Hoe is het leven op zee voor de mannen en vrouwen die zorgen voor de communicatie van marineschepen? Aan boord van het Luchtverdedigings- en Commandofregat (LCF) Zr.Ms. De Zeven Provinciën nam Marineschepen.nl begin december een kijkje.
Matroos 2 ODVB Jeroen, haalt de vlag 'hotel' neer. Deze vlag maakt aan andere marineschepen duidelijk dat Zr.Ms. De Zeven Provinciën met helikopteroperaties bezig is. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
"Het is vaak heel gezellig", zegt matroos 2 Operationele Dienst Verbindingen (ODVB) Jeroen over zijn werk aan boord van Zr.Ms. De Zeven Provinciën. "Je komt bij veel mensen langs, je ziet het hele schip. En ik maak met iedereen een praatje, of ze nou officier zijn of matroos."
Met Jeroen zit ik in een ruimte naast de radiocentrale van het Luchtverdedigings- en Commandofregat (LCF) voor een gesprek over zijn werk. Twee dagen volg ik hem en collega's op zee aan boord van het schip en verdiep ik me in de wereld van de ODVB op een fregat.
Zr.Ms. De Zeven Provinciën, het eerste LCF, is bezig met opwerken na een intensief InstandhoudingsProgramma (IP). In verband met corona en tests die uitgevoerd moeten worden, vaart het schip voortdurend in de buurt van Den Helder, zodat personen met verhoudheidsklachten snel kunnen afstappen. Deze methode lijkt te werken. Hoewel er altijd wel bemanningsleden ziek of verkouden thuis zitten, kan De Zeven het programma toch voortzetten, zonder dat er een grote corona-uitbraak is onder de 180 mannen en vrouwen aan boord. Binnenkort op Marineschepen.nl meer over het IP-LCF. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Gesolliciteerd op het laatste moment
Jeroen is sinds begin 2020 aan boord van het LCF. Hij is 29, een stuk ouder dan de gemiddelde matroos. "Ik had al een keer gesolliciteerd bij de marine, maar was niet aangenomen", zegt hij. "Daarna kreeg ik een vriendin en zij wilde eigenlijk niet dat ik bij de marine zou gaan werken. Ik ben verpleegkunde gaan studeren, heb een docentenopleiding gedaan, maar ik kon er niet aarden. Ik wilde nog altijd bij de marine werken."
De tijd begon te dringen want de maximumleeftijd om te solliciteren is 26 jaar en 11 maanden. "Ik heb toen tegen mijn vriendin gezegd dat ik het toch nog een keer wilde proberen. Dan kon ik in ieder geval zeggen dat ik er alles aan gedaan heb." Vlak voor de deadline solliciteerde Jeroen, en met succes.
Jeroen in gesprek met een collega in het slaapverblijf, waar hij met vijf anderen slaapt. Het verblijf heeft ook een bank en een (grote) tv. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Ondersteuningsploeg
Terwijl we praten over het werken bij de marine, vaart De Zeven Provinciën in het donker door de ijskoude Noordzee, steeds verder weg van de Nederlandse kust. Het schip heeft voor de volgende dag een examen met een NH90-helikopter op het programma staan. Slaagt De Zeven, dan mag het schip met helikopters opereren. Vanavond gaat een deel van de bemanning nog oefenen op een noodsituatie met de helikopter, ter voorbereiding voor morgenochtend.
Ook Jeroen heeft vanavond een taak, want hij is ingedeeld bij de ondersteuningsploeg. Deze ploeg helpt het team dat een op het dek in brand staande helikopter moet blussen. Jeroen helpt met het klaarleggen van de brandslangen en het aankleden van de aanvalsploeg.
Ieder moment kan uit de luidspreker aan de wand de melding worden gepraaid, dat iedereen die is ingedeeld bij 'vliegrol' in actie moet komen.
Toekomstperspectief
Tot die melding komt, kunnen we nog even doorpraten over de ODVB. Want dat is de subdienstgroep waar Jeroen voor koos. "Ik twijfelde heel erg tussen ODOPS [Operationele Dienst Operaties] en ODVB", bekent Jeroen. "Ik koos toch voor de ODVB omdat dat vakgebied zich enorm snel aan het ontwikkelen is op IT en ICT-gebied. Mocht ik ooit de dienst uit gaan, wat ik niet van plan ben, dan biedt dat het meeste toekomstperspectief."
