Er komen steeds meer details naar buiten over de Milli Uçak Gemisi of 'Nationaal vliegkampschip', een van de prestigieuze projecten van de Turkse marine en defensie-industrie. Het land wil volledig op eigen houtje een 285 meter lang vliegkampschip bouwen, dat kan uitgerust worden met moderne gevechtsvliegtuigen en drones. Op de defensie-industriebeurs SAHA EXPO 2024 in Istanbul stelde de Turkse marine alvast een maquette voor.
Schets van de MUGEM. (Detail van beel door Dizayn Proje Ofisi)
285 meter lang, een waterverplaatsing van 60.000 ton en plaats voor 50 vliegtuigen of drones: eens afgewerkt, moet MUGEM niet veel onderdoen voor de Britse of Franse vliegkampschepen qua capaciteiten.
Het project werd in februari 2024 onthuld door de Turkse president Recep Tayyip Erdogan, bij een bezoek aan Istanbul Naval Shipyard, de grootste scheepsbouwer van het land, en ondergebracht binnen de Turkse marine. Op deze werf werden dan ook al tal van andere Turkse marineschepen gebouwd, waaronder de korvetten uit de Adaklasse en de Istanbul, een fregat uit de gelijknamige klasse dat pas begin dit jaar in dienst werd gesteld.
Bijna één jaar na de start van het project, bevindt de Milli Uçak Gemisi of MUGEM nog steeds in de conceptfase. De mockup die te zien is op SAHA EXPO 2024 is dan ook nog behoorlijk rudimentair; toch zijn er al enkele aspecten van het vliegkampschip die opvallen. Zo krijgt het schip een grote ski-ramp voor twee startbanen, met daarnaast ook nog één landingsbaan.
(Beeld: Dizayn Proje Ofisi)
In de eerste fase wordt het schip niet uitgerust met katapultsystemen voor de lancering en ontvangen van vliegtuigen, simpelweg omdat Turkije zo'n systeem vandaag niet maakt, en het echt alles aan het schip zelf wil bouwen. Wel zijn Turkse ingenieurs al aan zo'n systeem aan het werken, en zal dit in een latere fase geïmplementeerd worden in het vliegkampschip, zo schrijft Naval News.
In totaal moet het schip plaats bieden aan 50 vliegtuigen, drones of helikopters, naar gelang de opdracht vereist. 20 daarvan blijven op het dek staan, 30 worden in hangars in het schip gestationeerd. Turkije beschikt vandaag zelf over verschillende toestellen die een rol kunnen spelen aan boord en die vandaag al gebruikt worden voor TCG Anadolu, de Turkse helikopter carrier en toekomstig dronecarrier.
Die vaart doorgaans uit met S-70 Seahawk- en AH-1W Super Cobra-helikopters in de hangars, en ook de C-47 Chinook kan landen op de Anadolu. Daarnaast zijn momenteel de Baykar Bayraktar TB3 en Bayraktar Kizilelma in ontwikkeling, twee grote gevechtsdrones (UCAV's), die specifiek ontworpen zijn voor operaties vanop carriers zoals de Anadolu of MUGEM.
Toch F-35's?
Op de maquette van MUGEM staan echter ook Hurjet-vliegtuigen; deze Turkse toestellen worden vandaag de dag gebruikt voor opleidingen, maar zou ook kunnen worden ingezet als licht gevechtsvliegtuig. Naval News schreef eerder al dat Turkije de optie bekeek om de toestellen ook in te zetten vanop de TCG Anadolu. Initieel was de F-35B, de variant van het gevechtsvliegtuig dat verticaal kan landen en opstijgen, voorzien als carrier-toestel. Dat plan viel echter in het water toen Turkije Russische S-400-luchtafweersystemen kocht, en de VS het land vervolgens uitsloot van het F-35-programma.
