De Verenigde Staten sturen onbemande schepen naar Oekraïne om het land te ondersteunen in de oorlog tegen Rusland. Het Pentagon is terughoudend over de informatie die het wil delen en dus is het nog onduidelijk welke schepen er precies richting het oosten worden gestuurd. Niet eerder zijn onbemande oppervlakteschepen ingezet in een oorlog.
Common Unmanned Surface Vehicle, een van de mogelijke USV's die verscheept zullen worden. (Foto: Textron)
Het plan is onderdeel van een nieuw Amerikaans steunpakket ter waarde van 800 miljoen dollar. Op de schriftelijke toelichting van het Amerikaanse Ministerie van Defensie staat onder andere dat er een niet gespecificeerd aantal onbemande kustverdedigingsschepen aan Oekraïne geleverd zullen worden.
Perschef John Kirby wilde verder weinig kwijt over de unmanned surface vessels (USV's). Volgens Kirby kunnen ze voor verschillende doelen worden ingezet en zijn ze afkomstig uit een voorraad van de NAVO. "Ik ga jullie geen factsheet beloven, maar ik kan wel beloven dat het verdomde ding werkt", aldus de perschef.
Specifieke wens van Oekraïne
Hiermee spelen de Verenigde Staten in op een specifieke wens van de Oekraïners. Volgens Kirby heeft Oekraïne meerdere keren aangegeven dat het behoefte heeft aan kustverdedigingsmaterieel. Volgens Kirby is dit vooral nu de Russen de focus richting het oosten en het zuiden hebben verplaatst noodzakelijk.
Oekraïne heeft in het zuidoosten een zeer lange kustlijn bij de Zwarte Zee en de Zee van Azov. De Russen hebben vanuit zee landdoelen in Oekraïne beschoten, onder andere met hun Kalibr-kruisvluchtwapens. Daarom is kustverdediging zeer belangrijk voor Oekraïne.
Het Pentagon wil voorlopig geen verdere details geven, maar Kirby zei wel dat de USV's Oekraïne zullen helpen bij het verdedigen van de kust. Dat kan in de vorm van ondersteuning bij aanvallen op Russische schepen, maar ook bij het onschadelijk maken van zeemijnen, mocht Rusland daartoe overgaan.
Verdediging of aanval?
Volgens experts die Fedscoop sprak, worden de schepen waarschijnlijk vooral gestuurd om te assisteren op het gebied van informatieverzameling, surveillance, verkenning en mijnenbestrijding. Het is echter ook goed mogelijk dat de USV's op termijn ook voor offensieve missies worden ingezet, al is niet duidelijk welke wapensystemen deze USV's tegen schepen kunnen inzetten.
"Zodra de USV's in Oekraïense handen zijn, kunnen zij de schepen uitrusten op een manier hen belieft. Het zou me niet verbazen als de Oekraïners de USV's uitrusten met wapensystemen om daarmee Russische schepen aan te vallen. Dit kunnen kleine raketten of machinegeweren zijn. Een andere optie is dat Oekraïne het schip vollaadt met explosieven om het daarna een Russisch schip te rammen, zoals Al Qaeda dat in 2000 deed bij de USS Cole", aldus Ryan Clark.
De Devil Ray van MARTAC. (Foto: Amerikaanse marine)
Welke schepen?
De Amerikaanse marine heeft reeds, samen met andere onderdelen van de Amerikaanse Defensie, meerdere USV's gebouwd en daar ook mee geëxperimenteerd. Waarschijnlijk dat het in dit geval met name om de kleinere schepen gaat, vanwege het praktisch oogpunt wat betreft vervoer.
Fedscoop meldt dat de door Textron gebouwde USV met de naam Common Unmanned Surface Vehicle een goede kandidaat is. Dit is het enige type waarmee de US Navy daadwerkelijk ervaring heeft, terwijl de rest vooral prototypes betreft. De CUSV's zijn ruim negen meter lang. Overigens noemt de Amerikaanse marine deze scheepjes MCM USV, omdat zij worden ingezet om mijnen te bestrijden.
Andere goede kanshebbers om naar Oekraïne te gaan, omdat er recentelijk nog mee is geoefend door Oekraïners op een marinebasis in Virginia, zijn de Mantas T-12. Dit zijn USV's van ongeveer 3,5 meter lang en kunnen een maximaal gewicht van 64 kilo dragen.
Een ander indrukwekkende USV is de T38 Devil Ray van MARTAC. Dit is, voor zover bekend, de snelste USV met een topsnelheid van 80 knopen. Qua afmeting is de Devil Ray vergelijkbaar met een RHIB van zo'n 11 meter lang.
De Amerikaanse marine heeft meer onbemande oppervlakteschepen, en nog veel meer plannen. Men wil USV's in vier categorieën gaan maken van extra small tot large. Extra small is de voor alle USV's kleiner dan zeven meter. Small is voor USV's tussen de zeven en 12 meter. Medium is voor USV's van 12 tot 50 meter en Large is voor USV's van meer dan 50 meter lang. Deze laatste categorie zal een waterverplaatsing hebben van tussen de 1.000 en 2.000 ton.
Een voorbeeld van deze uitbreiding is de Sea Hunter, ontwikkeld door Vigor Industrial. Deze USV begon in 2016 aan zijn eerste tests en kostte kaal ongeveer 20 miljoen dollar. Het schip is 40 meter lang, heeft een maximale waterverplaatsing van 145 ton en heeft een maximale snelheid van 27 knopen.
Is het gebruik van USV's nieuw?
Het gebruik van onbemande schepen is niet revolutionair. Verschillende landen hebben USV's in gebruik. Zo heeft de Israëlische marine de beschikking over de in Nederland gebouwde Seagull van Elbit en gebruiken de Amerikanen dergelijke schepen al een tijdje in de Perzische Golf.
Daarnaast beschikken onder andere China, Zweden en Turkije tegenwoordig over USV's. Ook Nederland is sinds januari een USV, van het Franse ECA, aan het testen. Deze zullen worden ingezet voor de mijnenbestrijding. Dat USV's worden ingezet in een oorlog is wel een noviteit. Voor zover bekend is dat nog niet eerder voorgekomen.
