Marineschepen.nl
 
   
 

Nieuwe mijnenbestrijdingseenheden zorgen voor grote omslag bij Mijnendienst



Door: Jaime Karremann
Bericht geplaatst: 22-05-2017 | Laatst aangepast: 22-05-2017


Als het aan de Mijnendienst ligt staat de organisatie voor een van de grootste veranderingen sinds de dienst 110 jaar geleden werd opgericht: autonome mijnenbestrijdingssystemen. De vervanging van de Belgische en Nederlandse mijnenjagers moet formeel nog beginnen, maar België en Nederland werken gezamenlijk hard aan de voorbereiding van dit binationale project. Dat bleek gisteren tijdens de Studiedag AUV 2017 in Den Helder.



mijnenbestrijding
Bij het mijnenbestrijden van de toekomst zal de focus liggen op autonome systemen. (Beeld: Defensie)

"In de jaren tachtig maakten we bij de Mijnendienst de omslag van mijnenvegen naar -jagen," zei Groepsoudste Klein Boven Water KTZ Jeroen Franken gisteren in de tent op het terrein van de Mijnendienst, "nu staan we voor een andere grote omslag: van jagen naar autonomie."



KLTZ (TD) Paul Schulten, senior stafofficier maritiem optreden van de Nederlandse Defensiestaf, sprak ook over een grote verandering. "Er worden al autonome systemen gebruikt binnen de marine, maar met de nieuwe mijnenbestrijdingscapaciteit willen we het echt anders gaan doen."

De plannen voor de nieuwe mijnenbestrijdingscapaciteit paste goed in het thema van de studiedag, die zich richtte op AUV's (Autonomous Underwater Vehicles), omdat de AUV's een van de belangrijkste systemen moeten worden van de toekomstige mijnenbestrijdingscapaciteit.

mijnenbestrijding
Studiedag AUV 2017: autonome onderwaterdrones, dus veel aandacht voor de toekomstige mijnenbestrijdingseenheden. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)

Autonomie
Wat die systemen zijn en momenteel al kunnen legde Alastair Cormack van het Britse softwarebedrijf SeeByte uit. Volgens Cormack zijn er vele niveaus van autonomie: van laag autonoom waarbij de mens heel veel beslissingen neemt en de robot weinig zelfstandig doet, tot hoog autonoom waarbij de robot heel veel zelf 'denkt' en de mens weinig.

Dat de ontwikkelingen op dit gebied hard gaan werd bewezen tijdens Unmanned Warrior '16. Afgelopen najaar kwamen defensiebedrijven naar Schotland voor deze eerste grote oefening op gebied van onbemande oorlogvoering. Eén onderdeel bestond uit het mijnenvrij maken van zeegebied aan de Schotse kust. Dat gebeurde met onbemande vliegtuigen en scheepjes, zij zorgden voor communicatie tussen de basis en de onderwaterdrones die het echte werk deden.

Cormack vertelde dat er tien autonome onderwaterdrones (AUV's) deelnamen, waaronder de bij de Nederlandse marine bekende Remus. Deze systemen konden dankzij aangepaste software zelfstandig opereren. In het verleden moest een operator de route uitstippelen die de onderwaterdrone moest volgen, tijdens Unmanned Warrior kregen de drones alleen een gebied toegewezen. De planning voor tien drones was in een paar minuten geregeld.

Communicatie onder water is nog altijd een probleem, als het al lukt om te communiceren is de snelheid extreem laag. Volgens Alastair Cormack gebeurde dat tijdens Unmanned Warrior met snelheden van een jaren '80 modem. Desondanks konden de AUV's onderling elkaar wel op de hoogte houden van hun status en werkzaamheden. Daardoor kon het gebeuren dat toen een AUV van het Canadese team door technische problemen met 20 minuten vertraging te water ging, een andere AUV op eigen initiatief al was begonnen aan het werk van de vertraagde collega-AUV. De vertraagde AUV kreeg onder water van de anderen te horen wat de situatie was en ging met een andere opdracht aan de slag.

