|
|
Zr.Ms. Amsterdam, nog even (Deel III)
Door: Jaime Karremann
Laatst aangepast: 18-09-2014
Het einde van Zr.Ms. Amsterdam komt dichterbij. In het laatste deel over de vertrekkende tanker richten we ons op de overdracht van de Amsterdam aan Peru. Want wat gebeurt er als je een Peruaans team in een half jaar moet leren hoe alle systemen aan boord van de 166 meter lange tanker precies werken?
De laatste 120 Nederlandse bemanningsleden en de eerste 39 Peruaanse bemanningsleden samen. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
In deel I de reis van Kreta naar Malta.
In deel II o.a. de bevoorrading op zee met Zr.Ms. De Zeven Provinciën.
Fotopagina Zr.Ms. Amsterdam.
Het lijkt alsof ik zweef, los kom van mijn bed. Dan plof ik weer diep in m'n matras en kussen. Na nog een paar van deze onverwachte variaties in de zwaartekracht, kijk ik slaapdronken op m'n telefoon. Het is tien voor 1 's nachts. Als ik me even later herinner op zee te zijn en niet weer in slaap te zijn gevallen op het hoofdkwartier van Marineschepen.nl, begrijp ik dat dit de golven zijn die waren aangekondigd. De elektrische tandenborstel (zie Deel II) van adjudant Toet moet van graniet zijn, want die van mij zou niet blijven staan.
De volgende ochtend is de sea state onveranderd. Een goed gevoel. De Amsterdam sloeg zich afgelopen week zonder te bewegen door de dwerggolfjes, maar nu begint het er op te lijken. Mijn éénpersoonshut is net zo comfortabel als anders, met prima bureau, slaapbank en eigen wasbak. Enige verschil is dat het beweegt en je een broek aan moet doen in meerdere hupjes.
Zodra het licht is wil ik natuurlijk naar de brug. Eens kijken of de golven tegen de ramen van de brug slaan. Na wat trappen en een gang sta ik boven en bekruipt mij een gevoel van teleurstelling; ze slaan niet eens over de bak. Die golven zijn niet heel klein, soms zelfs een lange deining ertussen, maar de Amsterdam is toch best hoog. Een LCF was er diep in gedoken en de Roofdiertjes waren drie keer over de kop gegaan. Ik vraag aan de roerganger, matroos ODOPS Van der Hert of er weleens golven tegen de brug slaan. "Ja, maar niet met dit weer. Daar moet je voor in de Golf van Biskaje zijn." Toch jammer dat ik dan al ben afgestapt.
Op de brug is men niet onder de indruk van de 3 meter hoge golven. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Van adobo naar Zeeuwse rijsttafel
Terwijl de Amsterdam door de golven snijdt richting de Spaanse kustplaats Málaga, staat aan boord veel in het teken van kennisoverdracht aan de 39 Peruaanse officieren en onderofficieren. Wat hier plaatsheeft is namelijk niets minder dan een internationale, technische, sociaal-culturele strijd tegen de klok van formaat.
De bemanning van ieder marineschip is een geselecteerde dwarsdoorsnede van de maatschappij. 180 mannen en vrouwen uit alle lagen van de bevolking, van de Groningse klei tot de Amsterdamse grachten, van vmbo tot universiteit, maandenlang afgezonderd en voortdurend geconfronteerd met een heel scala aan uitdagingen.
Geen sociaal experiment of televisieprogramma, maar al 526 jaar business as usual bij de marine.
Daar is een nieuwe dimensie aan toegevoegd sinds Peru de Amsterdam in juni heeft gekocht en het binnen een half jaar naar huis wil varen. Maandenlang zijn Hollanders en Peruanen op elkaar aangewezen om de nieuwe bemanning klaar te stomen voor de overdracht in december 2014.
De uitdaging is gigantisch. Ten eerste is de tijd die staat voor het overnemen van zo'n schip veel langer. Ook technisch is het schip een uitdaging voor Peru. Verreweg de meest interessante factor is de onvoorstelbare cultuurclash tussen Nederlanders en Peruanen. Van de Peruaanse adobo naar de Zeeuwse rijsttafel zeg maar. En dat is nog de kleinste stap gebleken.
