De Storm
Recensie datum: 19-07-2010
Het is 31 januari 1953. Het huis van de 18-jarige Julia (Sylvia Hoeks) wordt verzwolgen door de storm en de Zeeuwse boerendochter moet haar baby achterlaten. Tot zover is er voor de filmkijker en marineliefhebber niets aan de hand. Maar dan komt Aldo in beeld, gespeeld door Barry Atsma. De luitenant-ter- zee der tweede klasse (LTZ2) wordt door de filmmakers omschreven als "jonge luchtmachtsergeant" (zie achterkant DVD en filmwebsite), om ook nog eens aangesproken te worden als "luitenant", in plaats van "meneer". Tijd voor marineschepen.nl om deze film eens onder de loep te nemen!
De film speelt zich af in Zeeland, de zwaarst getroffen provincie tijdens de Watersnoodramp. Julia is alleenstaande moeder van de kleine Ernst en heeft al een storm van ellende en kritiek over zich heen gekregen, nog voordat de eerste golf over de dijk slaat. Ja, over seks voor het huwelijk spreekt men schande in het strenggelovige dorp.
Gods toorn laat niet lang op zich wachten en al snel zijn we getuige van een zeer fraai animatie-spektakel. Het kolkende water spoelt over de landerijen en sleurt alle dieren, huizen en mensen mee de diepte in. Julia blijft echter in leven en zo ook haar baby Ernst. De kleine ligt echter droog en warm in een kistje, maar moet achterblijven als Julia gered wordt door Aldo. Nee, niet van de luchtmacht.
Zodra Julia weer hersteld is -dat gaat bij voetbal en in films nu eenmaal sneller dan normaal- keert zij met Aldo terug naar het overstroomde gebied op zoek naar Ernst. De zoektocht duurt vervolgens de hele film en feitelijk is daarmee het hele verhaal wel verteld.
Een stormvloed aan fouten en onmogelijkheden
De film begint heel aardig, maar wordt al snel ontsierd door hinderlijke onmogelijk- en onjuistheden. Het acteerwerk en de verhaallijn maken het er niet beter op.
Door de hele film zien we mensen in het ijs- en ijskoude zeewater lopen en zwemmen. Op een frisse zomerdag al een garantie voor onderkoeling, maar op tv natuurlijk niet. Handschoenen zijn niet nodig, een natte jas en dikke shawl zijn voldoende. Veel van de 1836 doden zijn echter omgekomen door de kou. Het niet goed weergeven van die ontberingen is een gemiste kans.
Andere fouten hebben te maken met de marine, met helikopter "Jezebel" en een marineofficier is de zeemacht een van de belangrijke onderdelen van de film. Het lijkt alsof de filmmakers geen benul hadden van de Marine Luchtvaartdienst, marine aanspreektitels, etc. Zo had men waarschijnlijk gehoord van een helikopter en marine, maar "ehhh de marine heeft toch alleen boten?" De filmmakers hebben zich wel laten adviseren door Bob Kos en Bert Kraaikamp, maar dat zijn (voormalig) landmachtmilitairen en dan weet je nog niets van de zeemacht. Vreemd is dat ook Majoor der Mariniers A. van Gils op de aftiteling vermeld staat, al zal hij alleen gevraagd zijn over het mariniers-deel in de film (wat er overigens wel goed uitzag). Ook het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) en Defensie Voorlichting & Communicatie zijn volgens de aftiteling betrokken geweest bij de productie. Al deze deskundigen en schijndeskundigen konden de fouten echter niet voorkomen. Ofschoon veel regisseurs geen moeite hebben om de werkelijkheid aan te passen en deskundig advies in de wind te slaan als het de film ten goede komt.
Reddingsactie "Jezebel"
LTZ Aldo hoort van zijn broer uit Zeeland over de storm en loopt in Den Helder tegen een piloot (van de luchtmacht?) aan die net van plan was terug te keren naar Woensdrecht. Aldo besluit mee te vliegen en stuit plots op Julia die op het punt staat te verdrinken. Onze held springt uit de heli en redt het arme meisje.
Waar gaat het mis? Om te beginnen was de enige Nederlandse militaire helikopter niet van de luchtmacht, maar van de Marine Luchtvaartdienst (MLD). Deze Sikorsky S-51, bijgenaamd "Jezebel", is in de film overigens mooi nagemaakt. De heli stond op Marinevliegkamp Valkenburg nabij Leiden, maar was niet de eerste helikopter boven Zeeland en heeft op 1 februari zelfs helemaal niet gevlogen. Dus ook niet van Den Helder naar Woensdrecht.
De Sikorsky S-51 "Jezebel" van de Koninklijke Marine landt op de Sommelsdijk naar Dirksland tijdens de Watersnoodramp 1953. (Foto NIMH)
Op de eerste dag na de storm werd de Sikorsky wel naar buiten gereden, maar LTZ vlieger Rudi Idzerda vond dat het te hard waaide om er mee te vliegen. De eerste heli was een Belgische helikopter die vanuit Brussel kwam.
