De Europese Unie gaat met een militaire missie mensensmokkel bestrijden. Dat is vanavond bekend gemaakt. De missie zou volgende maand al kunnen beginnen en richt zich vooral op het vergaren van inlichtingen en het vernietigen van boten van mensensmokkelaars.
Als het aan de EU ligt gaat met de boten van mensensmokkelaars hetzelfde gebeuren als met de boten van Somalische piraten. Archieffoto uit 2010. De inmiddels verkochte bevoorrader Zr.Ms. Amsterdam schakelde destijds meerdere piratenskiffs uit. (Foto: Defensie)
Vandaag zijn ministers van Buitenlandse Zaken en van Defensie akkoord gegaan met plannen om met onder andere marineschepen de mensensmokkel vanuit Libië tegen te gaan. De missie zal worden geleid vanuit Rome, met aan het hoofd de Italiaanse schout-bij-nacht Enrico Credendino.
De operatie bestaat uit drie fases: er worden inlichtingen verzameld over de smokkelaars, boten worden opgespoord en de boten worden vernietigd.
Hoe de operatie exact moet worden uitgevoerd, is nog niet bekend. De komende weken worden concrete plannen geschreven. Daarna wordt aan de lidstaten gevraagd om materieel en militairen te leveren. De EU-missie heeft nog wel een mandaat nodig van de VN-veiligheidsraad om de missie door te kunnen laten gaan, omdat de marineschepen mogelijk in de territoriale wateren van Libië moeten operen.
Materieel
De lidstaten moeten nog gevraagd worden om materieel te leveren, maar toch zijn er al marineschepen in het gebied actief die een rol zouden kunnen spelen voor de nieuwe missie. Zo heeft Groot-Brittannië het vlaggenschip HMS Bulwark al ter plaatse, en dat schip heeft al honderden mensen gered. Ook zou volgens geruchten RFA Lyme Bay aangeboden zijn. De Lyme Bay is een Landing Platform Dock (LPD), gebaseerd op het ontwerp van Zr.Ms. Rotterdam, dat honderden mariniers kan vervoeren en middels landingsvaartuigen en helikopters aan land kan zetten. Of dit schip op die manier wordt ingezet is niet waarschijnlijk, want de EU wil geen "boots on the ground".
Ook andere landen zijn actief met hun schepen. Zo hebben Duitsland en Frankrijk fregatten in de Middellandse Zee. België heeft vorige week het steunschip BNS Godetia naar de Med gestuurd. Het Ierse marineschip LE Eithne is sinds deze week in het gebied. De grootste bijdrage wordt echter geleverd door Italië dat met zowel kustwacht als marine bootvluchtelingen redt.
Nederland gaat vooralsnog geen marineschepen leveren. Minister van Defensie Jeanine Hennis zei onlangs dat de marine geen schepen beschikbaar heeft. Daarmee valt niet uit te sluiten later alsnog schepen worden vrijgemaakt.
Schout-bij-nacht Enrico Credendino gaat de EU-missie leiden. In 2012 had de Italiaan ook de leiding over de EU-antipiraterijmissie Atalanta. (Foto: Italiaanse marine)
Niet te vergelijken met anti-piraterij
Of met marineschepen de strijd tegen mensensmokkelaars kan worden gewonnen is niet zeker. De vergelijking met de brandende piratenskiffs is snel gemaakt, maar gaat niet helemaal op. Mede dankzij de inzet van marineschepen voor de kust van Somalië is de piraterij teruggedrongen, maar dat kon doordat de piraten op zee "zaken deden". Mensensmokkelaars hebben hun geld al verdiend als hun "klanten" de oversteek wagen. Het maakt hen niet uit of de vluchtelingen, laat staan hun boot of schip de trip overleeft.
Skiffs met grote buitenboordmotoren, een paar mannen met AK-47's, RPG's en enterhaken zijn vrij eenvoudig te classificeren als bootjes van piraten. Of een boot gebruikt gaat worden voor mensensmokkel voordat de vluchtelingen aan boord zijn, is een stuk lastiger. Daar moet heel wat inlichtingenwerk aan vooraf gaan. De EU wil dat doen met onder andere satellieten en verkenningsvluchten. Aangezien de Italiaanse marine ook hun Type 212 onderzeeboten inzet, is te verwachten dat ook een deel van de inlichtingen door subs zal worden vergaard.
Het redden van mensen zal ook met de nieuwe missie de eerste prioriteit krijgen. Hier een foto van vluchtelingen op het Italiaanse patrouilleschip Vega (Cassiopeaklasse). Schepen als deze zijn niet ontworpen om zulke grote aantallen mensen te vervoeren. (Foto: Italiaanse marine)