Op 2 september werd Zr.Ms. Amsterdam 19 jaar en dat werd gevierd met een prachtige verjaardagstaart die de commandant en de jongste matroos samen aansneden. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Weinig tijd
De Koninklijke Marine is zeer bedreven in het overdragen van marineschepen. Het heeft de afgelopen decennia al vele malen schepen moeten afstoten. Dit lijkt toch weer anders dan voorgaande keren.
Commandant van Zr.Ms. Amsterdam KLTZ Henk Suurveld: "De planning was dat wij medio 2015 afscheid zouden nemen van de Amsterdam. Met name door de wens van Peru om het schip beschikbaar te hebben voor El Nino, werden we geconfronteerd met minder tijd. Je merkt ook dat het schip een eenling is. De kennis waarmee je onderwijs geeft, en alle middelen daarvoor, zijn hier aan boord. Er zijn geen trainers op de wal, waardoor logischerwijs heel veel op het schip terecht komt.
Dit is de eerste overdracht in de gereorganiseerde Defensie, want de marine verkoopt het schip niet, dat doet de Defensie Materieels Organisatie, DMO. Die hebben minder capaciteit, de marine heeft minder capaciteit om ook opleidingen te verzorgen, het schip heeft minder capaciteit want onze bemanning is gereduceerd om het in de vaart houden van het schip betaalbaar te maken. Al die dingen samen geeft voldoende professionele uitdaging om dit op tijd voor elkaar te boksen."
In de korte periode dat de Amsterdam overgedragen moet worden, heeft de marine het schip bovendien nog nodig en moet de bevoorrader ook operationeel worden ingezet in bijvoorbeeld de Middellandse Zee.
Bij iedere technische oefening wordt gefilmd en meegeschreven. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Technisch
Hoewel de Amsterdam 19 jaar oud is, is de tanker aardig bij de tijd. Voor Peru, dat veel schepen uit de jaren '70 en '80 heeft, is de Amsterdam echter een heel modern schip.
De Technische Centrale heeft recent zelfs een kleine update gehad en dat maakt het voor sommige Peruanen niet makkelijker. Veel is gebaseerd op software en werken met computers. Daar is niet alleen technische kennis voor vereist, maar ook goede computervaardigheden en dat blijkt nog weleens lastig. Dat de software in het Nederlands is, zorgt voor een extra complicerende factor.
Daar komt bij dat Peru eerder een bevoorrader had die alleen via de achterzijde olie kon afgeven. De Amsterdam is voor hen het eerste schip met een moderne BOZ-installatie waarbij vooral via de zijkanten olie wordt overgepompt.
Volg Marineschepen.nl ook op Facebook
Adjudant Martin Toet zit er als Chef Technische Dienst én Chef der Equipage bovenop omdat het grootste deel van de Peruanen technisch specialisten zijn (koks en administratief personeel zal vlak voor de overname pas uit Peru arriveren).
Toet: "Deze boot is helemaal geen rocketscience. In Peru hebben ze ook diesels en ze weten precies hoe die dingen werken. Die gasten zijn best slim. Maar ieder schip heeft z'n eigen systemen en kenmerken. En die moet je wel kennen."
Het lastige is dat er veel techniek aan boord is. Van een hoofdmotor (één van de diesels die het schip voortstuwt) tot de tandartsstoel. Omdat de Peruanen al deskundig zijn, wordt de werking van de meeste systemen in heel korte tijd uitgelegd. Voor de hoofdmotor staat bijvoorbeeld 2 dagen.
Maar als je weet hoe een machine werkt ben je er nog niet. Adjudant Toet legt uit: "Dat is de basis. Maar als je aan het varen bent, ben je vooral bezig met het onderhouden van die systemen zodat alles blijft draaien. Zodat het licht blijft branden, zodat het water uit de kraan blijft komen, zodat we vooruit blijven gaan.
