Commentaar
De mogelijke aankoop van torpedobootjagers lijkt op het eerste gezicht een significante verandering van de defensiepolitiek van Saoedi-Arabië. Echter een interesse in torpedobootjagers vallen in twee lopende dynamieken die het Saoedische defensiebeleid de komende jaren nog verder zal blijven beïnvloeden.
De eerste dynamiek is de toenemende invloed van Iran in het Midden-Oosten. Zo opereren er door Iran gesteunde milities in Irak en Jemen. Iran levert logistieke steun door het smokkelen van wapens en zeemijnen naar Jemen en draagt kennis van bouw en ontwikkeling van ballistische raketten over naar de Houthi-rebellen. De ballistische raketten die de Houthi-rebellen bouwen, worden geregeld ingezet tegen Saoedische doelwitten, aangezien Saoedi-Arabië de Jemenitisch krijgsmacht steunt.
De afgelopen jaren is de Iraanse marine ook actiever geworden met onder andere de ombouw van koopvaardijschepen naar marineschepen die in staat zijn om over de hele wereld te opereren en uitgerust zijn met drones. Daarnaast is de Iraanse Revolutionaire Garde steeds actiever binnen de Perzische Golf. Getuige hiervan zijn de recente aanhoudingen van twee olietankers door Iran in de Straat van Hormuz . Dit kan de maritieme handel in de regio destabiliseren.
Een bijkomende dreiging die van Iran uitgaat is dat het land de mogelijkheid probeert uit te bouwen om nucleaire wapens te ontwikkelen. Iran beschikt reeds over een ruim arsenaal ballistische raketten. Iran beschikt bijgevolg over de mogelijkheid om op korte termijn een nucleaire ballistische dreiging tegen Saoedi-Arabië te vormen.
Voor Saoedi-Arabië bestaat er de noodzaak om een krachtige verdediging tegen de Iraanse dreiging te hebben. Een krachtige Saoedische marine kan allereerst in staat zijn om de Straat van Hormuz te beveiligen en de wapensmokkel vanuit Iran naar Jemen aan banden te leggen. Daarnaast kan een Saoedische marine mee instaan voor verdediging tegen ballistische raketten of om een aanval tegen Iraanse installaties, verbonden aan het kernwapenprogramma, uit te voeren. In het kader van dit scenario is het niet verwonderlijk dat Saoedi-Arabië tien jaar geleden initieel op zoek was naar Amerikaanse schepen uitgerust met het AEGIS-gevechtssysteem.
De tweede belangrijkste dynamiek voor interesse in de Chinese torpedobootjagers is deels politiek en deels realiteit. Saoedi-Arabië had reeds in het verleden aangegeven dat het haar wapenaankopen meer divers wenst te doen. Met een aandeel van 75% van het Saoedische arsenaal is de Verenigde Staten veruit de belangrijkste wapenleverancier aan Saoedi-Arabië. Dit betekent ook dat Saoedi-Arabië sterk afhankelijk is van de VS voor training en reserveonderdelen om de verworven capaciteiten te behouden. In de afgelopen jaren heeft Saoedi-Arabië reeds een deel van haar wapenaankopen gediversifieerd met onder andere de aankoop van onbemande vliegtuigen uit China. Door wapens aan te kopen bij China probeert Saoedi-Arabië zich neutraler op te stellen.
Anderzijds is er ook de realistische factor. Indien Saoedi-Arabië inderdaad op zoek is naar schepen met meer slagkracht, dan ligt een torpedobootjager voor de hand. De eventuele wens om indien nodig Iraanse landdoelen aan te vallen en Saoedi-Arabië te verdedigen tegen ballistische raketten, beperkt de keuzemogelijkheden van Saoedi-Arabië.
Torpedobootjagers zijn Saoedi-Arabië dan ook niet vreemd, in 2011het land interesse in de aanschaf van twee Britse Type 45 torpedobootjagers en later in twee Arleigh Burkeklasse destroyers. Die koop ging niet door, maar sindsdien is de dreiging alleen maar toegenomen.
De schepen die passen bij de genoemde wensen zijn torpedobootjagers uit de Arleigh Burkeklasse. Deze torpedobootjagers zijn uitgerust met mogelijkheden om landdoelen aan te vallen en de verdediging tegen ballistische raketten op te zetten. Echter, de opkomst van de Chinese marine, de trage bouw van Amerikaanse torpedobootjagers, en het politieke luik waarbij de goedkeuring van het Amerikaanse Congres nodig is, maken de kans klein dat Saoedi-Arabië Amerikaanse torpedobootjagers kan aankopen. Bovendien
kosten nieuwe versies van de Amerikaanse destroyers 1,6 miljard dollar per stuk.
Niet alleen is China in staat om de Type 052D sneller te bouwen, de geleverde wapencapaciteit op deze schepen lijkt voldoende voor de Saoedische marine. Hoewel het twijfelachtig is dat de Type 052D aan ballistische verdediging kan doen, beschikt het schip over voldoende gevechtscapaciteit tegen landdoelen, conventionele luchtdoelen en is het geschikt voor operaties op lange afstand. Al blijft een komst van twee destroyers een grote stap zijn voor de relatief kleine Saoedische marine.
China beschikt over de tweede beste optie, vermoedelijk tegen een betere prijs en snellere levering. Deze dynamiek, gekoppeld aan de noodzaal om het Saoedische wapenarsenaal minder door de Verenigde Staten te laten domineren, kunnen ervoor zorgen dat Saudi Arabië mogelijks toch voor een aankoop bij China zou beslissen.
