De spanning neemt toe in de race om de Nederlandse onderzeeboten. Vanochtend gaven zowel het Duitse TKMS als het Franse Naval Group een persconferentie in Den Haag. Marineschepen.nl interviewde Mark van Rooij, CEO van Naval Group Nederland en de Australische oud-onderzeebootman Sean Costello over de nieuwe samenwerking met IHC en het ontwerp van Naval Group voor Nederland.
Een illustratie van de Barracuda, de nieuwe nucleaire onderzeeboot voor Frankrijk. die in 2020 in dienst moet komen. (Beeld: Naval Group)
Enkele maanden geleden opende Naval Group een vestiging in Den Haag, met aan het hoofd Mark van Rooij. Van Rooij, afkomstig uit de luchtvaart, was eerder nauw betrokken bij de aanbesteding van de JSF. Behalve van Franse collega's krijgt Van Rooij op onderzeebootgebied ook ondersteuning van Sean Costello. De oud-onderzeebootman behoorde tot de eerste bemanningsleden van de Collinsklasse, maakte meerdere grote aanbestedingen mee van marine- en industriezijde en was CEO van Naval Group Australië.
In een apart belegd interview gingen Costello en Van Rooij dieper in op de vandaag aangekondigde samenwerking met IHC. Ook wilden ze iets meer zeggen over het ontwerp dat Naval Group aan Nederland heeft voorgesteld en ingaan op statements van TKMS in het artikel dat Marineschepen.nl gisteren publiceerde.
Barracuda-bloedlijn
Hoe het ontwerp van Naval Group voor Nederland er precies uit ziet, maakt het bedrijf niet bekend. Vooral omdat in de huidige fase de eisen aan de boot niet bekend zijn. Sean Costello: “Ik kan niet ingaan op het specifieke voorstel voor Nederland, maar wat ik wel kan zeggen is dat de technologieën die het een superieure onderzeeboot maken, voortkomen uit meerdere onderzeebootklassen.”
Naval Group heeft voor het ontwerp gebruik gemaakt van de succesvolle delen van de conventionele Scorpèneklasse die het bedrijf over de hele wereld exporteert. Toch volgt het ontwerp de bloedlijn van de Barracuda, zegt Van Rooij. Costello vult aan: “Juist de technologieën van de nucleaire onderzeeboten zorgen voor een echte verbetering vergeleken met eerdere conventionele onderzeeboten. Zoals de sensortechnologie, hydrodynamische eigenschappen, gering eigen geruis en de mogelijkheid om ook stil te blijven bij hoge vaart.”
Geen nieuw ontwerp
Dat het voorstel van Naval Group gebaseerd is op een nucleaire onderzeeboot, betekent volgens Costello niet dat er per definitie sprake is van een nieuw ontwerp – hetgeen beweerd wordt door de concurrentie. Wat precies een nieuw ontwerp of een Military of the shelf (MOTS) boot is, hangt af van de definities, erkent Naval Group. “We hergebruiken gevalideerde technologieën,” zegt Costello. “Het gaat bij dit ontwerp meer om de designkeuzes en de mate van integratie van technologieën. We zouden geen problemen hebben met het ontwikkelen en testen van nieuwe technologieën voor een nieuw ontwerp, maar daar is nu geen sprake van. Een nieuw ontwerp heeft effect op de manier van aanbesteden en voor het risico van het project.”
In algemene zin kan Costello zich wel vinden in de statements van zijn collega's van TKMS. “Het is waar dat als je de diameter van een onderzeeboot aanpast of als je een ontwerp baseert op een nucleaire onderzeeboot, je te maken hebt met een nieuw ontwerp. Maar dit is nu niet aan de orde. Veel van de Barracuda is afkomstig van eerdere succesvolle onderzeeboten. Van alle nieuwe technologieën is de validatie inmiddels achter de rug. Dus bijvoorbeeld de hydrodynamische vorm en hoe de systemen aan boord als geïntegreerd platform werken, die studies zijn afgerond. Mensen die commentaar hebben op deze manier van het gebruiken van een nucleair ontwerp voor een conventioneel ontwerp, begrijpen het niet goed.”
