Vanmiddag is Zr.Ms. De Ruyter vanuit Den Helder richting de Golfregio vertrokken. Het Luchtverdedigings- en Commandofregat (LCF) gaat de situatie in en rond de Straat van Hormuz in kaart brengen, in het kader van de missie EMASOH.
RUYT vanmiddag bij het verlaten van de Helderse marinehaven. De helikopter voegde zich later vanmiddag bij het schip. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Sommige dingen veranderen nooit. De wind in Den Helder blies met kracht over steiger 23. Op het helidek en in de hangar stond een groep journalisten met microfoon, camera of pen in de hand om de antwoorden van de bemanning van Zr.Ms. De Ruyter vast te leggen. Familieleden, partners en vrienden bleven zo lang mogelijk elders op de Nieuwe Haven, uit de wind en horizontale regen.
Toen zij zich eenmaal op de steiger waagden, zijn de roestplekken hen op het vertrekkende LCF waarschijnlijk wel opgevallen. Maar, het schip heeft dan ook een intensief programma achter de rug, zo legt commandant van het schip KLTZ Theo Klootwijk uit. "In de tweede helft van 2018 was Zr.Ms. De Ruyter het een stafschip van NAVO-eskader SNMG2. Toen was het LCF onder andere bij Syrië en in de Zwarte Zee. Daarna hebben we opgewerkt bij Schotland, raketten gelanceerd bij de Hebriden. We hebben geoefend met een Amerikaanse Carrier Strike Group aan de Amerikaanse oostkust. Het schip ligt niet stil. We hebben tussendoor onderhoud gedaan, maar het blijft lastig met zo'n programma. Straks in het Benoemd Onderhoud heeft dat alle aandacht."
Nu is het na de recente oefeningen tijd voor een echte missie. "We zijn de thermometer in het gebied," zegt de Chef der Equipage even later. "Er is daar veel scheepvaartverkeer van allerlei landen en andere actoren, en wij varen er tussendoor om te meten wat de spanningen zijn en wat er gebeurt. We gaan proberen informatie te verzamelen door contact te maken met anderen op zee en door een goede beeldopbouw te doen."
Commandant Klootwijk: "Mochten we activiteiten waarnemen die in strijd zijn met het internationale zeerecht, dan zullen we die rapporteren in de militaire en diplomatieke lijn. We zullen schepen er ook op aanspreken. De insteek is om nieuwe spanningen te voorkomen."
Hoe dan ook verwacht Klootwijk niet dat de spanningen door toedoen van de De Ruyter zullen toenemen, maar de aandacht zal het schip wel trekken. "Ik verwacht dat Iran contact met ons opneemt en daar zullen we hoffelijk en professioneel op reageren. Ik heb er over gesproken met de Fransen die al een poos in dat gebied zijn, zij hebben dezelfde ervaring. En hun ervaring is dat het niet leidt tot vervelende situaties. Dat is wel anders dan de ervaring van de Britten."
"Wij willen ook niet verrassen en zullen ook niet provoceren en niet op provocaties ingaan," zegt Klootwijk. "Er is bovendien geen aanleiding om te denken dat de landen in de regio uit zijn op een militaire confrontatie. En er is een diplomatiek spoor. Onze komst in de regio is bekend. Ook bij Iran en daar is neutraal op gereageerd."
Klootwijk bevestigt echter dat Zr.Ms. De Ruyter zelf als marineschip geen rol heeft in het diplomatieke spoor.
KLTZ Theo Klootwijk, commandant van Zr.Ms. De Ruyter. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Chaos
De mannen en vrouwen van Zr.Ms. De Ruyter zullen hun handen vol hebben aan het in kaart brengen van de situatie ter plaatse. Zoals uit het interview met John Weyne en Hans Lodder bleek (zij waren commandanten van schepen die ook in de Straat van Hormuz opereerden) is de regio erg druk en zelfs chaotisch. "Het is een feit dat het drukbevaren gebied is," zegt Klootwijk. "Er is ook veel smokkelverkeer tussen noord en zuid, dat zullen we ongetwijfeld tegenkomen. Dus het is voor ons echt van belang dat we goed beeld opbouwen van wat is er gaande en dat we op een juiste manier op reageren op de omgeving."
