Vorige week werd bekend dat een Nederlands marineschip in 2021 deel zal gaan uitmaken van het Britse vlootverband met aan het hoofd vliegkampschip HMS Queen Elizabeth. Er werd verder niets gezegd over waar de schepen naar toe zouden gaan, maar in 2017 zei de Britse minister van Buitenlandse Zaken dat de carrier naar de Zuid-Chinese Zee gestuurd zou worden. Volgens de Koninklijke Marine staat er echter nog weinig vast.
HMS Queen Elizabeth zal in 2021 voor het eerst operationeel worden ingezet en een Nederlands schip zal deel uitmaken van de taakgroep. (Foto: Dave Jenkins)
Tijdens het staatsbezoek van koning Willem-Alexander en koningin Maxima aan Londen, werd door de Britse premier Theresa May bekendgemaakt dat een Nederlands marineschip in 2021 deel zal gaan uitmaken van de Britse Carrier Strike Group. Aan het hoofd van de Carrier Strike Group staat vliegkampschip HMS Queen Elizabeth. Dat schip is momenteel aan de Amerikaanse oostkust waar het tests uitvoert met toekomstige vliegtuigen van het schip, F-35B.
Het korte statement door May werd niet door de Nederlandse pers opgepikt, maar zorgde wel voor de nodige speculaties op fora en via de mailbox van Marineschepen.nl. Want zou de Queen Elizabeth in 2021 niet naar de Zuid-Chinese Zee gaan? Los van de politieke implicaties, zou een dergelijke reis behoorlijk uniek zijn voor de hedendaagse marine. Het is dan immers 15 jaar geleden dat er voor het laatst een Nederlands marineschip in de Oost is geweest.
Zuid-Chinese Zee
China claimt een groot deel van de Zuid-Chinese Zee. Het land heeft in dat -ook voor Nederland- belangrijke zeegebied de afgelopen jaren kunstmatige eilanden gebouwd en daar militaire middelen zoals radars en raketinstallaties neergezet. Omringende landen zijn het daar niet mee eens, maar hebben weinig in te brengen. De zeebodem zit vol met grondstoffen die de landen maar al te graag te gelde willen maken.
Om te laten zien dat de Zuid-Chinese Zee internationale wateren zijn, die niet geclaimd kunnen worden door een land, sturen de VS, Frankrijk en Groot-Brittannië vliegtuigen en marineschepen om door dit vrije gebied te gaan. Deze 'freedom of navigation' oefeningen kunnen steevast rekenen op waarschuwingen en bijna-confrontaties met de Chinese defensie.
De (toenmalige) Britse minister van Buitenlandse Zaken Boris Johnson bracht in juli 2017 een bezoek aan Australië en zei tijdens een toespraak in Sydney dat de Queen Elizabeth met eenzelfde taak die kant op zou worden gestuurd. "Een van de eerste dingen die we zullen doen met de twee nieuwe kollosale vliegkampschepen die we net hebben gebouwd, is het sturen van deze schepen op een freedom of navigation operation in dit gebied, om ons geloof in het op regels gebaseerde internationale systeem en in de vrijheid van navigatie te rechtvaardigen via die waterwegen die absoluut van levensbelang zijn voor de wereldhandel."
Na afloop antwoordde Johnson overigens dat het besluit om een schip te sturen nog niet genomen was. Desondanks zei hij later op de dag tijdens een openbare toespraak (zie hieronder) dat een van de eerste operaties van de nieuwe carriers zal zijn om door de Straat van Malakka te varen. Het bericht werd vervolgens door vele media overgenomen en -voor zover na te gaan- niet tegengesproken.
Nog niets besloten
De optelsom dat een Nederlands schip (vermoedelijk fregat) dan als onderdeel van de Carrier Strike Group in 2021 aan een 'freedom of navigation' operatie zal meedoen, valt niet te maken. Dat zegt een woordvoerder van de marine tegen Marineschepen.nl in een reactie. Volgens de zegsman is het nog veel te vroeg voor dat soort conclusies en is er alleen een intentieverklaring van deelname in 2021 afgegeven. "Pas in 2020 zal er meer duidelijkheid zijn."
