Zweden kijkt naar buitenland voor nieuwe korvetten

Door: Jaime Karremann
Bericht geplaatst: 17-02-2023 | Laatst aangepast: 17-02-2023

De Zweedse marine heeft de plannen voor nieuwe korvetten aangepast. De marine was van plan om vier nieuwe schepen te laten ontwikkelen door Saab op basis van de huidige Visbyklasse korvetten. Om het proces te versnellen wordt gekeken naar een samenwerking met het buitenland.


HMS Karlstad, een van de vijf korvetten van de Visbyklasse. (Foto: Jimmie Andersson/ Zweedse marine)

Gisteren schreef de regionale Zweedse krant Blekinge Läns Tidning dat Zweden een streep heeft gezet door de plannen om een tweede generatie Visby's te ontwikkelen. De Visby, naast onderzeeboten de trots van de Zweedse marine, is daarmee niet afgeschreven, maar een directe opvolger lijkt er dus niet te komen. Vorig jaar tijdens een perstour van Saab had de commandant van de Zweedse marine al gezegd dat de nieuwe schepen groter zouden worden dan de Visby's ("maar het worden geen fregatten"). Toch waren steeds Visby-achtigen te zien in afbeeldingen van Saab en de Zweedse marine.



Volgens BLT mikt de Zweedse marine nu op schepen "groter dan 100 meter". De Visby-korvetten zijn 73 meter. Deze schepen zijn lichtbewapend.

Dat Zweden grotere schepen wil heeft onder andere te maken met de wens om lid te worden van de NAVO. Stockholm wil de schepen dan mee kunnen sturen met NAVO-taakgroepen richting bijvoorbeeld de Atlantische Oceaan. De huidige Visby's zijn vooral bedoeld voor oorlogvoering in de Zweedse archipel.

De nieuwe schepen zouden daarom niet alleen groter moeten zijn, maar ook meer moeten kunnen. Zweden heeft geen recente ervaring met dergelijke schepen met bijvoorbeeld luchtverdediging en laat staan verdediging tegen ballistische raketten. Zo'n schip zou dan opnieuw ontworpen moeten worden. Dat is geen probleem voor Saab Kockums, maar dat kost tijd. Daarnaast heeft de werf van Saab Kockums niet de voorzieningen om grote schepen te bouwen en is er, zo schrijft BLT, ook in de planning weinig ruimte voor grote nieuwe projecten naast de nieuwe onderzeeboten en modernisering van huidige schepen.



Saab blijft belangrijk
Hoewel de kop van het Zweedse stuk en sommige social media-commentaren anders doen vermoeden, is niet gezegd dat Saab Kockums aan de kant is geschoven en Zweden kant-en-klare schepen in het buitenland gaat kopen. Saab is en blijft voor Zweden een bedrijf van strategische waarde. "Saab zal hoofdaannemer blijven", zei iemand van de inkooporganisatie FMV tegen de krant. Een mogelijkheid is dat de romp in het buitenland wordt gebouwd en de afbouw in Karlskrona plaatsvindt, net als bij het SIGINT-schip Artemis. Maar dan zou nog steeds een schip vanaf de basis ontworpen moeten worden (of een grote Visby, maar dat wil men niet).

Hoe Zweden de volgende stappen ziet, is nog niet helemaal duidelijk. Het project, YSF2030, bevindt zich nog in een vrij vroeg stadium. De Zweedse marine heeft Marineschepen.nl in een reactie laten weten dat het twee schepen voor 2030 wil hebben en twee net na 2030.

Er is dus wel haast bij geboden. "Als je in plaats [van zelf ontwikkelen] bestaande en bewezen technologie koopt", zei Anders Nilsson van FMV tegen BLT, "is de kans op de levering van het schip op tijd groter, aangezien er een groter aantal leveranciers is."

"Wat uiteindelijk de beste oplossing is, hangt af op basis van welke eisen de klant stelt aan de schepen, de levertijd en de beschikbaarheid. Het kan bouw op de werf in Karlskrona en het kan een productie in samenwerking met een partner betekenen", antwoordde Daniel Oscarsson, business unit manager oppervlakteschepen van Saab Kockums, op vragen van BLT.

FMV heeft nog niet gereageerd op vragen van Marineschepen.nl.