Volgens Cormack waren er regelmatig technische problemen met de AUV's, maar was het eindresultaat goed omdat de onderwaterrobots het werk van elkaar overnamen. Tijdens Unmanned Warrior was er geen tegenstand, mocht dat wel zo zijn dan zouden de AUV's waarschijnlijk helemaal niet met elkaar kunnen communiceren. Dan kunnen ze volgens Cormack nog wel hun taak volbrengen, maar langzamer omdat ze elkaars werk niet overnemen.

Het voorbeeld van Unmanned Warrior is slechts een onderdeel in de ontwikkeling van AUV's. Op veel vlakken wordt vooruitgang geboekt, bijvoorbeeld op gebied van het automatisch herkennen van doelen door de AUV's. Dat is van belang omdat deze robots sensoren hebben die veel nauwkeuriger zijn en dus veel meer zien, waardoor er meer te onderzoeken is.

Water blijft echter een lastig medium om in te opereren, vele malen lastiger dan in de lucht of zelfs in de ruimte.

mijnenbestrijding
KLTZ (TD) Paul Schulten en korvetkapitein Yvo Jaenen over het Belgisch-Nederlandse vervangingstraject van mijnenbestrijdingscapaciteit. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)

Nieuwe mijnenbestrijdingscapaciteit
Terug naar de toekomstige Belgisch-Nederlandse mijnencapaciteit, waar korvetkapitein Yvo Jaenen van de Belgische marine en KLTZ (TD) Paul Schulten in hun presentatie uitgebreid bij stil stonden. In dit binationale project zal autonomie een grote rol gaan spelen als het aan de marines van beide landen ligt. Belangrijk is wel daarbij op te merken dat hoewel beide landen hebben uitgesproken dat zij samen de mogelijkheden gaan onderzoeken, er vooral in Nederland nog een lange weg te gaan is. Officieel is de vervanging nog niet begonnen, de DMP-A brief is nog niet verzonden en bestaat het lange Defensie Materieel Proces uit meerdere evaluaties en beslismomenten voor de Tweede Kamer.

Zoals gezegd zijn de voorbereidingen wel van start gegaan en de contouren van de eventuele nieuwe capaciteit tekenen zich voorzichtig af. Dat kan ook haast niet anders, want in de huidige planning moet het eerste schip in 2023 in dienst worden gesteld. Er is ontzettend weinig tijd.

Van platform naar netwerk
Het schip dat in 2023 gaat varen zal op veel punten anders zijn dan de huidige Nederlandse en Belgische mijnenjagers. Bij die schepen, die destijds ook vernieuwend waren, was het schip zelf veel belangrijker bij de mijnenbestrijding. Bij de nieuwe capaciteit is de hoofdrol eigenlijk weggelegd voor de middelen: luchtdrones, onbemande vaartuigen, onderwaterdrones en duikers die autonoom vanaf de mijnenbestrijdingsplatformen op grote afstand (tot 40 km) zullen opereren.

Hoeveel en welke onbemande systemen in de zogenaamde MCM toolbox (MCM = mine countermeasure) komen moet de volgende jaren duidelijk worden. Wel is duidelijk dat de toolbox middelen moet bevatten voor zowel het mijnenjagen als het mijnenvegen en voor explosieve opruiming. Afhankelijk van de opdracht wordt de toolbox aangepast.

De bestrijding van mijnen moeten de schepen wereldwijd kunnen doen, als onderdeel van een maritieme taakgroep en in gebieden met een dreiging. Zij moeten dat kunnen doen in uiteenlopende weersomstandigheden en tot op grote diepte.

De mijnenbestrijdingscapaciteit zal voldoende flexibiliteit moeten bieden voor toekomstige updates. De schepen moeten overigens zo´n 30 jaar meegaan, de systemen uit de toolbox kunnen wel sneller vervangen worden.

De nieuwe mijnenbestrijdingseenheden moeten sneller en efficiënter kunnen werken dan de huidige systemen.

