Vanmiddag heeft het kabinet ingestemd met het nationaal plan voor de NAVO. Eerder dit jaar was afgesproken dat alle NAVO-lidstaten voor het einde van het jaar een plan zouden indienen bij de NAVO waar in staat hoe zij tot 2024 hun defensie-uitgaven gaan verhogen. Uit de bijlage die is openbaar gemaakt blijkt dat de Nederlandse regering heeft ingestemd met extra capaciteiten voor Ballistic Missile Defense (BMD).
SM-3 raket die de VLS van een Amerikaans marineschip verlaat. (Foto: Missile Defense Agency)
Het plan benoemt vijf prioriteiten. De intentie is er om te investeren in extra F-35's, vuurkracht op land, versterking van special forces, versterking van het cyber- en informatiedomein, en uitbreiding van vuurkracht op zee. Er zijn geen aantallen bekend gemaakt en ook staat nog veel niet vast volgens Defensie, maar het plan geeft wel duidelijk een richting aan. Een van die richtingen betreft dus "vuurkracht op zee".
In de bijlage wordt dat laatste verder gespecificeerd met "het versterken van maritieme capaciteiten door investeringen in BMD-capaciteiten".
Zoals bekend is de afgelopen jaren hard aan de sensorkant van BMD gewerkt en is de eerste nieuwe SMART-L MM/N radars, die geschikt zijn voor BMD, gereed om geplaatst te worden op de Luchtverdedigings- en Commandofregatten (LCF'en). Deze fregatten namen ook meerdere keren met succes deel aan BMD-oefeningen (zoals Formidable Shield 2017). Maar de fregatten beschikken alleen over raketten tegen inkomende doelen binnen de atmosfeer, niet in de ruimte. De roep om ook 'BMD-shooter-capaciteit' aan deze nieuwe sensor te voegen is de afgelopen jaren steeds luider geworden.
Hoewel Bijleveld niet dieper in wil gaan op de aanschaf van raketten, staat vast dat met dit plan de eerste stappen worden gezet richting de aanschaf van Standard Missile 3 van Raytheon. De SM-3 is al sinds jaar en dag het enige wapen dat in staat is om in de hogere verdedigingslagen ('upper tier') ballistische raketten uit te schakelen, en past bovendien in de Mk 41 VLS lanceerinrichting van de LCF'en.
Defensie en CZSK gaan daarbij overigens niet over één nacht ijs, want in aanloop naar dit plan zijn al onderzoeken uitgevoerd om te kunnen bepalen wat er exact nodig is om deze totaal andere missile te kunnen lanceren. Zo zijn waarschijnlijk wat aanpassingen aan de VLS nodig en communiceert de missile eenmaal in de lucht normaal gesproken via een S-band frequentie, aangepast op het Amerikaanse AEGIS. De Nederlandse APAR werkt echter met X-band. Dat betekent vermoedelijk net als bij de SM-2 dat er aanpassingen aan de raket nodig zijn. Overigens zijn er al in 2013 proeven op dat vlak gedaan.
Toch is het voor het eerst dat de aanschaf van shooter-capaciteit zo concreet wordt vermeld in een plan.
Of de missiles daadwerkelijk worden aangeschaft is dus nog even afwachten, maar uit gesprekken die Marineschepen.nl de afgelopen maanden heeft gevoerd blijkt wel dat de plannen uiterst serieus zijn.
Het plan zal straks eerst ter informatie naar de Tweede Kamer worden gestuurd en voor het einde van het jaar naar de NAVO. In het voorjaar vindt in Den Haag overleg plaats over de voorjaarsnota en dan pas, als er geld vrijkomt, zal er meer zekerheid komen.