De bedrijfsvoering van deze systemen moeten ze dus ook kennen. Dat ze iedere ochtend om 6 uur bepaalde brandstoftanks optoppen, dat ze er op letten hoeveel drinkwater ze hebben en of ze een reversed osmose apparaat [drinkwatermaker, JK] bij- of afzetten. Dat als de diesel aan z'n draaiuren komt, ze overgaan op een andere diesel, zodat de eerste klein onderhoud kan krijgen."
Deze uitleg in de Technische Centrale kreeg een aardige ontknoping. Want toen zelfs met behulp van de Peruaanse tolk nog niet alles helder was, werd op het kladblok een reeks technische tekens gezet (zoals Ohm en nog veel meer die ik niet kende), en binnen een paar seconden was het helemaal duidelijk. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Verantwoordelijkheid
De overname komt rap dichterbij. Begin december moet de Peruaanse vlag worden gehesen en half december moet de nieuwe bemanning de ex-Amsterdam eigenhandig naar Peru varen.
De huidige bemanning is niet verantwoordelijk voor hoe de Peruaanse mannen het straks zal doen. Maar toch wordt dat wel zo gevoeld. KLTZ Suurveld: "Je laat straks wel de Amsterdam, die dan Tacna heet, gaan en je wil niet hebben dat er bij de haven linksaf rare dingen gebeuren. Wanneer er op zee een probleem is met de smeeroliereiniging, dan wil je dat ze in staat zijn om dat op zee op te lossen. Dus voel je je verantwoordelijk, al is het onze taak om de kennis die we hebben over te dragen en is het hun taak om die kennis over te nemen."
En het verantwoordelijkheidsgevoel bij de Peruanen? Dat is enorm. Dagelijks zie en spreek ik de in blauwe overalls gestoken Zuid-Amerikanen. Het vaakst spreek ik één van de technische officieren, Teniente Primero (LTZ2OC) José Calderon. Al gaat dat voornamelijk om het inplannen van een afspraak, want de man heeft een volle agenda. De druk op zijn schouders is duidelijk: "De marine wees me aan voor dit moeilijke en ambitieuze project. Het is een belangrijke taak voor mij, mijn marine en mijn land."
Teniente Primero José Calderon en adjudant Martin Toet in gesprek. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Taal- en cultuurclash
Veel van de gesprekken die ik met de Peruaanse officieren heb, hebben plaats in de Longroom tijdens het eten. We spreken over alledaagse zaken als ontwikkelingen thuis, de oefeningen van deze week, het zwemmen, etc. Er wordt veel gelachen en iedereen is ontspannen. Er lijkt nauwelijks verschil te zijn tussen de Nederlandse en Peruaanse marine; de rangen zijn vergelijkbaar, de uniformen hebben overeenkomsten, de gebruiken lijken op elkaar en voor ieder land is de zee gelijk. Als bij de avondsnack een frikandel op het menu staat, wordt die kleine culinaire cultuurshock zonder veel omhaal weggegeten.
Maar zeker aan het begin van mijn periode aan boord hoorde ik regelmatig bemanningsleden die zich zorgen maakten of de kennis wel op tijd overgedragen zou worden. Niet alles verloopt even soepel en dat begon met de Engelse taal, die vaak toch een probleem blijkt. Maar de grootste verschillen worden gevormd door de cultuurverschillen tussen beide landen en beide marines. De Peruaanse marine kent, net als veel Spaanstalige marines, een strikte hiërarchie. Een matroos voert uit en spreekt een officier niet tegen. De omgangsvormen zijn bovendien formeler, of vriendelijker, dan in Nederland.
Zeker in de Technische Centrale en machinekamer, waar de communicatie doorgaans gestript is van iedere opsmuk, is het voor de Zuid-Amerikaanse technici, vergeven van tact, even slikken. Adjudant Toet: "In het begin zagen we dat die culturen botsten. Zij zijn gewend om, als je een papiertje aanneemt, 'gracias' te zeggen en dan zegt de ander 'de nada' [geen dank, JK]. Maar bij ons is het …hop… aanpakken en weer verder gaan. Daar waren ze soms best een beetje gepikeerd over, terwijl wij er geen kwaad in zagen. Wij zeggen 'Hoi!' Zij geven je een hand en raken je aan."
