Turkije heeft maandagavond bekend gemaakt het onderzoek naar olie en gas opnieuw te verlengen. Het Turkse onderzoeksschip zou tot 23 augustus in de Griekse Exclusieve Economische Zone (EEZ) onderzoek doen, maar blijft nu tot 12 september. Ondertussen rekent Athene op Frankrijk en zou het Franse vliegkampschip FS Charles de Gaulle met escorte begin september naar het oosten van de Middellandse Zee worden gestuurd.
FS Charles de Gaulle op archiefbeeld voor de haven van Toulon. (Foto: Franse marine)
De spanningen tussen Griekenland en Turkije blijven maar oplopen, steeds worden ze weer aangewakkerd door retoriek en nieuwe plannen waarmee het buurland weer tegen de haren wordt in gestreken.
Uitbreiding territoriale wateren
Griekenland maakte bekend dat zij de territoriale wateren in de Ionische zee willen uitbreiden van zes naar twaalf zeemijl.
Dat laatste is de standaard volgens het Zeerechtverdrag, maar is in het door Griekse eilanden vergeven deel van de Middellandse Zee een erg gevoelig punt. Zeker omdat Athene er direct bij vermeldde dat, hoewel deze uitbreiding de westkant betreft, de Grieken in hun recht staan om, wanneer zij willen, ook in andere gebieden de territoriale wateren uit te breiden. Dat leverde direct een reactie uit Ankara op, want territoriale uitbreiding aan de oostkant, kan in het meest extreme geval van de Egeïsche Zee een Grieks meer maken. Voor Turkije is uitbreiding van de Griekse territoriale wateren naar twaalf mijl in die Egeïsche Zee, zo meldden Turkse officials, voor Turkije al sinds 1995 een casus belli; reden voor oorlog.
Retoriek
Tegelijkertijd heeft de Turkse president Recep Tayyip Erdogan de afgelopen dagen meerdere keren hard uitgehaald naar Griekenland en de “voormalige kolonialistische bondgenoten” (Frankrijk dus). Erdogan waarschuwde Griekenland vorige week dat het nooit zal toegeven als het gaat om energiereserves en gisteren dat Turkije het volledige recht heeft om de belangen van Turkije en de Turkse Cyprioten te beschermen, en dat het geen piraterij tolereert. Erdogan adviseerde Griekenland ook goed de geschiedenis te bestuderen.
De Turkse autoriteiten hebben die geschiedenis overigens zelf ook bestudeerd, een geschiedenis die bol staat van oorlogen tussen beide landen. Het leverde de afgelopen week een propagandafilm op die beelden uit het Ottomaanse Rijk mengt met de kwestie tussen Griekenland, Cyprus en Turkije. Wat de bedoeling van de video ook is, hier spreekt niet bepaald verzoening uit of het voornemen om middels de onderhandelingstafel tot een oplossing te komen.
The spokesperson of the Turkish Republic shares a propaganda video mixing victory against the Byzantine Empire, energy exploration in the Mediterranean, the liberation of Al Qods... https://t.co/9QP8kPpzCN
FS Charles de Gaulle
Terwijl de Europese Unie vergadert over eventuele sancties, heeft Griekenland de hoop gevestigd op Frankrijk. Afgelopen zondag maakte de Franse minister van Defensie in een tv-programma van de Franse zender Europe 1 bekend dat de Charles de Gaulle, na reiniging en aanpassingen, gereed is om begin september weer naar zee te gaan.
Volgens Griekse en Turkse media zal de Charles de Gaulle richting het oosten van de Middellandse Zee opstomen. Sommige Griekse media, die zich soms maar met moeite kunnen inhouden om niet te overdrijven, melden bovendien dat het schip met nucleaire onderzeeboten, FREMM-fregatten volledig “oorlogsgereed” naar de Egeïsche Zee wordt gestuurd.
Foto van de marinehaven van Toulon. De Charles de Gaulle links in beeld. Deze foto werd gisteren gedeeld.
Of dat ook echt gaat gebeuren moeten we nog zien, de carrier ligt nu nog in Toulon en kan ook goed langs operatie Irini worden gestuurd. Een bezoek aan de Egeïsche zee is overigens niet onwaarschijnlijk, zeker niet omdat de Franse president op 10 september ook een bezoek zal brengen aan Athene. En Macron had eerder gezegd de maritieme aanwezigheid van Frankrijk in het oosten van de Med te versterken. Volgens onbevestigde berichten zou het schip op 5 september vertrekken.
Nieuwe fregatten
Macron zal in Athene waarschijnlijk niet alleen maar over Turkije praten. De onderhandelingen tussen Griekenland en Frankrijk over nieuwe fregatten zijn namelijk weer opgestart. Zoals bekend had Naval Group de Grieken twee Belharra-fregatten aangeboden voor 3 miljard euro. Dat bleek toch te veel voor de Griekse schatkist.
Naval Group zou de Grieken nu twee Belharra’s aan hebben geboden zonder Scalp kruisvluchtwapens en zonder aanpassingen naar Griekse wensen. De prijs is nu twee miljard voor twee schepen.
Die kosten zijn misschien wel haalbaar. Vooral nu de Griekse minister van financiën Christos Staikouras maandag heeft gezegd dat Griekenland bereid is om zijn financiële reserves aan te boren voor militaire doeleinden. Jarenlang is er bezuinigd op de Griekse defensie, nadat Griekenland meermaals financieel overeind gehouden is met noodpakketten van de EU. Dit gebeurde voor het laatst in augustus 2018.
Staikouras heeft nu echter gezegd dat het Ministerie van Financiën al het mogelijke zal doen om het overheidsbeleid in de kwestie Griekenland-Turkije te ondersteunen. Deze ondersteuning zal volgens hem niet alleen maar uit het kopen van wapens bestaan, maar het zal onderdeel zijn van een meer uitgebreide strategie van defensie die zich de komende jaren zal ontvouwen. Waar de prioriteit zal liggen in nog onbekend, maar Griekenland heeft ongeveer €34 miljard euro aan ongebruikte EU-steun en economische omzet als buffer. Deze gelden kunnen ingezet worden in het conflict tegen Turkije.
Oruç Reis blijft tot 12 september
De kwestie tussen Griekenland en Turkije is voorlopig niet opgelost. Zeker niet omdat het onderzoeksschip Oruç Reis, dat sinds 10 augustus onderzoek doet in de Griekse EEZ, langer blijft. Dat maakte Turkije gisteravond bekend.
Daarmee is er ook geen reden voor de Turkse of Griekse marines om eerder terug te keren naar de havens en blijft de spanning minstens gelijk.
