Volgens de overeenkomst zou Defensie uiterlijk 1 juli 2018 alle grond en gebouwen op het Marine Etablissement Amsterdam (MEA) beschikbaar stellen aan de gemeente. Dat is echter niet gebeurd. Defensie is al enige tijd in overleg met de gemeente en wil zoveel mogelijk terrein behouden.
Huidige situatie Marine Etablissement. (Beeld: Google)
In de Defensienota schreef minister van Defensie Bijleveld dat niet alle locaties die op de schraplijst stonden zouden worden afgestoten. De marinekazerne Amsterdam werd niet bij naam genoemd, maar uit gesprekken die Marineschepen.nl voerde met insiders bleek wel dat Defensie het MEA wilde behouden en daarover sprak met de gemeente.
Defensie wil volgens bronnen zoveel mogelijk van het terrein behouden. Terwijl in de bestuursnota staat dat Defensie het terrein volledig zou verlaten per afgelopen zondag 1 juli.
De gedachteverandering van Defensie kwam laat, maar niet te laat. Sinds enkele jaren zijn delen van het MEA langzaam overhandigd aan de gemeente. Zo is er een restaurant in de voormalige longroom en zijn er 'innovatieve bedrijven' in de voormalige Voorwerf gegaan. Er werd een tijdelijke barrière in de vorm van een hek geplaatst dat zigzaggend over de grens liep. Het grootste deel is echter nog in bezit van Defensie.
Waarom Defensie van gedachte veranderde is te verklaren. Daar moet wel bij vermeld worden dat de marine zelf niet van gedachte is veranderd, zij wilden het terrein nooit prijsgeven en waren ook niet erg gelukkig met de handreiking vanuit Den Haag naar Amsterdam, zo meldden bronnen destijds aan Marineschepen.nl. Want hoewel de kazerne op naam staat van de marine, was het destijds in bezit van Defensie.
Toen in 2011 besloten werd om de marinekazerne op te geven, moest de krijgsmacht net een miljard euro bezuinigen. Daarnaast zag de wereld er -voor de aanslagen van IS en de vertroebelde relatie met Rusland- voor de gemiddelde persoon er heel anders uit. Ook toen het contract werd gesloten voor de overhandiging was alles nog anders, "In 2013 liepen er nog geen militairen in de straten van Brussel en Parijs," zegt een ingewijde tegen Het Parool vandaag.
Bijna veertig jaar strijd om de kazerne
Maar ook de houding van de gemeente zelf is veranderd. De gemeente wilde al decennia de marinekazerne inlijven, nog tijdens de Koude Oorlog. In een artikel van de PvdA uit 2003 wordt met trots gesproken over dat begin jaren '80 "onze toenmalige wethouder ruimtelijke ordening, Michael van der Vlis, de discussie gestart [had] over woningbouw op het Marine Etablissement."
De ene keer wil de gemeente het om de grond te kunnen verkopen en de andere keer om het terrein "terug te geven aan de Amsterdammers". De marine hield dat tegen en dat werd kracht bijgezet door een van de gebouwen ambtswoning van de Bevelhebber der Zeestrijdkrachten te maken.
In 2013 ondertekenden toenmalig burgemeester van Amsterdam Van der Laan en minister van Defensie Hennis de overdracht en zei toenmalig minister Stef Blok (VVD) in 2016 toen weer een deel werd overgedragen: "Geschiedenis is mooi, al was het maar omdat je kunt pronken met iets waar je persoonlijk niets mee te maken hebt gehad."
Naarmate de definitieve sluiting dichterbij kwam, realiseerden Defensie en de gemeente zich echter dat het toch erg onhandig was als er geen ruimte meer in het centrum van Amsterdam was voor hulpdiensten in geval van grote calamiteiten of festiviteiten. In het verleden maakte niet alleen Defensie maar ook oa de gemeente, arrestatieteams en het koninklijk huis graag gebruik van de faciliteiten van het MEA.
De omwonenden die Marineschepen.nl de afgelopen jaren sprak zeiden het openstellen van de kazerne te steunen uit vooral nieuwsgierigheid. De kazerne was jarenlang immers afgesloten van de buitenwereld middels enorme blauwe deuren en een lange blinde muur.
Hoe de toekomst van het MEA er uit gaat zien is ongewis, toch ziet het er naar uit dat een belangrijk deel van de kazerne behouden blijft.
