In de vroege ochtend van 12 mei zijn NAVO marineschepen voor de kust van Libië slaags geraakt met eenheden van Gaddafi. De Britse Type 42 destroyer HMS Liverpool en het Canadese fregat HMCS Charlottetown (Halifax klasse) werden beschoten vanuit rubberboten en vanaf de kust. Beide schepen hebben dit vuur beantwoord.
Dit was de derde keer in twee weken dat marineschepen het kanon inzetten tegen Libische eenheden. Eerder beschoten Franse marineschepen landdoelen.
Verdachte boten gespot
Het Britse en Canadese fregat patrouilleerden donderdagochtend rond 0200 uur onder NAVO vlag op slechts 11 km van de kust toen zij een aantal Libische boten ontdekten. Volgens de commandant van HMS Liverpool commander Colin Williams waren de boten bezig met het leggen van mijnen. (De NAVO spreekt echter van een aanval door deze boten op de haven van Misrata.) HMS Liverpool en HMCS Charlottetown kwamen hoe dan ook direct in actie. De Britse destroyer stuurde zijn Lynx helikopter richting de vijandelijke eenheden en het Canadese fregat voer samen met een (nog) onbekend Frans marineschip richting de boten van Gaddafi.
Beschoten
Toen de twee schepen en helikopter naderden werd het vuur op hen geopend vanaf de rubberboten en de kust. De heli wist snel te ontkomen en de drie marineschepen reageerden met een salvo om het initatief in het gevecht terug te nemen. De destroyer werd in hoogste staat van paraatheid gebracht (action stations, of: gevechtswacht) en positioneerde zich zo dat het de wapensystemen kon inzetten tegen zowel de boten als walinstallaties die begonnen te vuren. Commander Williams lag op dat moment nog in zijn bed en werd snel gewekt.
Ondertussen bleven de schepen onder vuur liggen van kustartillerie en luchtafweer. De Libische raketten en granaten kwamen akelig dichtbij, aldus de commandant van de Liverpool. Alsof het een oefening was bleef zijn personeel rustig en begon het professioneel aan de tegenaanval. Terwijl de rubberboten zich terugtrokken bleven zij vuren, evenals de Libische eenheden op de wal om hun boten dekking te geven. Ondertussen vuurden zowel de Charlottetown als de Liverpool op de tegenstanders. Daarbij heeft de Britse destroyer HMS Liverpool het 4,5 inch scheepskanon ingezet; dit was de eerste keer sinds 2003 dat een Brits schip met het kanon op landdoelen heeft gevuurd.
20 tot 30 minuten na het eerste contact, wisten de drie marineschepen de Libische eenheden het zwijgen op te zeggen. Aan NAVO/ Franse zijde is geen schade gemeld, de schade aan Libische zijde is onbekend.
Franse schepen verlenen vuursteun
Het vuurgevecht voor de Libische kust van donderdag is een nieuw incident in een jonge reeks. Vorige week in de nacht van zaterdag op zondag schakelden de Franse marineschepen FS Courbet (fregat van de La Fayette klasse) en fregat FS Jean Bart (Cassard klasse) nog raketinstallaties van Gaddafi uit met hun 100 mm kanons. Naar verluidt vuurden beide schepen 100 granaten op hun doelen. Minimaal één raketinstallatie is vernietigd.
Op 2 mei was het FS Montcalm (Type F70 fregat/ Georges Leygues klasse) dat landdoelen op de Libische kust aanviel met het kanon.
Op de bak staat het Creusot-Loire 100mm kanon. Dit is hetzelfde kanon als bij de andere Franse schepen (model 1968), maar heeft een stealthkap gekregen om het radarreflecterend oppervlak te verkleinen.
Foto van het nachtbombardement van de FS Courbet (La Fayette klasse).
FS Jean Bart vuurde samen met de Courbet granaten af..
FS Montcalm was op 2 mei actief tegen doelen van Gaddafi.
Over de kanons
Het kanon van HMS Liverpool is een Vickers 4,5 inch Mk 8. Dit type kanon stamt uit 1971. Overigens waren de eerste twee landen die deze Britse kanons bestelden Iran en Libië. De 113 mm patronen kunnen maximaal 22 km ver weg worden geschoten. Het kanon schiet er 25 per minuut.
Vicker 4.5 inch
De kanons die de Franse schepen gebruikten zijn Creusot-Loire 100 mm Mle 1968. Dit zijn kanons uit 1968, met een vuursnelheid van 78 granaten per minuut en een bereik van 17 km. De vervanger van de Cassard en Georges Leygues klassen zijn de schepen van de Aquitaine klasse. Zij hebben echter een lichter 76 mm kanon; minder geschikt tegen landdoelen.
Creusot-Loire 100 mm
Kustbombardement
Het beschieten van landdoelen door marineschepen wordt al eeuwen toegepast. Bijvoorbeeld om doelen op land te vernietigen zodat een amfibische aanval kan plaatsvinden. Dat gebeurde o.a. voorafgaand aan D-Day (1944), maar ook tijdens de Falkland oorlog (1982) en tijdens de amfibische aanval op Irak (2003). Het wordt echter ook gebruikt om doelen uit te schakelen ter ondersteuning van vriendschappelijke eenheden op land en zee. Zo beschoten Nederlandse marineschepen tijdens de Koreaoorlog (1950-1953) namens de Verenigde Naties Noord-Koreaans kustgeschut en bunkers. Ook vuurden zij ter ondersteuning van grondtroepen. Hr.Ms. Piet Hein werd zelfs lid van de “Train-busters Club” toen het een rijdende Noord-Koreaanse transporttrein in stukken schoot. Sindsdien heeft de Nederlandse marine geen landdoelen meer beschoten in ernstsituaties. Verschillende LCF’en hebben de afgelopen jaren hun 127mm kanon echter wel ingezet tegen piraten.
Toegevoegde waarde van marineschepen
Behalve beschietingen hebben mijnenjagers –waaronder Hr.Ms. Haarlem- met succes op mijnen gejaagd. Twee mijnen werden onschadelijk gemaakt.
De recente acties tonen weer aan wat het voordeel is van marineschepen; invloed vanaf zee op land zonder dat eenheden op het land noodzakelijk zijn. Marineschepen zijn erg flexibel en kunnen langdurig bij hun doel in de buurt blijven zonder een ingewikkelde en dure missie moet worden opgetuigd.
