Griekenland en Turkije hebben maandag marineschepen naar het zuidoosten van de Egeïsche zee gestuurd. Er ontstond diplomatieke spanning tussen de twee landen nadat een onder Italiaanse vlag varend onderzoeksschip het continentaal plat van Turkije zou hebben geschonden.
S-fregat HS Nikiforos Fokas vorige week in de Egeïsche Zee. Het schip was in het verleden in dienst bij de Nederlandse marine als Hr.Ms. Bloys van Treslong. (Foto: Griekse marine)
Het Italiaanse onderzoeksschip Ievoli Relume van bedrijf NextGeo was maandag bezig om de zeebodem nabij het Griekse eiland Kasos in de Egeïsche Zee in kaart te brengen. Reden hiervoor is een Grieks plan om een kabelnetwerk aan te leggen tussen Kreta en Cyprus.
"Continentaal plat geschonden
Volgens Turkije werd hierbij het continentaal plat van Turkije geschonden en dus werd het schip op de radio eraan herinnerd dat het zich op het Turkse continentaal plat bevond. Griekenland gaf echter aan dat het schip zich in internationale wateren en binnen de Griekse Exclusieve Economische Zone (EEZ) voer.
Het continentaal plat is een deel van de zeebodem dat nog bij een bepaald continent hoort. Het is het deel van de zeebodem dat nog ondiep is, voordat de zee in korte tijd veel dieper wordt. Volgens Turkije begint het eigen continentaal plat tien kilometer ten zuiden van de Griekse eilanden.
De definitiekwestie over het continentaal plat is al langer een heet hangijzer. Turkije claimt dat de definitie van continentaal plat inhoudt dat afstanden gemeten moeten worden van het continentale vasteland. Dit zou het land recht geven op de wateren tot aan de mediaan tussen de Egeïsche Zee, met uitzondering van enkele Griekse exclaves van territoriale wateren rondom kleine eilanden in die Egeïsche Zee.
In de Griekse media wordt vooral gesteld dat de Ievoli Relume binnen de marge bleef van de Griekse EEZ. Turkse media stellen echter dat Griekenland internationale verdragen misbruikt door via elk klein eilandje en rotsje aanspraak te maken op bepaalde gebieden van de Egeïsche Zee.
Diplomatieke onrust
Er ontstond direct een diplomatieke dialoog tussen Turkije en Griekenland. Turkije stuurde twee fregatten en een korvet.
Als antwoord hierop stuurde Griekenland patrouilleboot Aitittos (Machitisklasse) richting Kasos. Later volgden nog twee Turkse patrouilleschepen en het Griekse S-fregat Nikiforos Fokas (de voormalige Bloys van Treslong). Ondanks de aanwezigheid van de marineschepen maakte de Ievoli Relume zijn werk gewoon af alvorens terug te keren naar de haven van Heraklion. Later werd er ook nog een Grieks patrouilleschip van de kustwacht naar Kasos gestuurd.
Volgens Griekse media was er direct veelvuldig telefonisch contact tussen Giorgos Gerapetritis en Hakan Fidan, de Ministers van Buitenlandse Zaken van de twee landen. De dialoog werd gezocht, maar spreken over de soevereiniteit van bepaalde gebieden was voor Griekenland geen optie.
Volgend jaar staat er een ontmoeting op de planning tussen Kyriakos Mitsotakis en Recep Tayyip Erdogan op de planning in New York. De verwachting is dat de twee leiders hier zullen bespreken welke kant de dialoog tussen de twee landen op kan gaan.
De spanningen van deze week doen denken aan de crisis in 2020 toen een conflict op zee op het laatste moment kon worden afgewend. Marineschepen van beide landen kwamen wel letterlijk met elkaar in botsing. Destijds was het Turkije dat tot ongenoegen van de Grieken met een onderzoeksschip in die wateren actief was.
Auteur: Tobias Kappelle Tobias werkt sinds augustus 2020 als freelance journalist voor Marineschepen.nl. Daarnaast is hij vooral actief in de sportjournalistiek bij onder andere AD Sportwereld, Eurosport en Hockey.nl. Tobias studeerde Geschiedenis en Bestuurs- en Organisatiewetenschappen aan de Universiteit Utrecht en deed een master Media & Journalistiek aan de Erasmus University Rotterdam.
