De spanningen tussen Griekenland en Turkije blijven onverminderd groot. Turkije heeft het onderzoek in de Griekse Exclusieve Economische Zone (EEZ) verlengd tot en met donderdag. Als tegenreactie heeft Griekenland een luchtverdedigingsoefening in het onderzoeksgebied aangekondigd.
De Oruç Reis tussen twee Turkse MEKO-fregatten. (Foto: Turkse marine)
Omdat Duitsland vanaf vandaag als bemiddelaar tussen Griekenland en Turkije optreedt en Turkije in de Zwarte Zee olie heeft gevonden, was er hoop op snelle ontspanning in de Egeïsche zee. Die zal er deze week waarschijnlijk niet komen. Het onderzoek door het Turkse onderzoeksschip Oruç Reis, geholpen door de zeeslepers Cengiz Han en Ataman, zou tot en met zondag 23 augustus voortduren. Maar gisteravond maakte Turkije middels een Navtex bekend dat de onderzoeksschepen in ieder geval tot en met donderdag, vergezeld van marineschepen, in het onderzoeksgebied blijven.
Luchtverdedigingsoefening
Griekenland had op de vorige Turkse Navtex-berichten gereageerd door, stilletjes, marineschepen naar zee te sturen. Vandaag reageert Athene door een eigen Navtex te sturen waarin een luchtverdedigingsoefening door de Griekse luchtmacht en marine wordt aangekondigd in het door Turkije geclaimde onderzoeksgebied. De oefening start morgen en eindigt donderdag.
Wat de activiteiten precies zullen zijn is niet bekend. Ook niet of de vier F-16's van de Verenigde Arabische Emiraten, die op Kreta zijn voor oefeningen met de Griekse luchtmacht, zullen deelnemen.
Rode lijn
Daarnaast heeft Griekenland duidelijk gemaakt dat Turkse plannen om ten zuiden of oosten van Kreta onderzoek te doen, te ver gaan. Die plannen, genoemd in een Turks-Libische overeenkomst, zijn volgens Griekse media een "rode lijn, Athene zal niet toestaan dat die wordt overschreden". Het is onduidelijk wat de gevolgen dan zullen zijn.
Die rode lijn is eerder genoemd. Ook het daadwerkelijk onderzoek doen door Turkije in de Griekse EEZ zou een rode lijn zijn, maar vorige week werd door de Griekse nationale veiligheidsadviseur Alexandros Diakopoulos in een televisie-interview gezegd dat de Oruç Reis onderzoek heeft gedaan. Later corrigeerde Diakopoulos zijn uitspraak, hij zei te hebben bedoeld dat het Turkse schip "onderzoeksinspanningen" heeft gedaan, maar niet dat de onderzoeken gelukt zouden zijn.
Athene had eerder volgehouden dat Turkije in de Griekse EEZ geen onderzoek kon doen door de aanwezigheid van de Griekse marineschepen. Om goed seismisch onderzoek te doen naar olie en gas, moet de Oruç Reis immers het geluid analyseren dat teruggekaatst is van de zeebodem. Varen in de EEZ van een ander land is toegestaan volgens het Zeerechtverdrag van de Verenigde Naties, maar onderzoek doen naar olie en gas in de zeebodem zou in dit geval alleen Griekenland mogen.
Turkije is van meet af aan duidelijk geweest: de Oruç Reis doet onderzoek in het gebied. De Turkse minister van Energie en Natuurlijke Hulpbronnen Fati Dönmez zei dat er 1.750 km aan kabel in het water zou zijn voor 23 augustus.
Zeven Turkse marineschepen en één Grieks marineschip op afstand. Gespot door satelliet van ISI.
Griekenland onmachtig
Of de Oruç Reis daadwerkelijk onderzoek heeft gedaan of niet maakt eigenlijk niet eens zo veel uit. Feit blijft dat het Turkse eskader, bestaande uit o.a. zeven marineschepen, al sinds 10 augustus in de Griekse EEZ vaart. Ondanks hevige Griekse protesten, Griekse militaire aanwezigheid, een heuse aanvaring en internationale druk. Sterker, die aanwezigheid is verlengd.