Dat de Nederlanders zo'n begroeting niet altijd kunnen plaatsen, betekende voor José Calderon dat hij aan zijn mannen moest uitleggen dat er geen sprake was van dat de Nederlanders hen niet mochten, maar van een cultuurverschil.
Van technici uit de Technische Centrale begreep ik dat soms iemand naast ze ging staan, terwijl zij dachten dat die persoon mee kwam kijken. Na enige tijd bleek echter dat de Peruaanse marineman in kwestie met een brandende vraag zat, maar die pas durfde te stellen zodra de Nederlander aangaf er tijd voor te hebben.
Martin Toet: "En als ze dan een vraag stellen en je zegt: 'Sorry ik heb even geen tijd', dan zie je die vent twee weken niet meer terug. Dus dat zijn best verschillende culturen. Interessant, maar die moet je wel dichter bij elkaar zien te krijgen. Want in het begin had ik twee groepen: 'vraag maar raak, ik wil alles vertellen wat ik weet.' Dat zeiden de Nederlandse jongens. Dan de Peruaanse groep: 'ik wil het heel graag weten, maar ik weet niet hoe ik het moet vragen.'"
Sport verbroedert, dus wordt een middag spuitvoetbal georganiseerd. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Licht aan het einde van de tunnel
Aan boord van de A836 wordt door zowel de Nederlanders als de Peruanen hard gewerkt om de overname goed op de rails te krijgen. Sinds het vertrek uit Kreta worden nieuwe methodes toegepast om heel systematisch de kennis van alle installaties over te dragen.
Martin Toet: "Dus hebben we een plan gemaakt voor beide groepen. Ik kan niet alle systemen door alle Peruanen laten leren, daar heb ik de tijd niet voor. Heb je een jaar de tijd … ja dan kun je klasjes draaien. Wat we nu doen is de olievlekmethode. Eén Peruaan leer ik het en die kan het zijn mannen leren.
Iedere installatie heeft een nummer, dat nummer is ook gekoppeld aan een boekwerk over de installatie en aan een onderhoudsysteem. Naast al die nummers hebben we Peruanen gezet die wat moeten leren en hen gekoppeld aan Nederlanders die er les in gaan geven.
Dat gaat perfect. Ik heb iedere avond een bespreking met twee van de Peruaanse officieren over de voortgang. Dit is gaaf. Dit vinden zij ook heel gaaf. "
Ook werkt dat om de taalbarriére op te lossen volgens Toet: "Kijk, als mensen elkaar kennen, hebben ze er niet zoveel moeite mee om gebrekkig Engels te praten. Als ze elkaar niet kennen, durven ze geen Engels te spreken. Dat moet groeien."
Ook José Calderon, die zich gaandeweg steeds meer thuis voelt aan boord, ziet veel verbeteringen: "We zijn op de goede weg en er is licht aan het einde van de tunnel."
Twee matrozen zitten klaar voor de zonsondergang. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Vulkaan Stromboli
Eén van de prettige bijkomstigheden van een schip op zee is de constant veranderende omgeving. Kleuren, wolken en golven veranderen en kunnen zorgen voor prachtige uitzichten. Maar soms is het juist land dat zorgt voor een oogverblindend uitzicht.
Na de BOZ met Zr.Ms. De Zeven Provinciën zetten we koers naar het noorden. Op de heenweg voer de Amsterdam langs de zuidkust van de Middellandse Zee, maar nu gaan we tussen Sicilië en de hak van Italië door de Straat van Messina. Een mooie oefening nauw vaarwater, maar bovenal mooi om mee te maken.
Het fraaiste ligt echter aan het einde van die Straat; de actieve vulkaan Stromboli, die we in de loop van de avond naderen. De zon is al onder, maar de regels rond de nachtelijke passageverboden zijn bij de marine wat versoepeld. Normaal gesproken is het op marineschepen ten strengste verboden om 's avonds naar buiten te gaan (uitgezonderd de brugvleugel en wat half afgesloten rookplekken). Op die manier wordt voorkomen dat bemanningsleden 's nachts ongezien over boord slaan.
