Rusland heeft met vermomde vissers- en onderzoeksschepen plannen om in diverse landen windmolenparken, gasleidingen en communicatiekabels te saboteren. Die conclusie trekken de Deense, Noorse, Zweedse en Finse publieke omroepen na onderzoek. De bevindingen worden vandaag openbaargemaakt in een documentaire over de Russische plannen. De Nederlandse Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) had de Russische sabotageplannen al eerder in een persconferentie bekend gemaakt.
De Admiral Vladimirsky op 7 november in de Grote Belt, op weg naar de Noordzee. (Foto: Kurt Pedersen/ Under Broen)
Centraal in de Scandinavische-reportage staat het Russische onderzoeksschip Admiral Vladimirsky. Komt die naam bekend voor? Dat zou zomaar kunnen, want Marineschepen.nl onthulde in februari dat dit het schip was dat in Belgische en Nederlandse wateren was geweest en waar de kustwacht- en marine-eenheden op af waren gestuurd. De MIVD had dit incident, zonder een naam van het schip te noemen, kort daarvoor bekend gemaakt. Uit onderzoek van Marineschepen.nl bleek dat het Russische schip in november meer dan 24 uur in de Nederlandse Exclusieve Economische Zone (EEZ) is geweest.
Maar al veel eerder waren Deense, Noorse, Zweedse en Finse journalisten de Admiral Vladimirsky op het spoor, zo blijkt uit beelden van de Deense publieke omroep DR, dat de docu vanavond uitzendt. De Denen naderden de Admiral Vladimirsky, naar eigen zeggen in Deense wateren in de buurt van het Deense schiereiland Sjaellands Odde (tussen de Grote Belt en het Kattegat), maar zagen toen bewapende en gemaskerde mannen aan dek verschijnen.
De Deense journalisten waren er niet bij toeval. De journalisten ontdekten gedurende het onderzoek dat een Russisch militair programma "momenteel offshore windmolenparken, gaspijpleidingen en stroom- en internetkabels in kaart" brengt. Het programma focust op Denemarken, Noorwegen, Zweden en Finland, maar volgens de BBC zijn de Russen ook geïnteresseerd in de Britse energie-infrastructuur op de zeebodem. De Nederlandse en Belgische inlichtingendiensten hadden eerder al de interesse in de Nederlandse en Belgische onderzeese kabels en leidingen gemeld.
Het doel is, volgens de inlichtingendiensten en de Scandinavische onderzoekers, om een sabotage te plannen. Bijvoorbeeld door stroom- en datakabels door te snijden in geval van een oorlog. De capaciteit zou, volgens het hoofd van de Noorse inlichtingendienst die wordt geciteerd door DR, door Moskou als zeer belangrijk worden gezien.
Help je Marineschepen.nl?
Met jouw donatie kan Marineschepen.nl -onafhankelijk- nieuws- en achtergronden blijven publiceren.
Of scan deze QR-code met je telefoon.
Meer info over donaties aan Marineschepen.nl lees je op de donatiepagina.
Vijftig schepen
Hoewel de Admiral Vladimirsky de meeste aandacht trekt, wisten de Scandinavische onderzoekers aan de hand van grote hoeveelheden data vijftig Russische schepen te traceren die zich de afgelopen tien jaar "op verdachte wijze hebben bewogen". Een deel was aanwezig bij NAVO-oefeningen en andere schepen kruisten Noorse kabels voordat deze plotseling werden doorgesneden.
Maar, zo zeggen de onderzoekers, het is niet zo dat de Russische capaciteit zich beperkt tot vijftig schepen, omdat binnen de Russische marine-doctrine nog veel meer schepen ingezet kunnen worden. Van vrachtschepen tot vissersschepen.
Die brede inzet van marineschepen, onderzoeksschepen, semi-civiele schepen en koopvaardijschepen, is overigens niets nieuws voor Rusland. Ten tijde van de Koude Oorlog zette de Sovjet-Unie ook (ogenschijnlijk) civiele schepen in voor militaire toepassingen. Het bekendste voorbeeld is uiteraard het koopvaardijschip Svanetiya dat in de jaren '70 en '80 opviel door verdachte activiteiten met diepduikende mini-onderzeeboten. Dit schip werd toen zeker twee keer gevolgd door Nederlandse onderzeeboten, zoals beschreven in het boek In het diepste geheim.
Nederlandse wateren
De Russische marine, of beter het geheimzinnige militaire Russische directoraat van onderwateronderzoek GUGI, heeft zoals bekend ook de Nederlandse wateren in het vizier. Marineschepen.nl vroeg naar aanleiding van het bezoek van de Admiral Vladimirsky of Russische marine- of onderzoeksschepen vaker lang in de Nederlandse EEZ zijn. De marine antwoordde als volgt:
"Het komt voor dat schepen voor langere tijd in onze EEZ varen. Het komt ook geregeld voor dat er Russische schepen door de Noordzee varen. Op zich zelf is dat niet per se erg of zorgelijk. Het is immers toegestaan en gebruikelijk. Het wordt past zorgelijk als we indicaties hebben dat er sprake is van verkeerde intenties of verdachte activiteiten."
"Wanneer Russische schepen in onze EEZ komen, kunnen we daar een eenheid op zetten die het schip of de schepen monitort (lees: meevaren en in de gaten houden. Vaak dus ook in zicht van elkaar). Dit heeft mede als doel om deze schepen af te schrikken om niet over te gaan tot eventuele heimelijke activiteiten. Wij werken hierbij samen in NAVO-verband met aan de Noordzee grenzende partners. We houden elkaar op de hoogte wanneer er weer een passage plaatsvindt. Op deze manier worden de schepen aan elkaar 'overgedragen'."
Over de aanwezigheid van de Admiral Vladimirsky wilde de marine verder niets kwijt.
Auteur: Jaime Karremann Jaime is oprichter van Marineschepen.nl en heeft meer dan 1.500 artikelen geschreven over uiteenlopende marine-onderwerpen. In 2017 gaf hij zijn non-fictieboek In het diepste geheim uit en later onderzeebootthriller Orka. Voor Jaime fulltime met deze site aan de slag ging, werkte hij ruim 12 jaar bij de marine, waarvan het grootste deel in een burgerfunctie. Jaime studeerde Communicatie in Groningen.
