|
|
HMS Ocean (Groot-Brittannië)
Laatst aangepast: 27-08-2018
HMS Ocean was de enige Britse helikoptercarrier, tevens het grootste schip van de Royal Navy. Primair was HMS Ocean bedoeld voor amfibische operaties met vooral helikopters, maar ook landingsvaartuigen. Het schip was daarom een amphibious assault ship in de vorm van een landing platform helicopter (LPH). In maart 2018 werd het schip uit dienst gesteld en verkocht aan Brazilië. Sinds 29 juni is het schip in Braziliaanse dienst als PHM Atlantico.
Ga direct naar specificaties (onderaan deze pagina).
HMS Ocean met helikopters op het dek en landingsvaartuigen in de davits. (Foto: Britse marine)
Moeilijke aanloop
In 1981 zag de Britse regering -in een vlaag van bezuinigingsdrift- geen heil meer in amfibische capaciteiten. De bestaande amfibische schepen HMS Fearless en HMS Intrepid zouden niet worden vervangen. Toen direct daarna de Falklandoorlog uitbrak raakte de regering toch overtuigd van de waarde van amfibische eenheden. In 1986 werd de koers gewijzigd: de amfibische tak van de Royal Navy moest juist worden uitgebreid en wel met twee zogenaamde Aviation Support Ships. Tijdens het conflict in de Zuid-Atlantische oceaan was namelijk het belang van helikopters voor de mariniers gebleken.
De Aviation Support Ships moesten ruimte bieden aan 12 helikopters en 800 mariniers. In hetzelfde jaar van de koerswijziging werden de stafeisen afgerond en in juli 1987 nodigde het Britse ministerie van Defensie vijf bedrijven uit voor de aanbesteding. In 1989 werden drie voorstellen ontvangen.
Geen van de voorstellen voldeed volledig aan de eisen. Bovendien bleek dat alle voorgestelde schepen duurder zouden uitvallen dan de geplande 105 miljoen pond in totaal. Toen het einde van de Koude Oorlog in zicht kwam ontstond discussie over de uitgaven aan de krijgsmacht en evenutele nieuwe bezuinigingen. De Golfoorlog die vervolgens uitbrak, waar Groot-Brittannië een flinke bijdrage aan leverde, zorgde ervoor dat het inmiddels moeilijke project volledig vastliep.
Het voorstel van British Aerospace in 1987 was om het koopvaardijschip MV Contender Argent om te bouwen tot aviation support ship. (Beeld: BAE Systems)
Nieuwe kracht
Uitgerekend het bezuinigingsplan uit 1991, zorgde weer voor wat beweging. Er werd flink bezuinigd op de Britse landmacht, maar het rapport bevestigde wel het belang van amfibische operaties. Ook werd de behoefte aan helikoptercarriers onderkend, zij het dat één van de twee geplande schepen moest sneuvelen. Voor één schip werd geld vrijgemaakt.
Toen men vervolgens met de nieuwe plannen aan de slag ging, bleek het budget veel te laag voor het gewenste schip. Daarop werd besloten om de eisen te veranderen, ook bleek het toch mogelijk wat aan het budget te doen. Een nieuwe competitie werd uitgeschreven en in 1992 stuurden twee bedrijven voorstellen in. Opnieuw verliep de aanbesteding moeizaam. Er was weer behoefte om te bezuinigen en het Landing Platform for Helicopters (LPH) stond op de nominatie om geschrapt te worden. Andermaal werden meningen bijgesteld door een conflict, toen bleek dat tijdens amfibische operaties in de Balkan in 1993 de Britten geen geschikte middelen hadden om helikopteroperaties mee uit te voeren.
Na discussies in het parlement en de media werd in 1993 toch besloten om het project door te zetten. Vickers Shipbuilding and Engineering Limited (VSEL), nu BAE Systems Marine, won het contract en in mei 1994 werd de kiel van HMS Ocean gelegd.
Tijdens de tewaterlating raakte HMS Ocean beschadigd en moest voor 1 miljoen pond worden gerepareerd.