Wordt tijdens zo'n passageverbod toch een deur naar buiten open gedaan, dan moet direct de Technische Centrale worden gebeld. Geen telefoontje is 'buddycheck'; de totale bemanning moet -in nachtjapon of niet- verzamelen op afgesproken plaatsen om ieders aanwezigheid te controleren.
Gelukkig hoeven we vanavond de vulkaan niet door een stalen wand te bekijken. En de nachtelijke passage langs de Stromboli blijkt voor velen toch een prachtige verrassing. Marinemensen hebben doorgaans veel gezien en zijn soms verwend. ("Alwéér Curacao…" of erger: "Alwéér Hawaii", echt waar, naam en adres bij de redactie bekend).
Maar de oranje gloed die van de top van de vulkaan naar beneden glijdt levert veel oh's en ah's op. Op de bak, de brugvleugel en in de midscheeps verzamelen zich bemanningsleden met fotocamera's om het schouwspel vast te leggen. Er wordt heerlijk ouderwets gediscussieerd over allerlei feitjes die we dodelijk saai zouden kunnen opzoeken op Wikipedia, ware het niet dat we net buiten internetbereik zijn.
Vulkaan Stromboli zorgde voor weer een prachtige afsluiting van de dag. Gezien vanaf de bak. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Eerste afscheid
Na Stromboli zou oorspronkelijk het toetje van de reis komen; een manoeuvreeroefening met een Britse taakgroep. Maar de Britten hebben hun plannen gewijzigd en alleen RFA Wave Knight blijkt een gaatje over te hebben in de agenda. Gelukkig laat de Britse bevoorrader zich van zijn beste kant zien en samen manoeuvreren beide tankers er driftig op los, voorafgegaan door een uur deklandingen door hun Merlin helikopter en afgesloten met een Bevoorrading op Zee.
Dan wacht achter de horizon Malaga, de laatste stop voor Den Helder en waar ik voor de eerste keer afscheid neem van de Amsterdam.
Straks in december neemt de marine echt afscheid van een schip dat 19 jaar dienst heeft gedaan. Velen (zo bleek ook via Facebook) zullen het schip missen, al geldt dat niet voor iedereen. Hoofd Logistieke Dienst Jeroen Melkert: "Nee daar ben ik ontzettend makkelijk in. Iedereen die al jaren bij de marine zit, ziet alle schepen waar je op gevaren hebt verkocht worden. Ik heb dit proces al zo vaak meegemaakt. Ik heb een binding met mensen, geen binding met materieel. De Van Brakel, de Crijnssen, de Alkmaar bestaan niet meer. De Amsterdam bestaat straks ook niet meer. Dus wat dat betreft… ik ben nog blij dat de Van Amstel er is."
Ook matroos ODND Berry Meeuwsen kan er mee leven: "Afscheid van de Zuiderkruis vond ik echt jammer. Dat was een mooi schip. Geen wifi, knus en nostaligisch, het verblijf zat altijd vol en het was altijd gezellig. Hier heb je internet en zit iedereen in z'n telefoon."
Adjudant TDW Martin Toet: "Het is m'n tweede huis, ik heb er zoveel meegemaakt. Het is jammer dat hij weg moet, maar ik vind het minder erg dan de Zuiderkruis, die ze op het strand varen en tot scheermesjes maken. De Amsterdam krijgt wel een goed vervolg. Daarom vind ik het ook heel leuk om de Peruanen onze kennis over te brengen. Zodat zij er straks goed mee kunnen varen."
De marine gaat afscheid nemen van een heerlijk open marineschip. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Reünie Amsterdam
Martin Toet zet zich niet alleen in voor het goed overdragen van de Amsterdam, hij is ook de drijvende kracht achter een reünie voor oudopvarenden. Deze wordt op 28 november 2014 in de Witte Raaf, Nieuwe Haven, Den Helder georganiseerd. Opgave dient te geschieden voor 1 november 2014 o.v.v. naam, periode plaatsing en huisadres. Na positieve aanmelding ontvangt u op uw huisadres nadere details over deze reunie. Aanmelden kan via een e-mail aan reunieamsterdam@gmail.com.
The End. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Sinds 13 augustus 2001
|
