De Type 23 klasse fregatten zijn allen vernoemd naar Britse hertogen (dukes), vandaar dat zij ook de Duke klasse worden genoemd.
Van de 16 oorspronkelijke schepen zijn drie fregatten (HMS Norfolk, HMS Marlborough en HMS Grafton) verkocht. Sinds 2006 varen zij in Chileense dienst.
De andere fregatten zullen vanaf 2021 worden vervangen door Type 26 fregatten.
HMS Monmouth. (Foto: Royal Navy)
Built for the Atlantic
De Dukes zijn oorspronkelijk gebouwd en ontworpen om in de wateren tussen IJsland en Groot-Brittannië in NAVO-verband te jagen op onderzeeboten van de Sovjet-Unie. Het moesten vrij kleine en eenvoudige schepen zijn die vooral met een gesleepte sonar en hun boordhelikopter de strijd aan konden gaan. De verdediging van de schepen bleef beperkt tot de verticaal gelanceerde Sea Wolf raketten tegen luchtdoelen, maar het bijzondere daarvan was dat deze raketten op een bevoorrader zou worden geplaatst die dan in oorlogstijd met de Type 23 schepen mee zou varen ter bescherming. De Falklandoorlog schudde de ontwerpers echter wakker en de kleine eenheden groeiden uit (iets dat overigens veelvuldig voorkomt) tot veelzijdige fregatten. Sea Wolf werd aan boord geplaatst en uitgebreid, en wapensystemen als het kanon en Harpoon werden toegevoegd.
HMS Westminster moest in februari 2013 weer laten zien dat het nog op onderzeeboten kan jagen. Hier werd het virtueel tot zinken gebracht door de Noorse onderzeeboot van de Ula klasse HNoMS Utstein tijdens de opleiding voor onderzeebootcommandanten. (Foto: HNoMS Utstein)
De Type 23 fregatten werden in dezelfde periode ontworpen als de M-fregatten en in de basis zijn veel dezelfde keuzes gemaakt.
Diverse primeurs voor de Royal Navy zagen in het Type 23-ontwerp het levenslicht (die tegelijkertijd ook bij de Nederlandse marine middels de M-fregatten werden geïntroduceerd). Zo waren deze schepen de eerste met een verticale lanceerinrichting en kregen ze de eerste stealth eigenschappen door de verticale wanden van schoorstenen en de hangar met 7 graden te kantelen.
Echter, toen het eerste schip, HMS Norfolk, in 1990 in dienst werd gesteld, was het Warschaupact feitelijk ingestort en werden de schepen vooral ingezet in een heel andere omgeving. Toen bleek dat het maar goed was dat de ontwerpers zich niet hadden blindgestaard op de Russische onderzeeboten op de Atlantische Oceaan. Toch bleken de hogere temperaturen en ondiepere wateren niet in het voordeel te zijn van de fregatten; een van de wijzigingen die later volgden had betrekking op een verbeterde sonar die hier beter mee uit de weg kon.
De Type 23 fregatten blijken uitstekende onderzeebootbestrijdingsfregatten te zijn, waar aan boord van Hr.Ms. Bruinvis met veel respect over werd gesproken.
Wapensystemen en sensoren
Nagenoeg alle wapensystemen van de Type 23 fregatten zijn vlak voor de brug geplaatst op, zoals dat heet, "de bak" ofwel de voorkant van de fregatten. Voorop staat het 4.5 inch Mark 8 kanon, voorzien van een stealth behuizing. Dit is het standaardkanon voor Britse marineschepen en kan ingezet worden tegen zeedoelen, doelen op land en luchtdoelen. In de laatst genoemde modus wordt het kanon niet geholpen door de vuursnelheid, want die ligt met 25 schoten per minuut vrij laag. Om veilig te zijn voor het kanon moet je op minstens 24 kilometer afstand staan.
