Zuid-Korea wil schip volgepakt met raketten; een 'arsenaalschip'
Door: Frederik van Lokeren
Bericht geplaatst: 20-04-2023 | Laatst aangepast: 20-04-2023
Zuid-Korea plant de bouw van drie nieuwe schepen ter aanvulling van haar marine. Opvallend is het feit dat Zuid-Korea niet voor een traditioneel ontwerp kiest, maar haar zinnen heeft gezet in de bouw van zogenaamde arsenaalschepen, hoewel Zuid-Korea de schepen zelf omschrijft als een "Joint Firepower Ship".
SM-3 raket die de VLS van een Amerikaans marineschip verlaat. (Foto: Missile Defense Agency)
Het idee om arsenaalschepen te bouwen werd al gepubliceerd in 2019. De schepen werden voorgesteld in een ambitieus plan om de Zuid-Koreaanse marine in de periode 2020-2024 verder te laten versterken. Een meer bekend onderdeel van dit plan is het doel om een vliegdekschip met een waterverplaatsing van 30.000 ton te ontwikkelen.
Wegens de corona-pandemie was de Zuid-Koreaanse defensiemacht verplicht om een deel van haar budget in te krimpen om zo het hoofd te bieden aan de economische schade. Hierdoor bleven de plannen voor een arsenaalschip voor lange tijd op de achtergrond. De recente aankondiging dat Zuid-Korea drie arsenaalschepen wenst te bouwen is een indicatie dat het defensiebudget weer groeit.
Wat is een arsenaalschip?
Het concept van een arsenaalschip dateert uit 1996 toen de Amerikaanse marine het concept bedacht. Het arsenaalschip zou een relatief beperkt varend platform zijn, vaak niet groter dan de afmetingen van een fregat, uitgerust met een 500-tal lanceercellen voor kruisvluchtwapens. Het schip kon met een beperkte bemanning varen of onbemand onder de controle van een AEGIS-kruiser of AWACS-verkenningsvliegtuig zoals de E-2 of E-3.
De hoofdfunctie van een arsenaalschip zou het bestoken van doelen op land zijn ter ondersteuning van een amfibische invasie. De ontwerpen van een arsenaalschip werden vaak met de nummer 72 uitgerust, een mogelijke verwijzing naar slagschepen waarvan het laatste voorziene slagschip, USS Louisiana uit de Montanaklasse, het nummer 71 kreeg toebedeeld. In 1998 besloot het Amerikaanse Congres echter om geen fondsen toe te kennen aan de ontwikkeling van een arsenaalschip. De reden hiervoor was dat het arsenaalschip kwetsbaar zou zijn voor vijandelijke aanvallen en geen multifunctionele capaciteiten bezit waardoor het dus beperkt te gebruiken was, benadrukken Zuid-Koreaanse critici.
Het concept van een arsenaalschip is echter wel actief gebleven binnen het maritieme denken. Zo heeft de Amerikaanse marine vier Ohioklasse nucleaire onderzeeboten omgebouwd zodat deze ieder in staat zijn om 154 kruisvluchtwapens af te vuren. Zo vervullen deze vier onderzeeboten nu de rol die oorspronkelijk voor arsenaalschepen waren voorzien. In 2013 stelde de scheepsbouwer Huntington Ingalls Industries voor een San Antonioklasse amfibisch transport uit te rusten met 288 lanceercellen voor wapens ter verdediging tegen ballistische raketten en voor het bestoken van doelen op land. Het schip zou in staat zijn om verschillende types missielen af te vuren zoals de SM-2, SM-3, SM-6 en Tomahawk. Dit ontwerp werd echter nooit in de praktijk omgezet.
De marine besteedde in 1997 uitgebreid aandacht aan de Amerikaanse ontwikkelingen omtrent het arsenaalschip in hun maandblad de Alle Hens, met als titel: 'Strategische hoeksteen of kostbare schietschijf?'. (Bron: Alle Hens juli 1997)
Zuid-Koreaans ontwerp voor een arsenaalschip
Volgens Zuid-Koreaanse bronnen zouden de drie arsenaalschepen elk een waterverplaatsing van 5.000 ton hebben en uitgerust worden met meer dan 80 lanceercellen, een close-in wapensysteem en lichtgewicht torpedo's. De raketten die aan boord zouden genomen worden moeten in staat zijn om installaties op land te treffen, vijandelijke ballistische raketten onderscheppen, en vijandelijke schepen kunnen treffen. De Noord-Koreaanse dreiging wordt als de drijfveer voor dit project naar voren geschoven en vooral de noodzaak van Zuid-Korea om bij een Noord-Koreaanse escalatie in staat te zijn om doelen op land in Noord-Korea aan te vallen.
Tot op heden is er nog geen definitief ontwerp over hoe het Zuid-Koreaans arsenaalschip er zal uitzien. De Zuid-Koreaanse scheepsbouwer Daewoo Shipbuilding & Marine Engineering kreeg op 11 april de opdracht om een conceptueel ontwerp uit te tekenen. Dit ontwerp dient tegen het einde van 2023 klaar te zijn zodat aan de bouw kan worden begonnen. De drie schepen zouden tegen het einde van de jaren twintig in dienst moeten worden genomen.
