Een confrontatie tussen Griekenland en Turkije op zee werd vorige maand ternauwernood afgewend, maar de spanning tussen de twee landen is nu weer helemaal terug. Turkije heeft de plannen om bodemonderzoek te doen toch doorgezet en het onderzoeksschip is vanochtend onder begeleiding van de Turkse marine naar zee gegaan. Griekenland heeft de strijdkrachten in verhoogde staat van paraatheid gebracht.
Turks fregat op archiefbeeld. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Turkije heeft vanochtend een NAVTEX, bericht aan zeevarenden, verzonden met daarin de mededeling dat het onderzoeksschip Oruç Reis en zeesleper Cengiz Han vanaf vandaag tot en met 23 augustus onderzoek zullen doen in wat Turkije ziet als de Turkse Exclusieve Economische Zone (EEZ). De schepen worden begeleid door een groot aantal Turkse marineschepen. De Oruç Reis nadert inmiddels het onderzoeksgebied. Behalve escorteren, zal de Turkse marine zelf ook oefeningen gaan doen.
Gisteren had Griekenland al over de plannen rond de Oruç Reis gehoord en de Griekse marine in verhoogde staat van paraatheid gebracht om binnen twee uur zee te kunnen kiezen. Nog voordat de Oruç Reis daadwerkelijk en route ging, waren volgens Griekse media 25 Turkse marineschepen op zee. Athene zou daarna ook de lucht- en landmacht opdracht hebben gegeven om standby te staan; verloven van verschillende eenheden werden ingetrokken en vliegtuigen moesten gereed staan om snel op te kunnen stijgen.
De terugkeer van enorme spanningen lijkt een voortzetting van een eerdere bijna-confrontatie enkele weken geleden. De Griekse minister van Buitenlandse Zaken heeft gezegd dat Griekenland zich "niet laat chanteren" en: "Het zal zijn soevereiniteit en soevereine rechten verdedigen. We roepen Turkije op om onmiddellijk een einde te maken aan zijn illegale acties die de vrede en veiligheid in de regio ondermijnen."
In het blauw de Griekse en Cypriotische Exclusieve Economische Zones volgens de Verenigde Naties. Turkije claimt het rode deel. In lichter blauw de middels de Navtex 'afgebakende' gebieden. (Kaart: Google, EEZ-lijnen: Wikipedia, bewerking: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
De vorige keer Eind juli maakte Turkije middels een NAVTEX bekend dat de Oruç Reis onderzoek zou gaan doen naar olie en gas in de zeebodem. Hoewel het onderzoeksgebied 155 kilometer ten zuiden van het Griekse eiland Kastellorizo ligt, een heel klein eiland voor de Turkse kust, valt het gebied volgens het Recht van de Zee van de Verenigde Naties onder de Griekse Exclusieve Economische Zone (EEZ). Turkije erkent dit niet en wil er boren. Toen gingen Turkse en Griekse marineschepen naar zee en dreigde een confrontatie, die na tussenkomst van Duitsland werd voorkomen.
De Turkse vloot keerde terug naar de haven, beide landen zouden (net als de afgelopen decennia) gaan overleggen.
Ondertussen was Griekenland ook met Egypte in gesprek over de grenzen van de Griekse en Egyptische Exclusieve Economische Zones. Beide landen ondertekenden vorige week donderdag een akkoord. Turkije reageerde daar op dat de EEZ dus kennelijk niet tot stand komt op basis van wat door de VN is bepaald. De Grieks-Egyptische deal was voor Turkije aanleiding om de koers toch richting confrontatie te verleggen.
Internationale zorgen
De situatie is zorgelijker dan eind juli. Ofschoon het probleem toen niet werd opgelost, kwamen beide landen (voor de zoveelste keer) aan tafel en gingen de vloten minder dreigende dingen doen. Belangrijker is dat de Oruç Reis niet naar zee was gegaan. Nu wel. Zal Erdogan voor de tweede keer in een maand tijd z'n vloot onder internationale druk terugtrekken?
Vanochtend heeft de Griekse minister-president Kyriakos Mitsotakis met de voorzitter van de Europese Raad gebeld en vanmiddag met de secretaris-generaal van de NAVO Jens Stoltenberg. Het is nog niet bekend wat daar uit is gekomen.
