatsvinden, maar deze werd uitgesteld naar februari. De keuze om de oefeningen te verplaatsen naar februari is niet gekend. Waarschijnlijk spelen de spanningen met Oekraïne mee in het achterhoofd en diende de oefening als een extra drukkingsmiddel om de Russische positie bij onderhandelingen extra kracht bij te zetten.
Land: ballistische raket van West naar Oost-Rusland
De eerste lancering vond plaats op de kosmodroom (ruimtehaven) van Plesetsk nabij de stad Arkhangelsk. Hierbij werd een intercontinentale ballistische raket (ICBM) van het type Yars gelanceerd richting het Kura testgebied in Kamchatka, een afstand van 5.700 kilometer.
Een tweede lancering vanop land werd gerapporteerd aan de Kaspische Zee nabij Astrakhan. Een Iskander raket werd afgevoerd vanop het Kaputsin Yar testgebied. Waar de raket insloeg werd niet gerapporteerd, wat doet vermoeden dat de lancering en inslag beperkt bleven tot het Kasputsin Yar testgebied. De Iskander raket is eveneens een mobiel systeem en de raket heeft een bereik van een 400 tot 500 kilometer. Het wordt normaal ingezet tegen belangrijke posities zoals vliegvelden, depots en hoofdkwartieren. De raket kan naast een nucleaire lading ook met conventionele explosieven worden geladen.
Een MiG-31 op weg naar de startbaan, bewapend met Kinzhal-raket. (Beeld: Russische marine)
Lucht: eerste Khinzal op maritiem doel
Het luchtelement omvatte twee type vliegtuigen, de Tu-95MS strategische bommenwerper en de MiG-31 interceptor. Tu-95MS bommenwerpers lanceerden Kh-55 kruisraketten richting te testgebieden Kura in Kamchatka en Pemboy in de Arctische Regio nabij de eilandengroep van Nova Zembla.
Twee MiG-31 gevechtsvliegtuigen, elk gewapend met een in de lucht te lanceren Khinzal ballistische raket, stegen op vanaf een luchtmachtbasis in de Arctische Regio. Eén van de MiGs vuurde de Khinzal af op een doelwit op het Premboy testgebied. De tweede MiG vuurde zijn Khinzal af op een maritiem doelwit nabij Novaya Zemlya. Dit is de eerste keer dat een Khinzal raket werd ingezet in het treffen van een maritiem doel.
Zee: Kalibr-lancering in de Zwarte Zee
Op zee waren meerdere schepen actief tijdens de Grom-2022 oefening. Een eerste eenheid omvatte het fregat Admiral Gorshkov uit de Goshkovklasse. Dit oorlogsschip vuurde een Kalibr 3M-54 kruisvluchtwapen af, gevolgd door een 3M22 Tsirkon (ook Zircon) hypersone raket. Daarnaast werd er een tweede Kalibr kruisraket afgevuurd door een dieselelektrische onderzeeboot van de Kiloklasse.
Vanuit de Zwarte Zee werd eveneens een Kalibr kruisraket afgevuurd als onderdeel van de oefening. Volgens beelden van het Russische persagentschap RIA Novosti, vond de lancering plaats vanaf het korvet Grayvoron van de Buyan M-klasse. Het einddoel voor deze raket was niet gerapporteerd, maar naar alle waarschijnlijkheid trof het korvet een doel op het Opuk trainingsgebied in de Krim.
Het sluitstuk van de militaire oefening omvatte het lanceren van een intercontinentale ballistische raket vanuit een onderzeeboot. De onderzeeboot Karelia van de Noordelijke Vloot schoot een Sineva ICBM af richting het Kura testgebied, deze raket vloog dus vanuit zee over Rusland heen. De Karelia, een boot uit de Delta IV klasse, is een ouder platform dat momenteel wordt vervangen door de Boreiklasse onderzeeboten. De Karelia was eerder ook actief tijdens de Grom-2020 oefening.
Observaties
Tijdens Grom-2022 werd zoals verwacht een breed assortiment aan wapensystemen getest. Volgens de Russische media hebben alle wapens succesvol hun doel getroffen tijdens deze oefening. Desalniettemin waren er een paar belangrijke observaties die tijdens de oefening gemaakt konden worden.
Indien alle raketten succesvol hun doelen hebben getroffen, dan blijkt dat de Khinzal raket succesvol is tegen schepen. Dit is niet zo opmerkelijk aangezien de raket in eerste instantie was ontworpen om tegen oorlogsschepen ingezet te worden, maar het is de eerste keer dat het getest werd tegen een maritiem doel. Gelanceerd van een MiG-31K gevechtsvliegtuig heeft de raket een bereik van rond de 2.000 kilometer. De raket is hypersoon met een snelheid van tien tot twaalf keer sneller dan het geluid, waardoor het moeilijk te onderscheppen is door huidige verdedigingssystemen.
Het is echter niet bekend of het doelwit op zee stationair of mobiel was. Varende schepen zijn moeilijker te raken, zeker als de raket niet in staat is om zijn koers te wijzigen. Echter, met een nucleaire lading is het voldoende dat de raket in de nabijheid van zijn doel tot ontploffing komt en heeft het geen directe impact nodig om schade toe te brengen.
Daarnaast is er op de schermen van de Russische strijdkrachten te zien hoe de gevechtsvliegtuigen de code MiG-31I in plaats van MiG-31K met zich meedragen. De MiG-31K is de variant die speciaal werd ontwikkeld om de Kinzhal raket te transporteren en af te vuren. De MiG-31I is echter een variant die werd voorgesteld om raketten vanop grootte hoogte naar de ruimte te lanceren. Slechts twee prototypes zouden gebouwd zijn. Het is onduidelijk op dit punt of deze prototypes tijdens Grom-2022 werden ingezet. Een andere mogelijkheid is dat de Russen een andere code gebruiken om MiG-31s uitgerust met Kinzhals aan te duiden.
Eveneens opvallend: tijdens deze oefening ontbrak de inzet van de Boreiklasse onderzeeboten, uitgerust met de nieuwste type van ballistische raketten, de Bulava intercontinentale raket. Tijdens Grom-2020 vuurde Boreiklasse onderzeeboot Vladimir Monomakh een salvo van vier Baluva raketten af. De lancering vond plaats vanuit de Zee van Okhotsk richting het testgebied Chizha nabij Arkhangelsk. Deze keer ontbrak het echter aan een demonstratie van de vuurkracht van éen van de meest moderne klasse van Russische onderzeeboten.
