Het Russische spionageschip Admiral Vladmirisky, dat eerder dit jaar een hoofdrol speelde in de Scandinavische documentaire over Russische spionage- en sabotagepraktijken op onder andere de Noordzeebodem, is zeer waarschijnlijk sinds afgelopen woensdag in de Nederlandse Exclusieve Economische Zone (EEZ). Dat rapporteert het schip zelf in morsecode-berichten aan Rusland.
De Admiral Vladimirsky werd op maandag 26 juni gespot bij het verlaten van de Oostzee. (Foto: Kurt Pedersen/ Under Broen)
De Admiral Vladimirsky is een bekende in de Nederlandse EEZ. Zo voer het in november vorig jaar langs verschillende windmolenparken die in de Britse, Belgische en Nederlandse EEZ's liggen. Ook in de Oostzee naderde het schip belangrijke punten voor energievoorziening. Hoewel de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) geen naam van het Russische schip wilde noemen, maakte het wel bekend dat het de Russen verdacht van spionagepraktijken en sabotageplannen die zich specifiek richten op de energie-infrastructuur op de zeebodem. Tot die conclusie kwamen Scandinavische journalisten na onderzoek ook en zij volgden specifiek de Vladimirsky, zowel online als op zee in de Deense EEZ.
Russen zijn terug
Sinds november is de Vladmirky wel weer naar zee geweest, maar voor zover bekend had het de Oostzee niet verlaten. Vorige week stak het spionageschip de Noordzee over vanuit de Deense EEZ en was het woensdag in de Nederlandse EEZ. Het is belangrijk om te benadrukken dat dat internationale wateren zijn en in de eerst bekende positie, voer het schip woensdag op zo'n 50 kilometer uit de kust van Scheveningen.
Toch zijn de scheepsbewegingen opvallend, omdat de Vladimirsky niet verder naar het zuiden voer, maar sinds woensdag in de Nederlandse EEZ kruist met een snelheid van 1 tot 5 knopen.
De posities van de Admiral Vladimirsky van dinsdag 27 juni t/m zondag 2 juli 2023. Het schip op 27 juni vanuit het Kattegat en Oostzee, met een snelheid van zo'n 15 knopen. (kaart: Openstreetmaps.org, bewerking: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl, bron: TJ)
Dat blijkt uit de locatiegegevens die het schip zelf in de dagelijkse weerberichten verzendt. Deze berichten worden onderschept door radio-enthousiastelingen zoals radio-enthousiasteling 'TF' en gedeeld via Twitter. Hierdoor staat niet helemaal vast of het Russische schip daadwerkelijk in de Nederlandse EEZ is.
Het is echter wel aannemelijk dat het zo is. Het schip werd bijvoorbeeld gespot bij het verlaten van de Oostzee, maar is er nog niet teruggekeerd. In november bleken de positiegegevens die het spionageschip verzond, in ieder geval wel te kloppen. Het schip werd op de verzonden locaties nabij Denemarken aangetroffen door onder andere een Deense cameraploeg. Ook werd het schip gespot nabij Schotland, waar het volgens de weerberichten zich bevond. Het verzenden van weerberichten is al lang een gebruik bij de Russische marine. De juiste locatiegegevens zijn vanzelfsprekend van belang voor de waarde van het weerbericht, aan de andere kant valt te betwijfelen of de weerberichten die het schip zendt van belang zijn.
De posities van de Admiral Vladimirsky, en de route van Zr.Ms. De Ruyter op zondag 2 en maandag 3 juli. (kaart: Openstreetmaps.org, bewerking: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl, bronnen: TJ en AIS)
Nederlandse reactie
Een schip dat zich zo lang in de Nederlandse EEZ bevindt, moet haast wel de aandacht van de marine en inlichtingendiensten hebben. Defensie ontkent niet dat er een Russisch schip is, maar zegt er "momenteel geen uitspraken" over te willen doen.
Uit AIS-gegevens blijkt wel dat het Luchtverdedigings- en Commandofregat Zr.Ms. De Ruyter zich in de positie van het Russische schip ophoudt. Het LCF is al enkele dagen op zee en koerst ook vandaag nog voor de Nederlandse kust. Iets verder weg van het duo Vladimirsky-De Ruyter vaart momenteel kustwachtschip Guardion, dat afgelopen weekend nog te bezichtigen was op de Marinedagen.
Wat Zr.Ms. De Ruyter doet (en mag doen) tegen een langzaam varend Russisch onderzoeksschip is niet duidelijk. Eerder liet de MIVD weten dat na ingrijpen van de marine het Russische spionageschip snel wegvoer. Toen was de Vladimirsky ruim 24 uur in de Nederlandse EEZ, nu is dat dus veel langer.
De posities van de Admiral Vladimirsky, en de windmolenparken plus datakabels in beeld. (kaart: Openstreetmaps.org, bewerking: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl, bronnen: TJ, Rijkswaterstaat en Submarinecablemap.com)
Wat de Admiral Vladimirsky doet is ook niet bekend. Uit bovenstaand plaatje blijkt dat het Russische schip zich ophoudt bij windmolenparken en boven de voor Europa belangrijke datakabels op de zeebodem. Het schip zelf is overigens weinig bijzonder; het is een oceanografisch onderzoeksvaartuig uit 1974. Het gaat vooral om wat het schip te water laat aan onderwaterdrones. Nederland heeft voor zover bekend geen middelen om iets tegen onderwaterdrones te doen.
Update 3 juli 22:55 uur - Vladimirsky ook vanavond nog in Nederlandse EEZ
De Admiral Vladimirsky heeft om 20:03 uur Nederlandse tijd een weerbericht verstuurd, met daarin een nieuwe positie die opnieuw in de Nederlandse EEZ is. De positie die de Vladimirsky doorgaf, meldt het Twitter-account TJ, was ongeveer dezelfde als op vorige week woensdag 28 juni. Zr.Ms. De Ruyter is ook nog op zee, maar voer iets dichter naar de kust.
Update 4 juli 11:10 uur - Zr.Ms. De Ruyter terug naar Den Helder
Uit de AIS-gegevens van de verschillende schepen valt af te leiden dat Zr.Ms. De Ruyter vanochtend weer teruggekeerd is naar Den Helder. Het is onzeker of de Admiral Vladimirsky de Nederlandse EEZ heeft verlaten; het is wachten tot de onderschepping van het weerbericht van vanavond 20:00 uur Nederlandse tijd.
Wel is Zr.Ms. Luymes sinds gisteravond in het zeegebied waar de Vladimirsky zich bevond.
Nu we toch bezig zijn met interessante scheepsbewegingen op de Noordzee: het Britse vliegkampschip HMS Queen Elizabeth voer vanochtend na vertrek vanuit Portsmouth (Zuid-Engeland) via het Kanaal ook langs het gebied.
Auteur: Jaime Karremann Jaime is oprichter van Marineschepen.nl en heeft meer dan 1.500 artikelen geschreven over uiteenlopende marine-onderwerpen. In 2017 gaf hij zijn non-fictieboek In het diepste geheim uit en later onderzeebootthriller Orka. Voor Jaime fulltime met deze site aan de slag ging, werkte hij ruim 12 jaar bij de marine, waarvan het grootste deel in een burgerfunctie. Jaime studeerde Communicatie in Groningen.