Heiko Borchert
Dr. Heiko Borchert zei in een bevlogen toespraak dat er pas echt vorderingen gemaakt kunnen worden op gebied van autonome systemen als de focus verschuift van technologie naar cultuur. Autonome systemen moeten volgens hem niet ontwikkeld worden om risico's te vermijden (angst om personeel en materieel te verliezen), maar om beter dan je tegenstander te willen zijn. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)

Op afstand
Een belangrijke eis voor de nieuwe mijnenbestrijdingseenheden is dat de onbemande systemen op grote afstand van het moederschip moeten kunnen opereren. Het moederschip moet buiten het mijnenveld blijven. Volgens het Belgisch-Nederlandse projectteam is dat goedkoper en veiliger. Het is veiliger omdat personeel minder risico's loopt en goedkoper omdat de veiligheidseisen voor het moederschip lager kunnen zijn. Mijnen reageren op o.a. geluid en magnetisme, door het moederschip op afstand te houden kunnen de eisen omlaag. De grote uitdaging is echter dat in een oorlogssituatie niet duidelijk is waar een mijnenveld ligt.

Het moederschip zal een bereik moeten krijgen van meer dan 3500 zeemijlen, langdurig 15 knopen moeten kunnen varen en 30 dagen op zee moeten kunnen blijven. Daarnaast moet het schip o.a. accommodatie en communicatiemiddelen hebben zodat een mijnenbestrijdingsstaf het commando kan voeren vanaf het mijnenbestrijdingsplatform.

De moederschepen zullen (automatische) wapensystemen krijgen tegen doelen laag in het geweldspectrum, zoals asymmetrische dreigingen als speedbootjes met explosieven.



Demonstraties
Een belangrijke volgende stap wordt gevormd door de MCM demonstraties die tot en met half juni gehouden worden om te achterhalen wat de nieuwste onbemande van vandaag de dag kunnen. Dat gebeurt niet om een systeem te selecteren.

Voor de Belgische kust wordt een mijnenveld gelegd waar bedrijven uit de hele wereld kunnen laten zien hoe hun systemen functioneren. De prestaties worden vergeleken met het traditionele mijnenjagen. De focus zal liggen op autonome boven- en onderwatervaartuigen die op afstand mijnen bestrijden.

Toekomst
De komende periode zal het Belgisch-Nederlandse team dat werkt aan de vervanging van de mijnenjagers met spanning kijken naar de Nederlandse politiek. Om te beginnen met de kabinetsformatie in Nederland. De vrees bij aanwezigen van de Studiedag AUV was dat als de kabinetsformatie te laat plaatsvindt voor de begroting van 2018 wordt opgesteld, dat nadelige gevolgen heeft voor het toekomstige project van de vervanging van mijnenjagers. Er is immers extra budget nodig om nieuwe mijnenbestrijdingscapaciteit te realiseren.

De huidige Belgische en Nederlandse mijnenjagers zijn oorspronkelijk ontworpen voor een levensduur van 25 jaar, de oudste mijnenjager zal zoals het er nu naar uit ziet echter vervangen worden als het schip bijna 40 jaar in dienst is. De schepen kampen nu al met enige regelmaat met storingen en de onderhoudskosten nemen toe, dat zal de komende jaren niet minder worden.

Na de Studiedag, die uit meer lezingen bestond, werd vooral teruggekeken. Ter ere van 110 jaar Mijnendienst en 180 jaar duiken bij de marine, werd een grote reünie georganiseerd. Diverse oude mijnenbestrijdingsvaartuigen waren naar Den Helder gekomen om het feest op te luisteren.

Wie weet liggen er bij de viering van 120 jaar Mijnendienst meerdere nieuwe mijnenbestrijdingsvaartuigen in de marinehaven.



comments powered by Disqus


Marineschepen.nl
Contact
Over deze site
Privacy
Adverteren
Blijf op de hoogte via:

Twitter

Facebook

Instagram

Copyright

Alle rechten voorbehouden.

Sinds 13 augustus 2001



Menu
Nieuwsoverzicht

Gerelateerde artikelen
Nieuwe mijnenjagers
Mijnenjagen op afstand