De romp van HMS Ocean was gebaseerd op de vliegkampschepen van de Invincibleklasse, die eveneens zijn gebouwd door Vickers.
Upgrades
HMS Ocean heeft twee belangrijke upgrades ondergaan. De eerste begon in 2007, duurde een jaar en kostte 30 miljoen pond. De verbeteringen richtten zich vooral op de voortstuwing (vernieuwing van assen), accommodatie van de landingseenheden (verbeterde kombuis, meer ruimte voor spullen van mariniers, etc) en voorzieningen voor helikopters zodat het schip ook geschikt is voor Apaches.
In 2013 begon de tweede grote "refit". Nu werd 1.200 kilometer aan nieuwe pijpleidingen geïnstalleerd, 100 pompen, motoren en kleppen gereviseerd, 100.000 liter nieuwe verf aangebracht. Ook werd de nieuwe Type 997 Artisan 3D radar geplaatst en verbeteringen aangebracht in o.a. de bekabeling voor de wapensystemen. Ook werd een nieuw brandmeldingssysteem toegevoegd en een nieuw defensienetwerk uitgerold. Verder werd een nieuw ballastwatersysteem, inclusief reinigingspakket, geïnstalleerd. Tot slot werd aan binnen en buitenkant het nodige onderhouden en verbouwd, zo werden de (slaap)verblijven van de bemanning verbeterd.
De laatste onderhoudsbeurt kostte 65 miljoen pond. Op 5 juli 2014 koos HMS Ocean voor het eerst sinds oktober 2012 weer zee.
Het vliegdek van HMS Ocean, gefotografeerd tijdens de Wereldhavendagen 2003 in Rotterdam. De radar in de achterste mast is tijdens de onderhoudsbeurt van 2013/ 2014 vervangen door een Type 997 Artisan 3D radar. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Vooral helikopters
Het marineschip was vooral gericht op helikopters, de Ocean had bijvoorbeeld geen dok. Normaal gesproken opereerde de Ocean met 12 Sea King of 12 Merlin helikopters en 6 Lynx of Wildcat heli's. Ook was het schip geschikt voor Chinook helikopters en het Osprey tiltrotorvliegtuig. Met deze hefschroefvliegtuigen kunnen mariniers ver landinwaarts worden gebracht. Extra vuurkracht kan worden verzorgd door Apache helikopters.
De landingseenheden kunnen ook gebruik maken van de Mk5 LCVP's (landingsvaartuigen) in de davits. Er is ruimte voor 40 voertuigen die via laadkleppen aan boord kunnen rijden. HMS Ocean kan geen tanks aan boord nemen.
De eigen wapens van het schip bleven beperkt tot snelvuurkanons als de Phalanx en machinegeweren.
De belangrijkste sensor was de nieuwe Type 997 Artisan 3D lucht- en zeebeeldradar, die een bereik heeft van 200 km en 900 doelen tegelijkertijd kan volgen. Volgens BAE Systems is de radar in staat om kleine doelen ter grootte van een tennisbal te volgen en doelen met snelheden van Mach 3. Deze radar zal ook op de nieuwe Type 26 fregatten komen.
HMS Ocean in het weekend van 5 december 2014 op bezoek in Amsterdam na een oefenreis in de Middellandse Zee. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Uit dienst en verkoop
HMS Ocean werd op 31 maart 2018 uit dienst gesteld. Dat werd in 2015 totaal onverwachts besloten. De even daarvoor verschenen Defence Review repte met geen woord over afstoting van de Ocean. Bovendien was het schip net jarenlang voor 65 miljoen pond was verbouwd.