Op 2 februari heeft LTZ Idzerda wel gevlogen en redde op die eerste dag 45 mensen. Overigens vloog hij toen wel vanaf Luchtmachtbasis Woensdrecht, omdat dit dichterbij het rampgebied was.
De piloot in de film die nietsvermoedend van plan is terug te keren naar Woensdrecht en Aldo die op de bonnefooi even langs Zeeland wil vliegen is wel sterk vereenvoudigd. In 1953 begon Idzerda weliswaar bijna op de bonnefooi aan zijn reddingsacties, maar dat ging toch wel professioneler dan in de film wordt geschetst.
Opvallend is natuurlijk ook dat held Aldo zonder blikken of blozen in het water springt, terwijl er in de heli niemand is om het aanstaande liefdesduo weer op te hijsen. Feitelijk hebben we nu twee drenkelingen en had de vlieger terug moeten keren. Heldhaftig en treurig einde, maar te vroeg in de film voor een dergelijke Titanic-achtige dood. Dus de filmmakers slaan de rest wijselijk over en Julia wordt wakker in het ziekenhuis. Gelukkig had de Jezebel in de praktijk een hijslier waarmee mensen in de heli gehesen werden.
De Jezebel redt iemand uit zee met de hijslier. (Foto van Gerard Haas, www.vlaggeschipsmaldeel5.nl)
Storend
In elke film worden fouten gemaakt. Het is jammer dat de manier waarop regisseur Ben Sombogaart is omgegaan met de werkelijkheid het kijkplezier
negatief beïnvloedt. Eén van de storende elementen heeft te maken met "luchtmachtsergeant" Aldo. We zien de beste man voor het eerst als hij onder de douche staat. "Marinebasis Den Helder" verschijnt in beeld. Prima.
Dan komt een matroos binnen in correct tenue en zegt "luitenant" tegen Aldo, aanspreektitel is "meneer". Ook zegt hij later in de film dat hij "luitenant" is. Vervolgens staat Aldo in het tenue van een luitenant-ter-zee der tweede klasse. Het naamlint "Royal Neth. Navy" is ook vreemd. Ons vermoeden is dat dit een tenue is uit de Tweede Wereldoorlog, toen Nederlands marinepersoneel in Britse dienst herkenbaar moest zijn. Sindskort is een dergelijk lint weer op de tenues, maar dan in het Nederlands.
Een luchtmachtsergeant, in Tweede Wereldoorlog LTZ2 tenue, aangesproken met "luitenant". Duidelijk zitten snurken tijdens lesje rangen en standen.
Aldo (Barry Atsma) wordt onterecht aangeduid als luchtmachtsergeant. De rangonderscheidingstekens zijn goed te herkennen. Onbegrijpelijk dat de schrijver van de DVD-hoes en de website het woord "navy" over het hoofd heeft gezien.
Respectloos
Ok, al zijn sommige scenes voor de liefhebber tenenkrommend, het is wel een film en geen documentaire. Wat echter het meest teleurstellend is, is dat LTZ vlieger Idzerda -die in de praktijk met zijn team in een paar dagen meer mensen heeft gered dan wij allemaal bij elkaar- in deze film half wordt overgeslagen/ wordt neergezet als een onnozele vliegende buschauffeur. Nee hij hoeft niet de held van de film te zijn. Want dat is vriend Aldo al, maar wel iets meer dan een piloot (luchtmacht?) die een dag na zo'n ramp zegt: "ehhh ja ik ga naar Woensdrecht. Ehh hoezo? Is er iets dan? Even langs Zeeland vanuit Den Helder? Ja hoor!"
Gelukkig heeft Idzerda het allemaal opgeschreven en is in 2002 een boek verschenen genaamd "Een bevlogen avontuur", te bestellen bij de Bataafse Leeuw. Meer informatie over de MLD tijdens de Watersnoodramp vindt u onder andere hier. De Nederlandse Vereniging voor Militaire Historie besteedde in 2003 aandacht aan de Watersnoodramp met een themanummer van Mars et Historia.
Behalve de marinehelikopter kwamen ook vliegtuigen van marine en luchtmacht in actie, evenals eenheden van de mariniers en landmacht, en buitenlandse (vliegende) eenheden. De filmmakers hebben zich echter gericht op één heli en op één officier. Focus is prima, maar doe het dan wel goed.
Tip voor Nederlandse filmmakers en scenarioschrijvers: vragen over de marine? Niet zelf puzzelen, maar stuur een mailtje naar deskundigen.
Waardering: Zeer matig
Kennis van de marine benodigd? Nee, liever niet zelfs!
Cast: Sylvia Hoeks, Barry Atsma, Dirk Roothooft, Monic Hendrickx, Katja Herbers, Lottie Hellingman
Volledige titel: De Storm
Regisseur: Ben Sombogaart
Scenario: Rik Launspach, Marjolein Beumer
Filmmaatschappij: NL (Nijenhuis & De Levita)
Jaar: 2009
Taal: Nederlands
Duur: 110 minuten
Bonusmateriaal
De Storm is op DVD en Blu-Ray verkrijgbaar bij Bol.com.
Sinds 13 augustus 2001
