In Hengelo ontwikkelt Thales een softwaresysteem waarmee een eskader van meerdere (internationale) marineschepen zich razendsnel geautomatiseerd kan verdedigen. Dat laat Thales aan Marineschepen.nl weten. Het is een doorontwikkeling van AWWS (ook IonShield genoemd), dat dit voor een enkel schip doet. De vervolgvariant heeft een zogenaamde force level-functionaliteit die dus voor meerdere schepen in een eskader kan worden toegepast.
Een eskader bestaande uit onder andere twee Nederlandse schepen (Zr.Ms. De Zeven Provinciën en Zr.Ms. Van Amstel), en twee torpedobootjagers: een Franse van de Horizonklasse en een Amerikaanse torpedobootjager van de Arleigh Burkeklasse.( Foto: Amerikaanse marine)
In het midden van de Euronaval-stand van Thales wordt een virtueel internationaal eskader geconfronteerd met een gigantische uitdaging. Op grote schermen is te zien dat de fregatten en torpedobootjagers die amfibische transportschepen beschermen, het moeten opnemen tegen meerdere drones, supersone en hypersone raketten, gelanceerd door vijandelijke onderzeeboten, schepen en vliegtuigen.
Het scenario is uiteraard bewust gekozen: in geval van een dergelijk grote aanval met wapens die zeer hoge snelheden halen, is verregaande samenwerking de enige manier om te overleven.
Samenwerken doen internationale marineschepen al eeuwen. Was eerder communicatie met vlaggen snel genoeg, veel later werd op de schepen een beeld opgebouwd aan de hand van informatie die in codetaal pratende radaroperators met elkaar deelden. Met vetpotloden werd dit op grote glazen wanden getekend. NAVO-schepen delen hun radartracks inmiddels geruime tijd digitaal via Link 11, Link 16, J-REAP C of Link 22. Maar de oorlogvoering ter zee is sneller en massaler geworden. Alleen het delen van radartracks is niet voldoende, zegt de analyse van Thales. Je moet bijvoorbeeld ook snel kunnen schieten op doelen die je zelf niet ziet, maar door een bevriende schepen wel zijn gespot.
Van klein naar groot
Thales ontwikkelt AWWS: Above Water Warfare System, of IonShield. Dit systeem zal op de ASW-fregatten van Nederland en België worden geplaatst en dat draait vooral om de verdediging van het eigen schip. In geval van een aanval op het schip, berekent IonShield aan de hand van informatie van de sensoren, de beschikbare wapensystemen, de weersomstandigheden, het doel en tal van andere gegevens de juiste verdediging. Het systeem moet niet alleen sneller dan de mens reageren, maar moet ook een optimale wapeninzet, inclusief zogenaamde softkill-mogelijkheden zoals het storen van een inkomend doel, bedenken. Het doel moet uitgeschakeld worden, maar er moet ook genoeg munitie aan boord van het schip overblijven voor het afslaan van een volgende aanval.
Dat is dus op niveau van een individueel schip.
Met de doorontwikkeling op IonShield moeten marineschepen geautomatiseerd kunnen samenwerken. En ook dan wordt een optimale inzet van de middelen van de verschillende schepen berekend om een grote aanval af te kunnen slaan.
Staatssecretaris Gijs Tuinman krijgt op de stand van Thales de film te zien over het nieuwe softwareprogramma en krijgt uitleg van Fred Douglas. Douglas specialiseerde zich bij de marine, na een loopbaan bij de Marineluchtvaardienst, in de verdediging tegen onder andere ballistische raketten. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Drempel
Dit vervolg wordt ook in Hengelo ontwikkeld. Thales werkt eraan om het product zo spoedig mogelijk gereed te hebben, mede als gevolg van toegenomen dreiging van snellere raketten. Maar voor een goed resultaat moeten de verschillende marines bereid zijn om informatie te delen van hun sensoren en wapens, zodat het systeem de juiste berekeningen kan maken, zegt voormalig marineofficier Fred Douglas. Een andere optie is het zogenaamde bidding concept, dan zegt bijvoorbeeld een schip zegt een bepaalde dreiging uit te kunnen schakelen, maar ook dit vergt een zekere mate van onderling vertrouwen. "Doe je dit met alleen Nederlandse marineschepen dan heb je die drempel niet", zegt Douglas. "Sommige landen zullen terughoudender zijn dan andere. Maar stop je er rotzooi in, dan komt er ook rotzooi uit."
Het Europese project 'European Naval Collaborative Surveillance Operational Standard' (E-NACSOS) vormt het begin om deze drempels weg te nemen. Dit project wordt gefinancieerd door het European Defence Fund (EDF).
Op het scherm van de stand van Thales hebben de digitale Britse, Nederlandse en Franse schepen er natuurlijk geen last van. Zij hebben hun informatie gedeeld en het programma presenteert de oplossing aan de luchtverdedigingscoördinator van het eskader. Na akkoord wordt met kanons geschoten en worden raketten gelanceerd. De aanval is afgeslagen en een volgende delegatie staat klaar om de "Collaborative Combat" van dit eskader in een Integrated Air and Missile Defence-film van Thales te zien.
Auteur: Jaime Karremann Jaime is oprichter van Marineschepen.nl en heeft meer dan 1.500 artikelen geschreven over uiteenlopende marine-onderwerpen. In 2017 gaf hij zijn non-fictieboek In het diepste geheim uit en later onderzeebootthriller Orka. Voor Jaime fulltime met deze site aan de slag ging, werkte hij ruim 12 jaar bij de marine, waarvan het grootste deel in een burgerfunctie. Jaime studeerde Communicatie in Groningen.