Volgens het Britse ministerie van Defensie was er echter onvoldoende budget om het schip nog langer aan te houden, gelet op de komst van de twee vliegkampschepen van de Queen Elizabethklasse. Ook zou er onvoldoende personeel zijn om de drie grote schepen in dienst te houden. Toch is er jarenlang kritiek geweest op de plannen omdat de Ocean, in tegenstelling tot de Queen Elizabethklasse meer gericht is op amfibische oorlogvoering. Daarnaast was het volgens hen een bezuinigingsmaatregel op de toch al uitgedunde Royal Navy. De twee nieuwe vliegkampschepen moeten de drie, weliswaar veel kleinere, oude carriers vervangen. Daar kwam dus in 2015 het schrappen van de Ocean bij.
Over de toekomst van de Ocean werd sindsdien flink gespeculeerd. Vele potentiële landen passeerden de revue. De meest serieuze kandidaten waren echter Brazilië en Turkije. Eind 2017 werd bekend dat Brazilië en het Verenigd Koninkrijk met elkaar in gesprek waren over de verkoop. Begin januari 2018 meldde de Britse pers de verkoop van HMS Ocean aan Brazilië voor (slechts) 84,6 miljoen pond (ongeveer 99 miljoen euro).
Op 29 juni 2018 werd de voormalige HMS Ocean in Braziliaanse dienst genomen als PHM Atlantico. Na een reis van 24 dagen arriveerde het schip op 25 augustus 2018 voor het eerst in de nieuwe thuishaven Rio de Janeiro.
Inzet
In 2000 nam HMS Ocean samen met HMS Illustrious deel aan Operation Palliser tijdens de burgeroorlog in Sierra Leone.
Drie jaar later speelde HMS Ocean een belangrijke rol in Operation Telic, de Britse bijdrage aan de aanval op Irak. Britse en Amerikaanse mariniers en Poolse commando's voerden een amfibische aanval uit via het schiereiland Al Faw. Helikopters van de Ocean vernietigden o.a. Iraakse tanks en pantserwagens in die strijd.
In september was de LPH te zien in Rotterdam tijdens de Wereldhavendagen 2003.
Tijdens de NAVO-operatie Unified Protector in Libië in 2011 vlogen -voor het eerst- Apache helikopters tijdens een ernstmissie vanaf HMS Ocean richting doelen op land.
De L12 was tijdens de Olympische Spelen in Londen logistiek ondersteuningsschip en helikopterbasis.
HMS Ocean heeft na de laatste onderhoudsperiode eerst tot begin augustus 2014 proefgevaren. Daarna heeft het deelgenomen aan de Cougar 14 reis in de Middellandse Zee, onder leiding van HMS Bulwark. De Britse taakgroep heeft meegedaan aan de oefening Albanian Lion. Vervolgens koerste de Ocean terug en droeg het bij aan de Franse oefening Gabion voor de kust van Toulon.
In 2017 volgde inzet na de passage van orkaan Irma over Caribische eilanden. De helikoptercarrier was net onderweg naar de Middellandse Zee om er het vlaggenschip van SNMG2 te worden, het permanente NAVO-eskader aldaar, toen het koers moest zetten naar het zuiden.
HMS Ocean tijdens het vertrek uit Amsterdam. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Specificaties
| Naamsein |
Naam |
In dienst |
Uit dienst |
| L12 |
Ocean |
1998 |
2018 |
|
| Afmetingen |
203,4 x 35 x 6,5 m |
| Max. waterverplaatsing |
21.500 ton (max) |
| Max. snelheid |
18 knopen |
| Bemanning |
285 vaste bemanningsleden
180 personen boordvliegtuigploeg
830 mariniers
|
| Voortstuwing |
2x Crossley Pielstick V12 diesels
|
| Wapensystemen |
4x 30mm DS30M Mk2 machinegeweer
3x 20mm Phalanx CIWS
4x M134 Minigun
8x 7,62mm FN MAG |
| Sensoren |
BAE Systems Type 997 Artisan 3D lucht- en zeebeeld
Racal Decca Type 1008 navigatieradar
Kelvin Hughes 1007 navigatieradar
|
| Airwing |
18 helikopters |
|
Vaar- en voertuigen
|
Maximaal 40 voertuigen
4 landingsvaartuigen (LCVP's) in de davits
|
Sinds 13 augustus 2001
|
