De huidige Luchtverdedigings- en Commandofregatten (LCF'en) moeten over ongeveer tien jaar worden vervangen en zij worden dan uitdienstgesteld. Deze fregatten kunnen dan worden verkocht, schrijft demissionair staatssecretaris van Defensie Christophe van der Maat in een antwoord op Kamervragen. De fregatten zijn dan niet voorzien van alle wapensystemen en sensoren. Of het zover komt is de vraag; sloop is waarschijnlijker.
De LCF'en Zr.Ms. De Zeven Provinciën en Zr.Ms. Tromp volgen patrouilleschip Zr.Ms. Holland tijdens Sail Den Helder in 2023. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
De LCF'en zijn nu zo'n twintig jaar oud en aan de vervangers wordt gewerkt. Ook de huidige schepen worden haast voortdurend gemoderniseerd, zo is het jongste fregat Zr.Ms. Evertsen net voorzien van een nieuwe SMART-L MM/N radar en is het flink verbouwd voor het nieuwe 127mm kanon van Leonardo, naast de andere updates die horen bij het instandhoudingsprogramma. Later staan meer updates op het programma, waaronder vervanging van de huidige APAR door de nieuwe APAR Block 2 voor de twee schepen die het langst doorvaren.
"Defensie heeft de mogelijkheid om de huidige LC-fregatten voor verkoop aan te bieden aan andere landen", schrijft Van der Maat in zijn antwoorden op Kamervragen naar aanleiding van de A-brief die in maart werd verstuurd. Als deze schepen te koop worden aangeboden, "zal dat gebeuren zonder de 127mm kanons, SMART-L radar en de nieuwe APAR-radars van twee schepen, omdat deze componenten worden overgeplaatst op de nieuwe LC-fregatten".
Zeewaardig
Het zal nog wel even duren voor een eventuele koper de LCF'en overhandigd kan krijgen. De A-brief van de nieuwe fregatten is net verschenen en de B-brief volgt in 2026, pas in 2034 wordt het eerste schip verwacht. Al hoopt Defensie het project te kunnen versnellen. Tot die tijd moeten de LCF'en dus doorvaren. Vanuit de marine bereiken Marineschepen.nl al langer positieve geluiden over de staat van deze fregatten, maar dat wil de marine ook zo houden. Daarom is Defensie het project 'Langer doorvaren LCF: Materiële zeewaardigheid' gestart.
Met dit project wil Defensie de schepen de technische staat en zeewaardigheid garanderen. Systemen die daarvoor van belang zijn worden aangepast of vervangen. "Van deze systemen
is voorzien dat de levering van reservedelen stopt of dat de
software door veroudering niet meer operationeel relevant is", meldt het Defensie Projectenoverzicht. Het gaat dan om systemen zoals koelinstallaties, hijswerktuigen,
verwarmingsketels, brandmeldinstallaties, maar ook om navigatieradars,
elektro-optische systemen en radiosystemen. Netwerksystemen, computersystemen en de ESSM Block 1-luchtverdedigingsraket worden ook vermeld. Het project omvat ook de aanpassing van trainers, simulatoren
en logistieke ondersteuning en opleiding en training, documentatie en handleidingen, materieelbeheer en de
voorraad reservedelen.
Tot en met 2029 krijgen de schepen om beurten groot onderhoud en worden de bovenstaande systemen aangepakt.
Sloop
Vanuit Griekse defensiemedia klinkt al jaren interesse in de Nederlandse luchtverdedigingsfregatten. De Griekse marine is zoals bekend erg tevreden met de oude Nederlandse S-fregatten. Maar Griekenland heeft de banden met Frankrijk aangehaald bij de vervanging van deze S-fregatten en koos de Griekse overheid enkele jaren terug voor de aanschaf van drie Franse fregatten. De drie fregatten kunnen het grote Griekse fregattenbestand niet vervangen, dus zo nu en dan worden de LCF'en weer aangehaald als optie.
Griekenland en Nederland hebben enkele jaren geleden wel een intentieverklaring getekend voor de mogelijke verkoop van M-fregatten en mijnenjagers, maar daar is formeel nog niets over afgesproken. Het is niet bekend of er ook interesse bij de Griekse marine is in de LCF'en. Het is niet bekend of er andere marines zijn die zich hebben gemeld voor deze fregatten.
Of het daadwerkelijk tot verkoop zal komen, is nog maar de vraag. De fregatten zijn tegen die tijd dertig jaar oud en belangrijke systemen ontbreken. Het zal nog een hele klus zijn om nieuwe radars en kanons te plaatsen en te integreren. Als dat niet de systemen van Leonardo en Thales zijn die nu op de schepen staan of worden geplaatst, staat een nieuwe koper voor een ingrijpende verbouwing en een behoorlijke kostenpost. Of de koper moet genoegen nemen met een schip met veel minder systemen, maar dan zijn er kleinere en goedkopere alternatieven op de markt te vinden.
"Ook met de genoemde componenten is een verkoop van de huidige schepen niet gegarandeerd en is de eventuele verkoopopbrengst onzeker. Het is eerder gebeurd dat Nederlandse marineschepen bij gebrek aan kopers uiteindelijk werden gesloopt", schrijft Van der Maat en benadrukt dat Defensie "alles afwegende" ervoor heeft gekozen de genoemde wapens en sensoren over te plaatsen op de toekomstige schepen.
Personeelscapaciteit
Mocht er een koper zijn die deze schepen toch wil hebben, dan wil Defensie de schepen alleen verkopen als de personeelscapaciteit en de ruimte bij de industrie het toelaten. "Defensie wil voorkomen dat de verkoop een groot beslag op de personeelscapaciteit legt zoals in het verleden bij de verkoop van M-fregatten."
Auteur: Jaime Karremann Jaime is oprichter van Marineschepen.nl en heeft meer dan 1.500 artikelen geschreven over uiteenlopende marine-onderwerpen. In 2017 gaf hij zijn non-fictieboek In het diepste geheim uit en later onderzeebootthriller Orka. Voor Jaime fulltime met deze site aan de slag ging, werkte hij ruim 12 jaar bij de marine, waarvan het grootste deel in een burgerfunctie. Jaime studeerde Communicatie in Groningen.