In een echte bak, vlak achter het kanon zijn de 32 ronde canisters te zien waar de VL Sea Wolf raketten klaar staan voor een verticale lancering. In tegenstelling tot bijvoorbeeld het veelgebruikte Amerikaanse Mk 41 Vertical Launch System, is de Britse versie niet flexibel. Hier kunnen alleen Sea Wolf raketten in. De Sea Wolfs zijn bedoeld als bescherming tegen luchtdoelen en hebben een maximaal bereik van 13 kilometer.
Een Sea Wolf vertrekt. (Foto: Royal Navy)
Direct achter de Sea Wolf bak, staan maximaal acht Harpoon kruisvluchtwapens die ingezet kunnen worden tegen oppervlakte schepen.
De drie belangrijkste wapensystemen van het schip, worden aangevuld met twee 30mm DS30M Mark 2 automatische snelvuurkanons. Deze systemen vervangen de oude 30mm's die handmatig werden bediend door een persoon in een zitje achterop het wapen.
Het is de vraag of dit wapen een volwaardig CIWS is dat altijd heeft ontbroken op deze fregatten, maar het is in ieder geval een duidelijke verbetering.
Tegen onderzeeboten hebben de schepen vier torpedobuizen voor Stingray ASW torpedo's. Het belangrijkste wapen tegen onderzeeboten staat echter op het helidek: de Merlin HM1 helikopter.
HMS Iron Duke lanceert een Harpoon missile. (Foto: Royal Navy)
In de loop der jaren zijn de systemen geactualiseerd, dat geldt voor de wapensystemen, maar ook voor de sensoren. Zo hebben acht schepen een nieuwe sonar gekregen. De Ultra Electronics Type 2031Z is vervangen door de Type 2087 actieve sonar. Daarnaast worden de schepen voorzien van de BAE Systems Insyte Artisan 3D Radar, die de oorspronkelijke luchtwaarschuwingsradar moet vervangen.
Een Type 23 fregat vuurt met het kanon. (Foto: Wikipedia/ Royal Navy)
Foto's en films
Film (uit de jaren '90) van de Royal Navy over Type 23 fregatten.
De Merlin helikopter van HMS St. Albans op het helidek, tijdens het havenbezoek van het fregat in maart 2013 aan Amsterdam. (Foto: Marineschepen.nl)
HMS Westminster als de fictieve HMS Chester in de James Bond film Tomorrow Never Dies.
Nummer
Naam
In dienst
Uit dienst
F230
Norfolk
1990
2005 (Chili)
F231
Argyll
1991
F229
Lancaster
1992
F233
Marlborough
1991
2005 (Chili)
F234
Iron Duke
1993
F235
Monmouth
1993
F236
Montrose
1994
F237
Westminster
1994
F238
Northumberland
1995
F239
Richmond
1995
F82
Somerset
1996
F80
Grafton
1997
2006 (Chili)
F81
Sutherland
1997
F78
Kent
2000
F79
Portland
2001
F83
St. Albans
2002
Afmetingen
133x16,1x5,5
Max. waterverplaatsing
4900 ton
Max. snelheid
28 knopen
Bemanning
185
Voortstuwing
CODLAG (Combined Diesel and Gas)
2 x Rolls Royce Spey gas boost
4 x GEC-Alsthom Paxman Valenta diesels
2 x GEC motors electric
Wapensystemen
MBDA Sea Wolf GWS.26 Vertical Launch (VL) (32 raketten)
Boeing RGM-84C HARPOON Block 1c
Vickers 114mm (4,5inch)/ 55 Mk8 kanon
2 x 30mm DS30M Mark 2 Automated Small Calibre Gun
Stingray ASW torpedo's
Sensoren
BAE Systems Type 996 3-D air/ surface search
Kelvin Hughes Radar Type 1007 en Racal Decca Type 1008 navigatie radars
2x Type 911 vuurleiding voor Sea Wolf
Sperry Sea Archer 30 optronic surveillance / director
Thales Underwater Systems Type 2050 actieve sonar
Ultra Electronics Type 2031Z gesleepte sonar of Type 2087 gesleepte sonar
