Onderzoekers hebben een Russische onderzeeboot gevonden in Zweedse wateren. Dat werd gisteravond via Zweedse media bekend. In eerste instantie werd gedacht aan de recente zoekacties naar vermeende Russische onderzeeboten in Zweedse wateren, maar waarschijnlijk gaat het om een Russische mini-onderzeeboot die zonk in 1916.
Een still uit de beelden van de gevonden Russische onderzeeboot. (Beeld: Ocean X Team)
Vorige week ontdekten onderzoekers van Ocean X Team een onderzeebootwrak in Zweedse wateren. Gisteravond brachten zij dat via de Zweedse krant Expressen naar buiten. Direct werd gedacht aan de zoekacties naar een vermeende Russische (mini-)onderzeeboot in wateren vlakbij Stockholm in oktober 2014.
De gevonden onderzeeboot is op het oog onbeschadigd en volledig intact. De onderzoekers zeiden tegenover Zweedse media dat het wrak er vers uit ziet en dat nog onderzocht moet worden hoe oud de boot is. Dankzij het Cyrillische schrift was wel direct duidelijk dat het om een Russische onderzeeboot moest gaan. De wrakjagers hadden daarom al wel de Zweedse defensie geïnformeerd.
Boven: een foto van de Som, de naam van de boot staat op de boeg, geschreven in het Russisch van voor 1918. Onder: de letter ъ, omcirkeld.
Onderzeeboot uit 1904
Maar juist de Cyrillische tekst op de romp van de boot zorgde gisteren voor vraagtekens. De enige leesbare letter in de beelden van de gezonken boot, ъ, wordt in het Russisch sinds 1918 niet meer aan het einde van een woord gebruikt. Deze letter stond echter wel op de boeg van de in Zweedse wateren vergane Сомъ (Сом, zoals het tegenwoordig wordt geschreven, of Som, "meerval" in het Russisch).
Behalve de letter zijn er meer aanwijzingen dat het om een zeer oude onderzeeboot gaat en niet om een moderne mini-onderzeeboot zoals Russische speciale eenheden die hebben. Vrijwel geen moderne (militaire) onderzeeboot heeft nog opgeschilderde kenmerken. Zeker onderzeeboten die geheime patrouilles uitvoeren, zijn niet voorzien van namen of tekens die identificatie van de boot kunnen vereenvoudigen. Nederlandse onderzeeboten varen al decennia zonder zichtbaar naamsein.
De afmetingen en de vorm komen overeen met een onderzeeboot van de Somklasse. Inmiddels bevestigen ook Zweedse deskundigen tegenover Zweedse media dat het om de Som moet gaan.
De Som raakte vermist in mei 1916. De Russische onderzeeboot voer toen vlakbij de Zweedse kust, ter hoogte van het Finse eiland Aland, toen het in aanvaring kwam met het Zweedse schip Angermanland. De onderzeeboot zonk en nam de 18 mannen aan boord mee de diepte in. Daarmee eindigde het actieve leven van de onderzeeboot, die twaalf jaar eerder in Amerika was begonnen onder de naam van "Fulton". In totaal waren zeven boten van dit type voor de Russische marine gebouwd.
Toen gisteravond bij velen het vermoeden rees dat de gevonden Russische onderzeeboot heel goed de Som kon zijn, werd op social media ook opgemerkt dat de onderzoekers van Ocean X Team dit zelf ook wisten. Ene Peter Lindberg vroeg op 23 juli op een duikbootforum naar de geschiedenis van de Som. Het emailadres dat hij gebruikte op het forum, komt overeen met het adres van de Peter Lindberg die deel uitmaakt van Ocean X Team. Dit team, dat eerder op zoek was naar UFO's in de Oostzee, staat niet bekend als het meest gedegen onderzoeksteam. Maar door te zeggen dat de onderzeeboot er nog "vers" uit ziet, wisten ze wel de aandacht op zich te vestigen.
Een onderzeeboot van de Somklasse in 1905. Deze boten waren 30 meter lang. De beelden van Ocean X Team komen overeen met een onderzeeboot van dit, ook voor de Koninklijke Marine, bekende type. Net als Rusland had ook Nederland rond 1905 onderzeeboten laten bouwen, gebaseerd op het ontwerp van de Electric Boat Company (dat de Holland Torpedo Boat Co. had overgenomen). De eerste Nederlandse onderzeeboot Hr.Ms. O1 (eerder: Luctor et Emergo) komt van dezelfde tekentafel als de Somklasse.
Whiskey on the rocks deel 2
Het bericht levert Ocean X Team wereldwijde media-aandacht op. Ook in de Zweedse pers was de vondst van Russische onderzeeboot gisteravond groot nieuws. De recente zoekacties naar onderzeese indringers in de archipel van Stockholm lagen iedereen nog vers in het geheugen. Maar ook de zoekacties in Finse en Schotse wateren, en de incidenten tussen Russische en Zweedse gevechtstoestellen vorige maand dragen bij aan het beeld van een steeds assertiever wordend Rusland. Overigens werd de Russische assertiviteit afgelopen zondag bevestigd met het uitkomen van de nieuwe Russische maritieme doctrine, waar in staat dat het de marine in de de Atlantische Oceaan, de Middellandse Zee en de Oostzee gaat versterken.
Maar de gevonden onderzeeboot is allerminst een Whiskey on the rocks deel 2, ditmaal is het geen moderne Russische onderzeeboot die voor het oog van de wereld in Zweedse wateren te kijk ligt, zoals in 1981. Het is een interessante vondst van een zeemansgraf en zeemansgraven moeten volgens de wet met rust gelaten worden.