Illustratie van de in aanbouw zijnde Pohjanmaaklasse voor de Finse marine. De schepen hebben een waterverplaatsing van 3900 ton, Saab Sea Giraffe-radars, Saab 9LV CMS en een Mk41 lanceerinrichting voor ESSM. Tegen schepen hebben de Pohjanmaa's de Israelische Gabriel V, voor onderzeebootbestrijding hebben de Finnen bij Zweden aangeklopt: Saab Torpedo 47. (Beeld: Finse marine)

Samenwerking met Nederland, Duitsland of Finland?
Het is speculeren, maar natuurlijk wel interessant om te kijken naar mogelijke samenwerkingen. Met Saab als hoofdaannemer is de kans niet groot dat Zweden zou kiezen voor een samenwerking met een partner die ook sensoren en commandocentralesoftware (CMS) maakt. Aansluiten bij de Nederlands-Belgische ASW-fregatten, zou bijvoorbeeld behoorlijke wijzigingen betekenen op gebied van sensoren en CMS aangezien deze schepen ontworpen zijn met Thales-producten. Daarnaast zijn deze schepen wel erg groot voor deze eerste stap.

Iets anders is Northern Naval Shipbuilding Cooperation. NNSC is een initiatief van de Nederlandse en Zweedse materieelorganisaties, juist om samen te werken en de nationale industrieën te behouden, plus tegenwicht te bieden aan staatsbedrijven die men veel in Zuid-Europa ziet. Een Zweeds korvet gebouwd door het Spaanse Navantia of Franse Naval Group, ligt daarom minder voor de hand. NNSC, een samenwerking tussen Duitsland, Finland, Denemarken, Noorwegen, Nederland en Zweden, is echter pas vorig jaar opgezet.

Er zijn behalve ASWF ook andere fregatten die in ontwikkeling of in aanbouw zijn. Het Britse Type 31 fregat is bedoeld voor export en onder andere Polen is ingestapt. Voor overbuurman Zweden lijkt dit een mooie samenwerking, en het Type 31 is in de basis een modulair schip waar diverse sensoren op gezet kunnen worden. Dit fregat is echter groot en erg gericht op Thales, inclusief Tacticos als CMS. Bovendien, zitten de Britten niet in NNSC.

En juist binnen NNSC zijn er veel mogelijkheden. Een optie is een samenwerking met het andere potentiële NAVO-lid Finland. In Finland worden momenteel vier Pohjanmaaklasse korvetten gebouwd van 114 meter, mét Saabsystemen. Hoewel het laat is, en de schepen ontworpen zijn voor Finland, kan Zweden mogelijk nog aanhaken. Finland delen niet alleen de Botnische Golf, maar ook de Zweedse taal die door een minderheid in Finland wordt gesproken. Daarnaast zijn beide marines een Fins-Zweedse marinesamenwerking gestart, die in 2017 leidde tot de Fins-Zweedse Naval Task Group.


Illustratie van de Sigma van Damen met Saab-sensoren voor Brazilië. (Beeld: Damen)

Een samenwerking met een Duitse of Nederlandse werf zou ook kunnen. Zowel Damen als tkMS hebben in het verleden schepen ontworpen met sensoren en software van Saab. De Sigma-schepen van Damen zijn ook ongeveer honderd meter en zijn snel te bouwen. Voor de aanbesteding voor het Braziliaanse Tamandaré-korvet hebben de twee bedrijven samengewerkt op basis van een Sigma 10514 met Saab CMS en sensoren. tkMS won met een voorstel zonder Saab, andere landen kozen wel een tkMS-schip uit hun MEKO-familie met Saab-radars en software.

Een voordeel voor Damen is de Saab-Damen onderzeebootsamenwerking, een nadeel is dat de Nederlandse marine niet zelf met Sigma's vaart. Met Finland kan het intensief samenwerken, als de Pohjanmaa past in het Zweedse concept. De onderzeebootvervanging in Nederland speelt geen rol; er loopt een aanbesteding, dus is een korvetten-onderzeeboot deal met Zweden is niet mogelijk zonder grote juridische gevolgen.
Noorwegen is ook op zoek naar nieuwe schepen, maar zij hebben geen marinewerf.

De vier nieuwe korvetten moeten de korvetten van de Göteborgklasse gaan vervangen. Los van dit project staat de modernisering van de Visbyklasse. Deze schepen zullen tot 2040 in dienst moeten blijven.

Auteur: Jaime Karremann Jaime is oprichter van Marineschepen.nl en heeft meer dan 1.500 artikelen geschreven over uiteenlopende marine-onderwerpen. In 2017 gaf hij zijn non-fictieboek In het diepste geheim uit en later onderzeebootthriller Orka. Voor Jaime fulltime met deze site aan de slag ging, werkte hij ruim 12 jaar bij de marine, waarvan het grootste deel in een burgerfunctie. Jaime studeerde Communicatie in Groningen.

comments powered by Disqus

Marineschepen.nl Contact Over deze site Adverteren Doneren

Blijf op de hoogte via: Twitter Facebook LinkedIn Instagram

Copyright Alle rechten voorbehouden.

Sinds 13 augustus 2001