Dik een maand geleden werd bekend dat er mogelijk een Nederlands fregat naar de Straat van Hormuz zou worden gestuurd. Terwijl dagelijks koopvaardijschepen door de zeestraat tussen Iran en Oman varen, beschermd door in ieder geval Britse, Franse en Indiase marineschepen, denken veel landen nog diep na over hun eventuele inzet. Van Denemarken tot Australië wikt en weegt men. Gebeurt er dan helemaal niets? Zeker wel. Een update.
(Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Achter de schermen in Nederland wordt informatie verzameld en geanalyseerd, worden risio's geïnventariseerd en adviezen geschreven voor het besluit over eventuele inzet van een fregat. Wanneer precies een besluit wordt genomen, is niet duidelijk. Als wordt besloten om een schip te sturen, zal er voor de marine niet veel tijd meer zijn om zich voor te bereiden. Een deel van de voorbereiding zou al hebben plaatsgevonden. In plaats van dat Zr.Ms. Van Speijk aan zou sluiten bij het NAVO-verband SNMG1, zou het dan om de zuid naar Hormuz varen. Voor een SNMG1-reis moet het ook opgewerkt zijn, de Van Speijk is er al klaar voor.
Tolk gezocht
Toch zal er nog genoegd geregeld moeten worden. Uit het interview met voormalig marineofficier Hans Lodder bleek bijvoorbeeld al het nut van een tolk in de Straat van Hormuz. Ook toen de onderzeeboot Zr.Ms. Walrus in 2002 en 2003 in die wateren opereerde, had het tolken aan boord (weliswaar Amerikaanse SEAL's). Defensie zoekt ook nu een tolk Perzisch (of Farsi, zoals de locals het noemen). Op LinkedIn verscheen vorige week een oproep. En dan niet voor een burger-tolk die in Den Haag moet blijven, maar een reservist die dus mee kan als (tijdelijk) militair. Dat er nu een tolk wordt gezocht, zegt overigens niets over de uitkomst van het besluit, volgens een woordvoerder: het is "niet meer dan logisch dat er verschillende voorbereidingen worden getroffen. Of het uiteindelijk ook komt tot een inzet (van een tolk) moet nog blijken."
Wie neemt de leiding? Frankrijk?
Niet alleen in Nederland wordt achter de schermen overlegd, dat gebeurt ook in andere Europese landen op nationaal en internationaal niveau. Denemarken was misschien wel het eerste en enige land dat al snel nadat de Britten hun plannen voor een Europese missie openbaar maakten, instemde en zei mee te willen doen. Maar toen de Britten hun koers richting de VS verlegden, raakte Kopenhagen in een lastig parket en wordt daar nu gediscussieerd over deelname of niet.
Duitsland zei 'nee', maar pleit toch voor een Europese missie. Overigens is bondskanselier Merkel nog op vakantie en zij heeft nog niets gezegd in het openbaar. Het is de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Heiko Maas, die andere landen zover probeert te krijgen om een EU-missie op te zetten. Met meerdere landen praat hij daar over. Maar wie gaat die missie leiden? Duitsland heeft er de middelen niet voor. In Parijs schijnt men daar wel ideeën over te hebben. Frankrijk heeft in ieder geval wel de middelen en de ambitie om op militair vlak een leidende rol te spelen. Nederland heeft met Zr.Ms. Johan de Witt trouwens een van de best uitgeruste commando-platformen van Europa, dat schip is echter nog niet in verband gebracht met deze missie.
De G7-top die van 24 t/m 26 augustus gepland is in het Franse Biarritz is hoe dan ook een mooi moment voor diverse regeringsleiders om te overleggen over de inzet en de leiding. De premiers van Canada, Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittannië, Italië, Japan en de Verenigde Staten, plus de voorzitters van de Europese Raad en Europese Commissie (Tusk en Juncker) ontmoeten elkaar daar. Op Canada na, allemaal landen die al schepen hebben gestuurd of open staan voor inzet. Nederland is niet direct bij de G7 betrokken en doordat niet Timmermans maar Von der Leyen de aflosser van Juncker zal worden, zit er voorlopig ook geen Nederlander aan tafel.
Kabinet informeert Tweede Kamer
Over de inzet van een fregat beslist Nederland uiteraard wel zelfstandig. Dat zal de regering de komende weken moeten doen. En daarna zal er een brief naar de Tweede Kamer worden gestuurd, een zogenaamde artikel-100 brief. Het kabinet informeert in die brief het parlement over de inzet van Nederlandse militairen. Dan volgt een debat in de Tweede Kamer. De Kamer hoeft volgens de wet niet in te stemmen, maar in de praktijk zal de regering veel waarde hechten aan een akkoord van de Tweede Kamer.
Wie doet wat?
Behalve in Denemarken en Duitsland wordt dus nagedacht over inzet. Ook in Australië, dat naar verwachting wel mee zal gaan doen. In Spanje en Griekenland is het in openbare bronnen stil rond eventuele inzet.
Ondertussen wordt het aantal marineschepen in de Straat van Hormuz verder uitgebreid. De Britse Type 45 destroyer HMS Duncan arriveerde er vorige week, dat schip was al even op pad en aflosser HMS Kent (Type 23 fregat) vertrok gisteren naar het gebied. Brits bevoorradingsschip RFA Wave Knight (Waveklasse) komt morgen aan, na een reis van een maand.
Als een Nederlands fregat naar de Straat van Hormuz zal worden gestuurd, zal het er op z'n vroegst in de tweede helft van september zijn. Maar eerst is het wachten op een brief uit Den Haag.
