Als alles volgens plan verloopt, beschikt de Belgische Marinecomponent tegen eind volgend jaar over een derde patrouilleschip. Het dossier werd onlangs goedgekeurd door de Belgische regering. Dat vaartuig moet samen met de Castor en Pollux instaan voor de bewaking van de Belgische Exclusief Economische Zone, milieu- en visserijcontroles uitvoeren en assisteren bij het zoeken en redden van migranten op de Noordzee. Een fors takenpakket dus, waarvoor de huidige vaartuigen dus versterking krijgen.
De twee schepen van de Castorklasse zijn ruim 53 meter lang, hebben een waterverplaatsing van bijna 450 ton en hebben een maximale snelheid van 21 knopen. (Foto: John Urbain/ Belgische marine)
De intentie om een derde patrouilleschip aan te kopen, werd op 22 maart 2023 door minister van Defensie Ludivine Dedonder (PS) bevestigd in de Kamercommissie Landsverdediging, na vragen van Kamerleden Jasper Pillen (Open Vld) en Peter Buysrogge (N-VA). Nog in het tweede kwartaal van 2023 werd de prospectiefase afgerond en de aankoopprocedure opgestart. Het resultaat daarvan kwam eind januari week op de tafel van de regering te liggen, die de aankoop goedkeurde.
Er zijn nog weinig details bekend over de specificaties van het vaartuig. Wel schrijft persagentschap Belga dat het “operationeel, technisch en logistiek identiek zal zijn aan de Castor en Pollux, waardoor er geen logistieke aanpassingen nodig zijn en de bemanningen probleemloos kunnen wisselen.” De Castor werd in 2014 te water gelaten op de scheepswerf van het Franse Socarenam in Boulogne-sur-Mer, zusterschip Pollux volgde enkele maanden later. Ook nu zal vermoedelijk aangeklopt worden bij Socarenam voor de bouw van het derde schip.
Als het schip een exacte kopie wordt van de Castor en Pollux, wordt het 53 meter lang, en bestaat de enige uitrusting uit een Sea DeFNder-systeem van FN Herstal, dat gebruik maakt van een .50 kaliber-machinegeweer. Zo beschikken de vaartuigen bijvoorbeeld niet over een sonar, toch niet onbelangrijk in het bewaken van onderwaterinfrastructuur.
Geen discussie
Volgens minister Dedonder is de aankoop van het derde patrouilleschip nodig “door de het stijgend aantal bijkomende taken zoals NAVO-opdrachten en permanente opleiding van bemanningen, de stijgende aanwezigheid van niet-NAVO militaire schepen en de uitbreiding van de kritieke infrastructuur in onze wateren”. Het debat over het derde vaartuig werd ook opgestart nadat een Russische spionageschip dagenlang kampeerde in de Nederlandse en Belgische wateren, waarbij het meer dan waarschijnlijk ook cruciale onderwaterinfrastructuur, zoals internet- en elektriciteitskabels en pijpleidingen in kaart bracht.
Er is op politiek niveau weinig kritiek te bemerken op de aankoop. Het gaat om een relatief kleine kost (de Castor en Pollux kostten elk zo’n 13 miljoen euro), en iedereen is het erover eens dat een derde patrouilleschip een logische zet was. Ook vanuit oppositiepartij N-VA is men positief: “Dit voorstel is volledig uitgewerkt en klaar voor beslissing. Als je dat nu terug naar de onderhandelingstafel gaat sturen, heb je zeker niet sneller je nieuwe materiaal”, zo vertelt Kamerlid Peter Buysrogge aan Marineschepen.nl.
Meer
Hoewel België maar 60 kilometer kust heeft, is de infrastructuur in en onder het water van cruciaal belang. Zo staat de Noordzee in voor ruim 15 miljard euro omzet, die voornamelijk komt uit havens, ontginning van grondstoffen, visserij en hernieuwbare energie. Zo start normaal gezien dit jaar de bouw van het Prinses Elisabetheiland, dat zal dienen als voornaamste connectie van offshore windmolenparken naar het vasteland. Ook moeten op het eiland, het eerste in zijn soort, de Belgische zee-infrastructuur verbonden worden met die van het Verenigd Koninkrijk en Denemarken. Een ambitieus project dat de noodzaak om de infrastructuur op zee beter te beschermen nog groter maakt.
Desondanks blijft de roep naar meer kustbewaking, in de vorm van grotere, meer capabele of meer patrouilleschepen, stil. Wel wil N-VA meer erkenning voor het belang van de maritieme ruimte.
Buysrogge erkent echter ook tegelijk dat er nog een ander dossier wacht: de aankoop van een derde fregat. Die roep klinkt luider, zowel vanuit de oppositie als vanuit enkele partijen in de federale regering, maar een beslissing blijft uit. Minister Dedonder gaf al aan dat het aan de volgende regering is om hier een besluit in te nemen.
Auteur: Kasper Goossens Kasper schrijft sinds november 2023 als freelance journalist voor Marineschepen.nl. Eerder werkte hij onder meer voor de Belgische nieuwswebsite Business AM, waar hij zich specialiseerde in defensie en geopolitiek. Wekelijks bundelt hij de belangrijkste gebeurtenissen in deze sectoren in een nieuwsbrief op Substack, 'Defense in Brief'. Kasper studeerde Journalistiek aan de Arteveldehogeschool in Gent.