Beide landen voeren nu echter onderhandelingen over de situatie, zo weet het Griekse Kathimerini. Deze zomer werkten de VS namelijk een plan uit, waarbij Turkije de controle over de S-400 zou afstaan aan de VS; het systeem stationeren in de buurt van de Amerikaanse luchtmachtbasis in Incirlik werd daarbij ook gesuggereerd. In ruil zou Turkije terug toegang krijgen tot het F-35-programma. Als die deal doorgaat, opent dat ook weer de optie voor Turkije om F-35B's aan te kopen voor operaties vanop de Anadolu of MUGEM.
Daarnaast werkt Turkije zelf aan een modern gevechtsvliegtuig, de TAI KAAN, maar of dit in de toekomst ook geschikt is voor een maritieme rol, is onduidelijk. Bij de voorstelling van MUGEM in februari, stonden KAAN's opgesteld op het vliegdek, wat suggereert dat men een maritieme versie wil ontwikkelen van het toestel. Bij de nieuwe mock-up is er echter geen spoor meer van de KAAN.
TCG Anadolu werd in 2022 in dienst gesteld en was de eerste Turkse 'flattop'. Aanvankelijk zou het schip F-35's krijgen, maar dat ging niet door. De Anadolu is 232 meter lang en heeft een waterverplaatsing van 27.000 ton. Het schip is daarmee een stuk kleiner dan de geplande MUGEM. (Foto: Turkse marine)
Vliegdekkruiser
Naast vliegtuigen, drones en helikopters, zal MUGEM ook beschikken over eigen afweersystemen. Daar is toch een opvallende afwijking merkbaar tegenover westerse carriers. Het schip krijgt heel wat eigen vuurkracht en lijkt daarmee nauwer aan te sluiten bij de Russische Admiral Kuznetsov, door Rusland zelf omschreven als een 'zware vliegdekkruiser'.
Zo krijgt het schip vier Gökdeniz close-in weapon systems, elk uitgerust met een tweeloops 35mm-snelvuurkanon, om luchtdreigingen tot op 4 kilometer uit te schakelen. Voor bijkomende lucht- en oppervlaktedreigingen kan het beroep doen op zes Aselsan STOP 25-mm-kanonnen.
Maar wat MUGEM echt zijn vuurkracht geeft, zijn acht MIDLAS-systemen, die elk zijn uitgerust met vier verticale lanceercellen. Deze systemen zijn gloednieuw en werden ontwikkeld door ROKETSAN; opnieuw als gevolg van de S-400-deal, waardoor de export van Amerikaanse Mk41 VLS-systemen aan Turkije werd stopgezet. Vorig jaar werden de eerste missiles afgevuurd vanuit een MIDLAS-systeem, waarmee het nieuwste Turkse fregat TCG Istanbul is uitgerust. In eerste instantie zal de HISAR-D, een afweerraket voor kortere dracht, gebruikt worden. Nadien wil Turkije ook de SIPER, ATMACA en andere raketten voor langere afstanden implementeren in MIDLAS.
Naast de gevechtscapaciteiten delen Turkse media ook nog enkele technische specificaties van het Turkse vliegkampschip. Het schip wordt ongeveer 285 meter lang, en met een totale waterverplaatsing van 60.000 ton, wijdte van 72 meter en totale diepgang van 10 meter benaderen de afmetingen die van de Britse Queen Elizabeth-klasse carriers. MUGEM zal beschikken over vier General Electric LM2500 gasturbines, die ook gebruikt worden in Italiaanse, Spaanse, Amerikaanse en Indiase vliegkamp- en helikopterschepen. Aangezien het schip nog maar in de ontwerpfase is, kunnen nog heel wat zaken wijzigen tussen nu en de uiteindelijke ingebruikname.
Auteur: Kasper Goossens Kasper schrijft sinds november 2023 als freelance journalist voor Marineschepen.nl. Eerder werkte hij onder meer voor de Belgische nieuwswebsite Business AM, waar hij zich specialiseerde in defensie en geopolitiek. Wekelijks bundelt hij de belangrijkste gebeurtenissen in deze sectoren in een nieuwsbrief op Substack, 'Defense in Brief'. Kasper studeerde Journalistiek aan de Arteveldehogeschool in Gent.
