Aanstaande zondag vertrekt patrouilleschip Zr.Ms. Groningen voor naar het Caribisch gebied om daar als stationsschip te fungeren. Op zich niets nieuws, maar dit keer blijft de Groningen geen vier of zes maanden in het gebied. Het OPV blijft er twee jaar. En de bemanning wordt tussentijds gewisseld.
Zr.Ms. Groningen met FRISC op de rede van Den Helder eerder dit jaar. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Marineschepen die jaren van huis zijn, dat gebeurde vorige eeuw ook toen marineschepen drie jaar naar de Oost gingen. Maar dat was wel met bemanning. Die tijden zijn voorbij, want dat was wel erg lang voor het personeel en het thuisfront. De operatieduur is inmiddels ingekort naar vier maanden. Voor het stationsschip in de West betekende dat jarenlang dat er regelmatig gewisseld moest worden, inclusief de oversteek van zo'n twee weken. Niet altijd verkeerd als er een tussenstop aan de Amerikaanse oostkust aan wordt geplakt, maar handig is het niet.
Een langer verblijf van het stationsschip was in het verleden ook lastig door het ontbreken van dokcapaciteit op de eilanden die verbonden zijn aan Nederland. Zr.Ms. Pelikaan kreeg vorig jaar bijvoorbeeld nog onderhoud in Colombia. Sinds kort is er echter ook een drijvend dok van Damen en dat, zo bevestigde marine desgevraagd vanmiddag, maakt een langer verblijf makkelijker.
Alle reden voor de marine om met het project Pilot OPV in de West te beginnen. Belangrijkste doel is een betere balans tussen werk en privé voor de OPV-bemanningen, daarnaast verwacht de marin een efficientere inzet van de schepen omdat de schepen er niet meer heen hoeven te varen. Toch zijn er nog de nodige uitdagingen zei het projectteam in december in de Alle Hens. Die hebben vooral betrekking op het onderhoud, door bijvoorbeeld het andere klimaat is er meer slijtage. Maar ook de jaarlijkse keuring van reddingsmiddelen gebeurt nu nog in Nederland. Daarnaast moest er ruimte worden gevonden om de reserveonderdelen van het OPV op de marinebasis Parera te Curacao op te slaan.
Terwijl de Groningen dus twee jaar in het Caribisch gebied zal blijven, verandert er voor de duur van de Westterm voor de bemanningen niet veel. Die duur blijft vier maanden, waarna een vers ingevlogen bemanning de werkzaamheden op het schip overneemt.
Nieuw?
Het wisselen van de bemanning wordt nu in de vorm van een pilot gedaan, toch is het niet helemaal nieuw voor de marine. Er zijn meerdere voorbeelden van bemanningswisselingen, maar (en dat is toch een belangrijk verschil), ging het dan wel om eenmalige wisselingen. Zo werd in juni 2011 nog de bemanning van mijnenjager Zr.Ms. Haarlem gewisseld toen het schip binnenlag op Malta. De Haarlem moest in verband met operatie Unified Protector (het beschermen van burgers in Libië tegen aanvallen door regeringstroepen van Khaddafi).
Ook de bemanningen van de Nederlandse mijnenjagers in de Perzische Golf werden gewisseld. De schepen waren daar eind jaren tachtig in het kader van de oorlog tussen Irak en Iran. Honderd jaar daarvoor werd er ook van bemanningen gewisseld, zo wordt in het Marineblad van maart 2019 beschreven in een artikel over de marineofficier Gustaaf Tydeman. In 1876 ontmoetten twee Nederlandse smaldelen elkaar nabij Kaap de Goede Hoop, waarna een bemanningswisseling plaatsvond en het ene smaldeel naar Nederland voer, het andere (met een verse bemanning) naar de Oost.
In het buitenland wordt ook steeds meer toegewerkt naar bemanningswisselingen. De nieuwe Duitse F125-fregatten zijn ontworpen om, mede dankzij bemanningswisselingen, jarenlang van huis te kunnen zijn. De Amerikaanse marine past het bemanningswisselingsconcept (blue en gold teams) al jaren toe op de onderzeeboten met ballistische raketten en sinds enkele jaren ook op de LCS'en. De toekomstige fregatten zullen ook een wisselende bemanning krijgen.
Maar eerst nog een ouderwetse scheepswissel. Zr.Ms. Groningen vertrekt zondag en arriveert op 1 mei in Willemstad. Dan neemt het de taken als stationsschip van Zr.Ms. Zeeland over.
