Vandaag wordt het grootste schip van de marine helemaal volgeladen met hulpgoederen voor het Caribisch gebied, gisteren sprak Marineschepen.nl met commandant van Zr.Ms. Karel Doorman KTZ Sim Schot over de operatie.
Een vriescontainer wordt naar het voertuigendek van de Doorman getild. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Het was gistermiddag nog vrij rustig op en rond de Karel Doorman. Niets anders dan stilte voor de storm, terwijl achter de schermen al het nodige gebeurde. Er waren al meer goederen aangemeld dan in en op het schip passen. Wat precies meegaat was nog niet bekend, wel dat er in korte tijd heel hard gewerkt moet worden om alles aan boord te krijgen zodat de Doorman woensdag kan beginnen aan de reis naar het zuiden.
Onder de vlag van Binnenlandse Zaken
Voor de Karel Doorman begon het dinsdagavond eigenlijk al, terwijl het schip bezig was met het opwerkprograma in de Oostzee tijdens de oefening Northern Coast. "Dinsdagavond rond half tien kregen we een telefoontje van het Marinehoofdkwartier dat de Doorman naar de West zou gaan", zegt KTZ Schot in de kajuit van het schip. Schot informeerde de bemanning en liet koers zetten richting Den Helder. Ondanks dat Schot al eerder was benaderd vanuit Den Helder met vragen over eventuele inzet van het schip, kwam het uiteindelijke besluit toch als een verrassing.
De voorbereidingen gingen gelijk van start. Aan boord begon men met plannen en het doorgeven van informatie aan het Marine Hoofdkwartier, dat een compleet beeld samenstelde van de operatie en Defensie in Den Haag voedde met informatie. Omdat het schip door Defensie beschikbaar is gesteld aan het Ministerie van Binnenlandse Zaken, moet ook tussen beide ministeries het nodige worden afgestemd.
Na aankomst van Zr.Ms. Karel Doorman in Den Helder werd begonnen met het ontladen van de goederen die bedoeld waren voor Northern Coast, zoals de Belgische NH-90 helikopter. Ook is er nog gewerkt aan technische installaties. Maandag werd vooral benodigdheden geladen voor het eigen schip, waardonder veel voeding. Want de kans is aanwezig dat de Doorman geen havenbezoek kan doen in de West voor het laden van vers voedsel. Daarom werd onder andere een reeks vriescontainers aan boord gezet.
Een overzicht van wat er exact meegaat is er nog niet. Het Ministerie van Binnenlandse Zaken heeft weliswaar een voorlopige lijst samengesteld, maar "uiteindelijk moet het wel passen in dat schip. Qua gewicht en verdeling, daarnaast moeten we weten of er spullen gestapeld mogen worden. Pas als die lange lijst er is kun je berekeningen maken en een plan maken hoe je dat allemaal aan boord gaat zetten. Dat is een proces waar we nu mee bezig zijn en dat zal doorgaan tot woensdag, want er worden steeds weer nieuwe goederen aangeboden", zegt Schot.
Wat nu al wel zeker is zijn politiewagens, commandovoertuigen, hout, spijkers, prefab woningen, bulldozers, graafmachines en pallets met water. Uiteindelijk zal Binnenlandse Zaken bepalen wat er mee gaat. Of er ook helikopters aan boord van de Doorman gaan is nog niet duidelijk, maar die kans acht Schot klein. Wel zullen RHIB's, een FRISC en twee landingsvaarrtuigen van het type LCVP meegaan. Er wordt nog gesproken over een hydrografisch team met een aparte RHIB.
Uiteraard zijn de goederen niet alleen voor Sint Maarten, maar ook voor Saba en St. Eustatius.
