De voormalige L-fregatten Hr.Ms. Jacob van Heemskerck en Hr.Ms. Witte de With varen nu bijna 14 jaar in Chileense dienst. Inmiddels is Chili op zoek naar vervangers van de twee schepen. Rond 2025 moeten nieuwe fregatten de taken van de oude schepen overnemen, zo bevestigde de Chileense marine.
L-fregat Capitan Prat. (Foto: Chileense marine)
Vorige maand zei de bevelhebber van de Chileense marine admiraal Julio Leiva, in de Chileense krant El Mercurio, voorrang te willen geven aan de vervanging van de L-fregatten. Rond 2025 zijn alle acht fregatten van de Chileense marine voorbij of aan het einde van de levensduur. De oude Luchtverdedigingsfregatten van de Nederlandse marine moeten volgens de admiraal als eerste worden vervangen.
Nieuwbouw, modernisering of tweedehands
Aanleiding voor deze prioritering is dat de twee fregatten, nu Capitán Prat en Almirante Latorre geheten, sterk verouderd raken. Zeker als raketbouwer Raytheon de oude SM-1 raketten uit de jaren '70 straks niet meer technisch ondersteunt. De twee schepen werden in 1986 in dienst gesteld bij de Nederlandse marine en werden in 2004 en 2005 verkocht aan Chili.
Door welke schepen de L-fregatten worden vervangen is nog niet bekend, het vervangingsproject moet nog worden opgestart. Wel is duidelijk dat de vervanging van de schepen erg complex wordt voor de Chileense marine.
In eerste instantie zal gekeken worden naar nieuwbouw door de Chileense scheepswerf ASMAR, uit economische en strategische overwegingen, zo zei de Chileense admiraal in El Mercurrio. "We moeten niet uit het oog verliezen dat we ooit als land de capaciteit moeten hebben om onze eigen marineschepen te bouwen. (...) We gaan dat evalueren, ongeacht de kosten die deze enorme inspanning met zich mee kunnen brengen, omdat we verplicht zijn om te zien wat het voordeel op lange termijn is."
De Chileense scheepswerf heeft echter geen ervaring met nieuwbouw van fregatten, alle huidige grote marineschepen zijn tweedehands schepen. Chili beschikt momenteel over twee oude Nederlandse M-fregatten (deze worden momenteel gemoderniseerd), twee Britse Type 23 fregatten en een Type 22 fregat. De aanschafkosten van nieuwe schepen liggen bovendien veel hoger dan bij tweedehands schepen. De huidige acht fregatten zijn in totaal voor minder dan een miljard dollar aangekocht.
De Chileense marine overweegt uiteraard ook om de L-fregatten te moderniseren en te voorzien van de nieuwste raketten en sensoren, dat heeft volgens de bevelhebber echter niet de voorkeur.
Een andere optie is natuurlijk om weer tweedehands fregatten aan te schaffen. Een delegatie van de Chileense marine is vorig jaar al op bezoek geweest in Australië. Daar zou het interesse hebben getoond in de fregatten van de Adelaideklasse. De drie nog bestaande schepen (van de zes) worden uit dienst gesteld nu de nieuwe Hobartklasse gereed is. De Adelaides zijn iets jonger dan de L-fregatten: ze kwamen begin jaren '90 in dienst, maar zijn wel gemoderniseerd en beschikken over SM-2 en ESSM raketten. Overigens heeft ook Polen interesse.
Nog zes oude schepen
De vervanging van de L-fregatten is niet eenvoudig, maar er zijn nog zes schepen die op leeftijd zijn. Ook die wil admiraal Leiva vervangen en ook dat project bevindt zich nog in een pril stadium.
Volgens Chileense media heeft de marine al wel fregatten aangeboden gekregen. Het gaat dan om Canadese Halifaxklasse en Britse Type 23 fregatten.
Omdat de Chileense marine wil vasthouden aan acht nieuwe schepen, zou de 'tweedehandsoptie' betekenen dat de vloot opnieuw zal bestaan uit een mix van meerdere schepen en dus veel extra's vragen op gebied van logistiek en opleidingen.
De Chileense marine ziet het liefst familievorming en zal dus streven naar nieuwbouw. De toekomst van het defensiebudget in Chili is echter nog onzeker. Sinds 1958 heeft de Chileense krijgsmacht geprofiteerd van de 'koperwet' die de grootste koperproducent van het land verplichtte om 10% van de exportinkomsten af te dragen aan de Chileense Defensie. Die wet heeft z'n langste tijd gehad waardoor een vrij stabiel deel van het budget zal verdwijnen.
Kansen Nederlandse industrie
De Chileense zoektocht naar een vervanger van de fregatten biedt kansen voor de Nederlandse industrie. Chili is niet alleen bekend met twee type Nederlandse marineschepen als tweedehands schepen, het land heeft ook kennis gemaakt met moderne middelen dankzij de modernisering van de twee Chileense M-fregatten. Tevens heeft Damen de afgelopen jaren meerdere fregatten gebouwd in samenwerking met buitenlandse scheepswerven. Los van de beperkte budgetten, betekent dat niet dat er geen uitdagingen zijn voor de Nederlandse industrie. Chili heeft in het verleden immers ook zaken gedaan met Navantia (Spanje) en Naval Group (Frankrijk) voor de bouw van de nieuwe Scorpeneklasse onderzeeboten en recent met de Duitse werf Fassmer voor de bouw van patrouilleschepen.