Een van de personen die zich daadwerkeijk hier mee bezig gaat houden is matroos Operationele Dienst Operaties (ODOPS) Kim. Zij is een van de matrozen die als uitkijk en vanuit de commandocentrale het beeld gaan opbouwen. "Het is spannend, maar ook leerzaam," zegt Kim. "Je bent toch een van de eerste die ziet wat er gebeurt." Hoewel het schip de afgelopen maanden veel oefeningen heeft gedaan, zijn er specifieke voorbereidingen getroffen. Kim: "We hebben veel gedaan aan het oefenen op herkennen van marineschepen. We hebben schepen van de landen in de buurt bestudeerd en een klapper gemaakt voor op de brug, zodat je snel kunt zien om welk schip het gaat."
De pers verzamelde zich om het verhaal van Zr.Ms. De Ruyter te kunnen verslaan. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
De laatste dingen moesten nog aan boord. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Verveling
Hoe spannend het nu lijkt, zeker voor de Operationele Dienst, na een paar weken in het gebied kan het beeldopbouwen toch saai worden. Commandant Klootwijk: "We doen deze missie met z'n allen. We bereiden de missie ook met z'n allen voor. De missie is niet iets voor alleen de OD. Maar het heeft inderdaad de aandacht dat, als op een gegeven moment de situatie zo rustig is, dat het misschien een beetje saai wordt, we de mensen wel scherp en tevreden moeten houden. Je weet nooit wanneer je moet schakelen."
De Chef der Equipage, die zich bezighoudt met het wel en wee van de bemanning, benadrukt dat het werk voor de Logistieke Dienst en de Technische Dienst ook dan gewoon doorgaat. "De apparatuur moet blijven werken, de administratie moet gedaan worden en in de kombuis worden drie maaltijden per dag bereid, plus de oorlogssnacks. Maar we willen verveling wel voorkomen. Een van de dingen die we doen is het organiseren van dingen ter ontspanning. En we zullen diverse havens aan doen."
(Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
(Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Geheel anoniem een traantje wegpinken was er op de steiger niet bij. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Voortstuwing
Klootwijk wil ook kort reageren over wat er in de media is geschreven over de voortstuwing en de slijtage van en tandwielkast waardoor het schip in rustige omstandigheden geen maximale vaart mag varen, maar wel in oorlogssituaties. "Wat er in de media is geschreven is ten dele waar," zegt de commandant van de De Ruyter. "Er is een defect opgetreden aan een tandwielkast, vrij beperkt. Er is noodreparatie geweest en na afloop inspecteren we de tandwielkast eens in de zoveel tijd. We varen er al een half jaar op deze manier mee en hij doet nog steeds z'n wek. Als ik toch het volledige vermogen nodig heb, dan heb ik het tot m'n beschikking. Ik maak me geen zorgen over de voortstuwing."
(Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Tot over vijf maanden. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Trots
Dat de missie onder Franse leiding is, is voor Klootwijk een voordeel. De overste heeft de Franse Hogere Defensie Vorming gedaan en heeft bij de Franse "zeegaande staf gewerkt". Klootwijk, zo zeggen anderen, spreekt vloeiend Frans. "Ik heb contact gehad met het hoofdkwartier in Abu Dhabi. Ik ben ook in Parijs geweest om me te laten informeren hoe zij nu tegen de situatie aankijken."
Het vertrek van de De Ruyter wordt gevolgd in binnen en buitenland. Klootwijk: "Ik zie het al een grote verantwoordelijkheid. Maar ook dat er veel vertrouwen in ons in. De bemanning vindt het mooi, we hebben veel geoefend. Nu zijn we gereed, we worden ingezet. Nederland heeft ons nodig en we nemen dat serieus. We zijn er trots op."
