Na de vliegramp met vlucht MH17, is de druk op Frankrijk over de verkoop van twee helikoptercarriers van de Mistralklasse aan Rusland verder opgevoerd. Vanuit de Verenigde Staten en Duitsland klinken opnieuw geluiden om de deal te stoppen. Toch verwachten experts niet dat Frankrijk dat zal doen. In St-Nazaire zijn sinds drie weken de opleidingen voor de Russische bemanningsleden in volle gang.
De Vladivostok en Sevastopol zijn nog in aanbouw, maar zijn gebaseerd op de Franse Mistralklasse. (Bron: DCNS)
Druk
Bondskanselier Angela Merkel zei vrijdag, een dag na de ramp, de deal te blokkeren die Rheinmetall twee jaar geleden met Rusland had gesloten over de bouw van een gigantisch gevechtstrainingscentrum voor de Russische landmacht. Voor 120 miljoen euro zou het Duitse bedrijf een centrum bouwen waarmee Rusland 30.000 militairen kon trainen. Merkel riep op om ook andere wapenexport naar Rusland te stoppen, waarmee zij o.a. op de Franse Mistraldeal doelde.
Ook andere Duitse politici spraken Frankrijk aan op hun wapendeal met Rusland. Dezelfde geluiden kwamen uit de Verenigde Staten, waar politici en columnisten de Fransen probeerden te overtuigen om ter elfder ure van de verkoop af te zien en de VS aanspoorden de twee schepen zelf op te kopen. In Frankrijk zelf wordt druk op Hollande uitgeoefend door de Groenen.
Of de verkoop echt wordt geannuleerd is nog maar de vraag. Eerder had de Franse minister van Buitenlandse zaken Laurant Fabius gezegd dat de verkoop van de marineschepen mogelijk niet doorgaat als Rusland verder zou ingaan op de ingeslagen weg en de EU zou besluiten tot nieuwe sancties. Die uitspraak lijkt inmiddels minder hard.
Update: de Britse premier David Cameron zei tegenover de pers dat de verkoop "ondenkbaar" zou zijn, de Russische vice-premier Dmitry Rogozin zag de deal daarentegen niet zomaar afketsen omdat volgens hem de schade aan Franse zijde groter zou zijn dan aan de Russische kant. Rogozin zou best eens gelijk kunnen krijgen, want de Franse premier Francois Hollande zei tijdens een toespraak dat de levering van het eerste schip gewoon doorgang zou vinden. Er zijn volgens Hollande geen Europese sancties die dit blokkeren. Of het tweede schip ook wordt geleverd, hangt af van de houding van Rusland, maar dan zouden er wel sancties voor moeten komen van de EU. Aldus Hollande, die voor het eerst heel duidelijk was over de Franse intenties.
Dat Frankrijk niet net als Duitsland alsnog afziet van de deal heeft ook te maken met de bedragen die ermee zijn gemoeid. De 120 miljoen die Rheinmetall verliest (excl. boete), staat niet in verhouding tot de 1,4 miljard euro die Frankrijk hoopt te vangen. Daarnaast is een deel van die 1,4 miljard al betaald en is de boete die Frankrijk volgens het contract zou moeten betalen ook niet mals.
Bemanningen zijn al aan het trainen
Experts verwachten niet dat Frankrijk bezwijkt onder de druk en de Russische bemanningsleden zonder schip weer naar huis zal sturen. In de Franse havenstad St-Nazaire kwam op 30 juni namelijk het Russische opleidingsschip FS Smolny aan, met 400 Russische marinemannen. Zij zijn sinds drie weken in opleiding om de zeer moderne amfibische schepen van de Vladivostokklasse in gebruik te kunnen nemen.
Dat Frankrijk worstelt met de komst van de Russen blijkt uit de verslagen van de toekomstige bemanningsleden van de Vladivostok. Van een ontvangst met alle egards was geen sprake. Er waren, in tegenstelling tot wat gebruikelijk is, geen officiële bezoeken of excursies. Het grootste deel van de bemanningsleden slaapt aan boord van de Smolny en eens in de drie dagen mogen ze de stad in. Velen voelen zich dan ook opgesloten en klagen dat er niets te beleven valt.
Er was de Russische bemanningsleden door de Russische marine vanalles beloofd (van zwembaden tot voetbalvelden), maar de bemanningsleden slijten hun dagen met navigatielessen verzorgd door DCNS en STX op de Smolny in de haven van St Nazaire. Vooralsnog is een enkeling aan boord van de Vladivostok geweest, die volgens de geïnterviewde matroos, ver weg ligt en is afgezet met een hek. Als ze hun toekomstige schip betreden, worden ze door iedereen nagekeken en door de lokale bevolking gefilmd en gefotografeerd. Hoewel de 400 Russen zich niet erg welkom voelen, ervaren ze de ontvangst ook niet als vijandig.
Over hoe de Russen de nieuwe schepen zelf ervaren is niet veel bekend. Wel kwam naar buiten dat niet iedereen binnen de Russische marine even gelukkig is met de moderne inrichting. Zo werden de bars die onderdeel uitmaakten van de dagverblijven verwijderd. Die zouden de bemanningsleden aanzetten tot alcoholmisbruik en dus werden de dagverblijven verbouwd tot traditionele Russische marinekantines.
Oekraïne
Bars of niet, Rusland is er alles aan gelegen om de schepen in bezit te krijgen. Volgens de Moscow Times zijn de twee Landing Platform Helicopters (LPH's) veel geavanceerder dan Russische scheepsbouwers op dit moment zelf kunnen bouwen. Als de Russische marine de opgedane kennis van de bouw van de Vladivostokklasse weet te vertalen naar andere marineschepen, zouden de nieuwe LPH's een slagvloot kunnen aanvoeren die meer potentie heeft dan de Sovjets ooit hebben gehad, aldus de Russische krant.
Volgens hetzelfde artikel in de Moscow Times, menen sommige Westerse analisten een verband te zien tussen de Vladivostokklasse en het conflict met Oekraïne. Dat conflict liep eerder dit jaar voor het eerst uit de hand toen de Krim zich met enig geweld bij Rusland voegde. Daarmee kreeg Rusland de belangrijke marinehaven van Sevastopol volledig in handen.
Deze was namelijk van Oekraïne gehuurd, maar in de kleine letters stond dat de Russische Zwarte Zee vloot er niet meer dan 30 schepen mocht hebben. Bovendien was toestemming van Oekraïne nodig voor marineschepen naar deze basis konden worden overgeplaatst. Alhoewel de Russische marine altijd heeft gezegd dat de Vladivostok en de Sevastopol allebei het verre Vladivostok als thuishaven zouden krijgen, zou de volledige zeggenschap die de Russen nu hebben over de Krim, ook de weg vrij maken voor toevoeging van één van deze twee LHD's aan de Zwarte Zee vloot. Mocht dit inderdaad een belangrijke rol hebben gespeeld; de timing was goed want de Vladivostok wordt op 1 november dit jaar in de Russische vloot opgenomen.
Overigens is niet iedere analist deze mening toegedaan; anderen denken bijvoorbeeld in het wegvallen van de belangrijke Russische havens in Syrië en Lybië de aanleiding tot annexatie van de Krim te zien.