Griekenland zegt met veel schepen in het gebied te zijn, maar -volgens Armyvoice.gr- zou het om twee marineschepen gaan. Op een satellietfoto van het Israëlische bedrijf ISI (zie tweet hierboven) is te zien dat zeven Turkse marineschepen in twee schillen om de Oruç Reis varen. Eén Grieks S-fregat vaart op 19 km afstand (dan is de Oruç Reis misschien net aan de horizon te zien).
Illustratie van de nieuwe F-110-fregatten. (Beeld: Navantia)
Meer S-400's voor Turkije, Spaanse of Britse fregatten voor Griekenland?
Terwijl Turkije de krijgsmacht aan het uitbreiden en vernieuwen is, is Griekenland naarstig op zoek naar snelle oplossingen voor de oude vloot.
Turkije heeft de afgelopen jaren een grote defensie-industrie uit de grond gestampt, met uitgebreide nieuwbouwplannen voor de Turkse marine. Ankara doet ook zaken met Rusland als het gaat om de aanschaf van het S-400 luchtverdedigingssysteem, waarvan nu een tweede batch wordt besteld.
De Griekse oppervlaktevloot is sterk verouderd. Daarom overweegt Athene om twee Franse Belharra-fregatten aan te schaffen. Deze zijn er echter pas over langere tijd (en kosten miljarden). Vandaag werd bekend dat Griekenland ook een voorstel heeft ontvangen vanuit Groot-Brittannië, dat zich zorgen maakt om de situatie in het oosten van de Middellandse Zee, voor de aanschaf van Type 23-fregatten. Deze oude Britse fregatten zullen over enkele jaren al beschikbaar kunnen zijn en een deel van de oude Nederlandse S-fregatten kunnen vervangen.
Maar dit is niet het enige aanbod. Een Spaanse delegatie heeft het nieuwe F-110-fregat aan Athene gepresenteerd. Dit is een relatief groot fregat van ruim 6.000 ton waterverplaatsing en 16 cellen voor SM-2 of ESSM-raketten. In 2023 zal het eerste fregat door Navantia aan de Spaanse marine geleverd moeten worden.
Navraag bij het Nederlandse ministerie van Defensie leert dat Nederland onlangs niet in gesprek is geweest met Griekenland omtrent fregatten. Die vraag werd gesteld omdat Defensie meldde dat er een derde land interesse zou hebben in de toekomstige Nederlands-Belgische fregatten.
Griekenland zou wel vorig jaar in Nederland, volgens de Griekse defensiesite Defencereview.gr, hebben geïnformeerd naar de beschikbaarheid van de Luchtverdedigings- en Commandofregatten (LCF'en). Deze zouden bovenaan de Griekse wensenlijst staan, maar deze fregatten (die nu worden gemoderniseerd) zijn niet te koop en worden pas in de jaren '30 vervangen.
Cruciale week
Tot Griekenland een krijgsmacht heeft die zich kan meten met het Turkse militaire apparaat, is het land afhankelijk van hulp uit het buitenland. Die hulp komt in ieder geval uit Frankrijk. Griekenland, Frankrijk, Cyprus en Egypte zouden afspraken hebben gemaakt om in de nabije toekomst een gezamenlijke oefening op te zetten.
Heel misschien is die oefening niet nodig en zijn de gemoederen bedaard. Dat is althans het doel van Duitsland dat wil bemiddelen. Zowel Griekse als Turkse media zien deze week dan ook als een cruciale week voor het conflict tussen Griekenland en Turkije. De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Heiko Maas gaat op bezoek in Athene en Ankara, op zoek naar een basis voor overleg, maar voorlopig komen er deze week alleen maar meer militaire eenheden in het gebied samen.