Grootte
Over de afmetingen van de onderzeeboot die Naval Group voor Nederland in gedachten heeft, wil men niets loslaten. Wel is zeker dat een ander familielid van de Barracuda, de Australische Shortfin Barracuda, erg lang is: officieel “90 meter plus”. Een stuk langer dan de toch al grote Walrusklasse van bijna 70 meter. Overigens is de trend dat onderzeeboten steeds groter worden bij alle aanbieders zichtbaar, maar zou het ontwerp van de Fransen zomaar het grootst kunnen zijn.
Terwijl het Duitse TKMS zweert bij kleine onderzeeboten vanwege de Target Echo Strength, de mate van terugkaatsing van sonarpings, zegt Naval Group de lengte juist nodig te hebben. Costello: “De Australische regering wilde eenzelfde bereik als de huidige Collinsklasse onderzeeboten en de beste boot op gebied van akoestische signatuur en sensoren.”
Dat vraagt om wat uitleg. Hoe goed de onderzeeboot contacten kan horen, hangt van veel dingen af. Bijvoorbeeld van hoeveel geluid de onderzeeboot zelf maakt, het geluid van het water dat langs de romp stroomt, de frequenties die de sonar kan ontvangen en de computers die het signaal moeten verwerken, maar ook de grootte van de sonar. Zeker als het gaat om lage frequenties, die onder water het verst komen.
Costello: “Heb je dan een grote of een kleine onderzeeboot nodig? Bingo. Daar komt nog iets bij. Als het gaat om het zo stil mogelijk maken van de onderzeeboot, als je langzaam én snel vaart, komen de technologieën van de nucleaire onderzeeboten om de hoek kijken. Ik kan hier niet over uitweiden, maar een grotere onderzeeboot stelt je in staat om meer middelen in te bouwen om de boot stiller te maken. Als je onder de 2000 ton zit met je onderzeeboot, dan heb je geen toegang tot deze middelen.”
“Als je al die technieken wel aan boord hebt, is vervolgens de vraag: hoeveel mensen, wapens, batterijen en brandstof wil je er in hebben. Dat bepaalt de uiteindelijke grootte van de boot. En dan ga je de target echo strength reduceren. Voor nucleaire onderzeeboten worden daar veel middelen voor toegepast. En dan moet je denken aan materiaalsoorten. Target echo strength hangt niet alleen van de grootte af.”
CEO's Dave Vander Heyde (IHC) en Hervé Guillou ondertekenen de samenwerkingsovereenkomst. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Samenwerking met IHC
Het ontwerpen en bouwen van onderzeeboten is ontzettend complex. Complexer dan een raket, een vliegtuig of zelfs een ruimtestation, dat laatste hoeft immers niet ongezien een tegenstander uit te kunnen schakelen.
Dat heeft ook gevolgen voor de bedrijven waar Naval Group mee wil samenwerken. Een belangrijke nieuwe partner (in eerste instantie op gebied voor onderzeeboten) is Royal IHC. De band tussen de Franse en Nederlandse scheepsbouwers werd vandaag formeel vastgelegd met de ondertekening van het contract tijdens de persconferentie in Den Haag.
Na afloop van de ondertekening zei CEO van IHC Dave Vander Heyde dat het ging om een samenwerking van veertig tot vijftig jaar. Voor Damen betekent dat wel dat een toekomstige samenwerking met Naval Group, mochten Saab-Kockums en Damen niet geselecteerd worden, een stuk lastiger wordt. Vander Heyde houdt de deur op een kier: “Afhankelijk van de wensen van de klant en afhankelijk van of Damen iets kan toevoegen wat wij niet hebben, dan zijn we bereid om daar over te praten.”
CEO van Naval Group Hervé Guillou (links met bril) in gesprek met vice-admiraal Arie-Jan de Waard, directeur DMO, en met Diederik van Rijn, executive director services van Royal IHC tijdens het NIDV-symposium in 2018. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
IHC is momenteel vooral bekend als bouwer van baggerschepen. In het recente verleden bouwde het bedrijf het amfibisch transportschip HMNZ Canterbury voor de Nieuw-Zeelandse marine en veel langer geleden bouwde de werf Van der Giessen – De Noord de mijnenjagers van de Alkmaarklasse. Nu werkt het op kleinere schaal voor militaire toepassingen.
