De zoektochten naar onbekende, mogelijk Russische, onderzeeboten bij Stockholm en bij Schotland hebben een vervolg gekregen. Gisteren werd bekend dat Zweden na de zoektocht in oktober, in het geheim een week later nog een keer op jacht ging in verband met een nieuw incident. Ook wordt sinds 1 januari door vliegtuigen gezocht naar een onbekende onderzeeboot bij Schotland. Eind december zochten NAVO-eenheden uit vier landen ook naar een mogelijk Russische sub.
HMS Malmö op archiefbeeld. (Foto: Zweedse marine)
Zweedse zoektocht deel 2
Half oktober was Zweden een week lang in de ban van een mysterieuze onderzeeboot in de archipel bij Stockholm. Marineschepen, vliegtuigen en eenheden op de wal zochten naar een -mogelijk- Russische mini-onderzeeboot. Na een week werd de zoekactie gestopt. Behalve een sonarbeeld van een spoor over de bodem, werd er weinig meer over de resultaten naar buiten gebracht. De zaak leek gesloten.
Pas deze week werd bekend dat al een week nadat de zoekactie werd afgebouwd, een tweede incident plaatshad. Opnieuw werd in wateren dichtbij Stockholm iets verdachts waargenomen én gefotografeerd, zo maakte het Zweedse dagblad Dagens Nyheter afgelopen zondag bekend. Vandaag werd de foto gepubliceerd.
Opvallend is dat de waarneming werd gedaan door voormalig marineofficier kapitein-luitenant ter zee b.d. Sven Olof Kviman, die in 1982 een belangrijke rol speelde tijdens Harsfjarden incident in 1982. Toen werd wekenlang gezocht naar Russische onderzeeboten in Zweedse wateren, gadegeslagen door ruim 700 journalisten uit binnen- en buitenland. Later hield de marineofficier zich bezig met onderzeebootbestrijding.
De archipel bij Stockholm. De grote rode cirkel geeft -globaal- het zoekgebied weer van de eerste zoekactie. De rode stip is de locatie van de onderzeeboot toen de foto werd gemaakt. (Kaart: Google)
Details geheime zoektocht
Nu keek de gepensioneerde Kviman (77) op vrijdag 31 oktober 2014 uit zijn raam, zo vertelde hij Dagens Nyheter. Hij had net zijn auto gewassen en nam een kop koffie om op te warmen. Ineens zag hij een onderzeeboot in de verte. Kviman riep zijn vrouw en zij herkende het object ook: een onderzeeboot. Ze ging op zoek naar een camera, terwijl Kviman met verrekijker vanaf het balkon de onderzeeboot bestudeerde. In eerste instantie dacht de oud-marineman aan een Zweedse onderzeeboot, maar de markeringen ontbraken en de boot was kleiner dan een Zweedse sub. Met de camera van een mobiele telefoon maakte het echtpaar na een tijdje een foto.
Die ochtend was niet ver daar vandaan ook melding gemaakt van een mogelijke onderzeeboot en de Zweedse marine besloot na de melding van Kviman het korvet HMS Malmö richting de onderzeeboot te sturen. Volgens een woordvoerder van de Zweedse defensie, die het incident bevestigde, werd besloten tot actie vanwege de foto en omdat de waarnemer een ervaren marineman is.
Want met al zijn ervaring kan Sven Olof Kviman met 100% zekerheid zeggen dat het een onderzeeboot is.
Het Stockholmklasse korvet HMS Malmö was een uur na de melding ter plaatse en ving aan met het zoeken naar de onderzeeboot in de aanloop naar de haven van Stockholm, op nog geen 15 km van het centrum van de Zweedse hoofdstad. De Malmö vond -voor zover bekend- niets.
Tot afgelopen zondag was deze tweede zoekactie geheim.
Een P-3C Orion van de Amerikaanse marine. Deze vliegtuigen kunnen (door 1 motor uit te zetten) erg lang in de lucht blijven en met sensoren als sonarboeien onderzeeboten opsporen. (Foto: US Navy)
Britten hebben weer hulp nodig
Behalve Zweden kent ook Groot-Brittannië een vervolg van een eerder onderzeebootincident, zij het voor de buitenwereld wat minder spectaculair. Eind november en begin december werd door de Britse marine de hulp ingeroepen van Frankrijk, Amerika en Canada bij een zoektocht naar een onbekende onderzeeboot bij Faslane, Schotland.
Deze week werd het vermoeden bevestigd dat opnieuw gezocht is in Schotse wateren. Dit keer wordt de Britten, die zelf geen maritieme patrouillevliegtuigen meer hebben, bijgestaan door de bekende P-3C Orions van de Amerikaanse marine. Het Type 23 fregat HMS Somerset coördineert de zoektocht en is nu ruim een maand actief in Schotse wateren. De Amerikaanse Orions komen uit Hawaï en maken twee vluchten per dag.
De aanwezigheid van een Russische onderzeeboot zou te maken hebben met het vertrek van een Vanguardklasse onderzeeboot uit de thuisbasis Faslane. Deze Britse onderzeeboten varen met ballistische raketten patrouilles ver van huis en zijn onderdeel van de nucleaire afschrikking van Groot-Brittannië. Voor de Russische onderzeedienst is het zaak om deze boten te volgen, net al de NAVO graag de Russische ballistic missile submarines volgt.
De hulp die NAVO-bondgenoten leveren heeft de discussie over het belang van maritieme patrouillevliegtuigen doen oplaaien. Sinds besloten was om de nieuwe Nimrod vliegtuigen niet af te bouwen, maar te slopen, ontbreekt het aan dit soort vliegtuigen. Nu wordt gesproken over het aanschaffen van de splinternieuwe Amerikaanse Boeing P-8 Poseidon of de Japanse Kawasaki P-1.
Met dit soort vliegtuigen moeten toekomstige onderzeebootoperaties beter zijn aan te pakken.