Op de wal staan de politiewagens klaar voor transport. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Zeetransport, bevoorrading op zee en seabasing
Critici zeggen dat voor dit werk ook een koopvaardijschip ingehuurd had kunnen worden, maar daar is de commandant van de Karel Doorman het niet mee eens: "Een koopvaardijschip kan inderdaad spullen verplaatsen, maar is minder snel te charteren voor zo'n diverse lading. Daar komt bij dat niet bekend is waar we spullen moeten afzetten. Dat kunnen wij met onze LCVP's en als de Fransen in de buurt zijn met een LCU, overal langs de kust. Dus we zijn breder inzetbaar dan elk ander koopvaardijschip. En wat we ter plaatse gaan doen, daar zijn we ook uniek in."
Want na de oversteek zal de Doorman de goederen bestemd voor de drie eilanden ontladen en is de opdracht voor de Doorman allerminst voorbij. "Daarna staan we ter beschikking van CZMCARIB [Commandant Zeemacht Caribisch Gebied]. Hij gaat onze inzet coördineren. En dat kan veel zijn. Zoals watermaken of water leveren. We kunnen huisvesting bieden aan de militairen die er zijn, zij kunnen hier slapen, eten en douchen. Maar we kunnen ook goederen transporteren in het gebied, bijvoorbeeld tussen Curacao en Sint Maarten. Daarnaast nemen we brandstof mee om andere Nederlandse, Franse en Britse marineschepen te kunnen voorzien van olie. Helikopters kunnen oplanden, tanken en andere ondersteuning krijgen. Dus behalve zeetransport op de heen en terugweg, want we gaan ook weer spullen mee naar Nederland nemen, is de derde hoofdtaak seabasing. Dus het ondersteunen van eenheden op de wal. Dat doen we dan met onze technische werkplaats, voeding, medische zorg inclusief tandheelkundige zorg."
Heel veel drinkwater. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Het voertuigendek zal helemaal vol worden gezet. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Stilte voor de storm. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Dubbel gevoel
Zr.Ms. Karel Doorman levert met de inzet een belangrijke bijdrage aan de hulpoperatie op Sint Maarten, Saba en St. Eustatius. Toch heeft de bemanning volgens Schot een dubbel gevoel: "Het is goed om de mensen op Sint Maarten te helpen, het is een logische beslissing van Defensie. Maar het is de derde keer dat het opwerkprogramma van de Doorman is onderbroken. De eerste keer de noodhulp na ebola, de tweede keer na de schade aan de motoren en nu orkaan Irma. Terwijl iedereen het idee heeft van 'het zou goed zijn om het opwerkprogramma een keer af te kunnen maken'."
Rond de Karel Doorman is het sinds de bouw nooit rustig geweest en ligt er altijd extra druk op het JSS. "Dat is inherent aan elk nieuw schip. Dat staat vollop in de belangstelling en als je dan niet alleen de nieuwste maar ook de grootste bent, met de meeste mogelijkheden, dan is die druk nog groter. We hebben het op de Wereldhavendagen weer gezien: de Karel Doorman is een publiekstrekker. En dat doen we ook graag, maar legt wel een belasting op het schip."
Voor het programma van het schip in 2017 heeft de inzet grote gevolgen. Het opwerkprogramma is afgebroken en de eerste internationale oefening van het JSS gaat niet door. Ook in Duitsland is men weer geconfronteerd met de mogelijke effecten van internationale samenwerking en het mogen gebruikmaken van een schip van een ander land. Het schip dat met hen zou worden gedeeld, is nu weer maanden niet inzetbaar voor Duitsland. Tijdens Northern Coast zou geoefend worden met het Seebattaillon, dat veelgebruiker van het JSS moest gaan worden. Dat ging niet door, evenals het ondertekenen van de 'Initial Operational Capable' verklaring in Kiel.
Op dit moment wordt bekeken hoe het opwerkprogramma in 2018 alsnog (ten dele) afgerond kan worden. De plannen die voor dat jaar stonden, blijven volgens Schot nog overeind.
Zr.Ms. Karel Doorman vertrekt woensdagmiddag vanuit Den Helder. Medio november moet het JSS weer terug zijn, het is dan ruim een maand in het getroffen gebied geweest.