Toch is IHC volgens Naval Group een uitstekende partner en een partner die een centrale rol krijgt. Overigens niet alleen op gebied van de bouw van onderzeeboten, ook in de ontwerpfase. Al blijft het algemene ontwerp van de onderzeeboot in handen van Naval Group. IHC zal zich richten op onderdelen van het ontwerp, zoals bepaalde hydraulische systemen. Mogelijk zal IHC daarvoor de ontwerpafdelingen in Brazilië gebruiken.
Naval Group en IHC gingen niet over een nacht ijs voor de samenwerking tot stand kwam. Sean Costello: “Twee jaar lang hebben we onderzoek gedaan en gesprekken gevoerd. Daaruit bleek dat IHC kennis en kunde heeft uit hun huidige werk, die erg relevant zijn voor de bouw van onderzeeboten.”
“IHC ontwerpt en bouwt veel heel complexe en tailor made producten,” zegt CEO van Naval Group Nederland Mark van Rooij. “Bijvoorbeeld heel speciale 'olie- en gas'-schepen, baggerschepen en de Spartacus. Dat is een van de grootste en meest complexe schepen in dat deel van Nederland, met bovendien veel nieuwe en lokale toepassingen. Het is een hoogwaardig technisch bedrijf, dat daardoor de noodzaak van robuust project- en risicomanagement begrijpt.”
IHC zal zich bezighouden met het bouwen van de onderzeeboot en voornamelijk integreren van de systemen. Of het de hele onderzeeboot gaat bouwen, inclusief de drukhuid, kan Naval Group niet zeggen. Momenteel onderzoekt het bedrijf nog de diverse opties, bovendien is dat afhankelijk van de wensen van de klant. Toch ziet het er naar uit dat de nadruk zal liggen op de afbouw van de onderzeeboten. Hiervoor zullen bij IHC aparte faciliteiten moeten worden gebouwd.
Volgens Costello wordt veel gevraagd van de partners. Zij moeten niet alleen een juiste fysieke maar ook technische infrastructuur hebben. “We maken een technical data package. Dat bestaat uit vele miljoenen data items. Daar staat niet alleen het ontwerp en de engineering van de onderzeeboot in, maar ook de volgorde van de activiteiten om de onderzeeboot te bouwen, conform de eisen. Onze partners moeten deze data kunnen verwerken en mee aan de slag kunnen. Er zijn genoeg voorbeelden van bedrijven in de onderzeebootbouw die in de problemen zijn gekomen doordat ze niet de middelen of de kennis hadden om met al dat soort informatie om te kunnen gaan. Daarom zijn we ook een jaar bezig geweest met elkaar om te onderzoeken of IHC de juiste partner was.”
IHC is de eerste stap, er volgen meer partners.
Onderhoud
De focus op de samenwerking is vooralsnog gericht op de totstandkoming van de nieuwe onderzeeboten voor Nederland. Hoewel het bedrijf wel mogelijkheden ziet voor daarna, wil het daar niet op vooruitlopen.
Ook houden Naval Group en IHC zich op de vlakte als het gaat om het onderhoud. Wordt het onderhoud van de nieuwe onderzeeboten door IHC gedaan als Naval Group wordt gekozen? Daar wil men nog niet veel over kwijt. “Een van de mooie dingen is dat Nederland een uitstekend werkend onderhoudssysteem heeft voor de Walrusklasse. En het is logisch voor ons om daarvan voor de vervanger gebruik van te maken. Het is nog te vroeg om te zeggen hoe we dat gaan doen,” zegt Costello.
Van Rooij voegt daar aan toe: “De Defensie Materieel Organisatie heeft nog geen eisen gesteld op gebied van onderhoud. Het hangt natuurlijk af van het ontwerp en wat de marine wil qua onderhoud.”
Een ander punt dat nog open staat is de eigendom van het ontwerp. Ook dat hangt af van wat DMO en de marine willen, maar het is zeker mogelijk. “De marine, de DMO en de kennisinstituten die nauw betrokken zijn bij het project zullen 100% zeker krijgen wat ze nodig hebben om met de onderzeeboten te opereren, die te onderhouden en te moderniseren gedurende de levenscyclus,” zegt Costello.