Volgens de Zuid-Koreaanse nieuwdienst Hankyoreh zou het ontwerp van het arsenaalschip grotendeels gebaseerd worden op de torpedobootjagers van de KDX-II-klasse. Deze torpedobootjagers zijn eveneens gekend als de Chungmugong Yi Sun-sin klasse. Hankyoreh rapporteert eveneens dat het arsenaalschip volledig met en door Zuid-Koreaanse technologie gebouwd dient te worden zoals dit het geval was voor de KDX-II klasse torpedobootjagers.
Volgens het Zuid-Koreaanse SBS News wordt voor het schip een nieuwe ballistische raket ontwikkeld, met deze raket kunnen de schepen doelen op land aanvallen.
De torpedobootjagers van de Sejongdaewangklasse heeft 128 lanceercellen. (Foto: Zuid-Koreaanse marine)
Analyse
Het arsenaalschip moet Zuid-Korea in staat stellen om Noord-Koreaanse doelwitten aan te vallen bij een mogelijke escalatie. Bovendien moet het schip bescherming bieden tegen Noord-Koreaanse ballistische raketten. Het arsenaalschip wordt dan ook ontwikkeld met deze taken in gedachten zonder bijkomende benodigdheden.
Het nadeel is dat het multifunctionaliteit opgeeft door zich enkel toe te leggen op deze taken.
Door alle sensoren en wapensystemen die nodig zijn voor luchtafweer en onderzeebootbestrijding op te offeren, kan een arsenaalschip relatief klein worden gehouden ten opzichte van een torpedobootjager die uitgerust is met evenveel lanceercellen.
Echter, een arsenaalschip is amper in staat om zichzelf te beschermen. We zien dit aan de vereisten aan het Zuid-Koreaanse arsenaalschip. Met enkel een close-in wapensysteem en lichtgewicht torpedo's beschikt het schip over de laatste verdedigingssystemen tegen luchtaanvallen en aanvallen door onderzeeboten. Multifunctionele fregatten en torpedobootjagers hebben de mogelijkheid van een gelaagde defensie, ondersteund met sensoren om zelfstandig doelen te detecteren en op te volgen.
Het ontbreken van anti-onderzeebootcapaciteit is voor Zuid-Korea een risico, vooral indien deze schepen dicht bij de kust zouden opereren. De dreiging van Noord-Koreaanse mini-onderzeeboten is reëel, zeker in combinatie met de rotsige kusten, vele eilanden en waterstromen waarin dieselelektrische onderzeeboten zich perfect kunnen schuilhouden. Zo bracht een Noord-Koreaanse onderzeeboot op 26 maart 2010 het Zuid-Koreaanse korvet Cheonan tot zinken. De opoffering van multifunctionaliteit ten voordele van aantallen lanceercellen is een risicovolle strategie, die voornamelijk kan werken tegen Noord-Korea, een tegenstanders met beperkte, maar wel dodelijke, maritieme capaciteiten.
Het lijkt erop dat het arsenaalschip eveneens moet dienen om zoveel mogelijk lanceercellen op zee te positioneren met een zo klein mogelijke impact in tonnage en mankracht. Om 80 lanceercellen op een conventioneel ontwerp te plaatsen komt men snel aan schepen zoals de Arleigh Burkeklasse torpedobootjagers met een tonnage tot twee maal wat Zuid-Korea voor ogen heeft. De Zuid-Koreaanse torpedobootjagers uit de Sejong de Grote-klasse hebben 128 lanceercellen; meer dan de helft van het arsenaalschip, maar ook een tonnage van 10.600 ton en een bemanning van 300 personen. Een arsenaalschip kan de nood aan mankracht, tonnage en budget binnen de Zuid-Koreaanse marine onder controle houden.
Hoewel Zuid-Korea lijkt aan te geven dat het voor een arsenaalschip kiest, is er nog een lange weg af te gaan tot de schepen gebouwd zullen worden. Dit laat de mogelijkheid open dat Zuid-Korea aanpassingen kan doen in het ontwerp om dit bijvoorbeeld meer multifunctioneel te maken. Reeds binnen de Zuid-Koreaanse pers worden er bezwaren gemaakt dat arsenaalschepen niet multifunctioneel zijn en de nodige risico's met zich mee brengen. Echter, het is wachten tot Daewoo Shipbuilding & Marine Engineering zijn eerste ontwerp voorstelt.
Auteur: Frederik Van Lokeren Frederik schrijft als freelancer voor Marineschepen.nl sinds 2022. Hij was als logistiek officier bij de Belgische marine (2010-2017) o.a. eenheids- commandant van mijnenjager BNS Lobelia tijdens de onderhousdsperiode en Hoofd Logistieke Dienst van het M-fregat BNS Louise-Marie. Nu is Frederik manager in de Supply Chain Business Consultancy bij Moore Belgium. Verder volgt Frederik nauwgezet maritieme en amfibische ontwikkelingen op de voet, met een specifieke interesse in de Russische marine en Marine Infanterie.