"Attentie hier de brug", zegt een vrouwenstem door de luidspreker. "Het is vliegrol op post. Vliegrol op post. Er geldt een passageverbod over het hele vliegdek, hangardek, SRBOC-dek…" Nog voordat de melding is afgerond, is Jeroen al op weg naar zijn post.
Een korporaal ODVB en een matroos op de brug in gesprek met Zr.Ms. Van Amstel. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Operationele Dienst Verbindingen
De ODVB draait om communicatie. Zelf communiceren namens het schip (bijv. vanaf de brug of het seindek), of er voor zorgen dat de computers en telefoons van anderen aan boord kunnen werken en communiceren.
Matrozen en korporaals ODVB werken daarom veel in de radiocentrale en regelmatig op de brug. Tijd om er eens een kijkje te nemen.
Op de brug van Zr.Ms. De Zeven Provinciën is het aardedonker, het is druk en er wordt veel gesproken, maar alleen wat lampjes zijn te zien.
Het fregat is net gemoderniseerd en de console voor twee personen van de ODVB is verplaatst van bakboord naar stuurboord. De nieuwe schermen zijn groter, de bediening van de verbindingen een stuk eenvoudiger.
Met een headset op en een rood leeslampje op zijn voorhoofd staat een matroos ODVB aantekeningen te maken. Naast hem staat een korporaal ODVB, met de 'verbindingsbijbel' tussen hen in. Jeroen heeft bij vliegrol dus een neventaak, de twee op de brug doen een taak binnen hun eigen vakgebied.
"Bij alle calamiteiten speelt de ODVB een rol", legt korporaal Lars uit. "Dan zijn er seiners op de brug om te communiceren met andere schepen, vliegtuigen of met de wal. We staan ook in contact met de radiocentrale, die ons informeert als er verbindingen zijn uitgevallen of servers stuk zijn, dat kunnen we hier op de brug doorgeven aan bijvoorbeeld de commandant."
"Nu is er niet zoveel te doen voor ons", zegt Lars. "Als we met andere marineschepen varen, dan wordt het druk. Morgenochtend oefenen we dat met Zr.Ms. Van Amstel."
Formatievaren. Met Zr.Ms. Van Amstel. Het M-fregat koerst op de haven af, maar zal de aanloop op het laatste moment afbreken, De Zeven zal hetzelfde doen. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
In de draai op de rede van Den Helder, met een enorme 'kerstboom' als baken. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Formatievaren met de Van Amstel
"Command, seiner!" De seiners hebben weer een bericht van de Van Amstel ontvangen. Het M-fregat heeft de leiding over de formatie en het LCF moet volgen. Als het command-team de aandacht van de seiner heeft, volgt de opdracht van de Van Amstel. "Standby voor uitvoeren corpen starboard 0-6-5", zegt Lars. "Uitvoeren!" De officier van de wacht op de brug laat De Zeven onmiddellijk de koers 065 varen.
Door de brugramen is vaag te zien dat Zr.Ms. Van Amstel ook draait. Het is half acht 's ochtends en de zon is nog niet op. Lichtbundels van de vuurtoren bij Den Helder schieten over de gezichten op de brug. De seiners worden weer opgeroepen via de tactical, waarmee marineschepen op militaire UHF of HF-frequenties met elkaar praten, en bladeren weer in de verbindingsbijbel.
Jeroen ligt vele dekken lager in zijn bed, na zijn wacht van 00:00 tot 04:00 uur. Zijn 'nachtrust' heeft hij van ongeveer 04:30 tot 11:00 uur. Met een beetje geluk mag hij straks ook op de brug aan de slag. "De manoeuvreeroefeningen met andere schepen, dat is het leukste om te doen", had hij gezegd. "Het praten met andere schepen, het hijsen van vlaggen en ook zien dat er wat gebeurt als je een bericht doorgeeft aan de brug, of bijvoorbeeld aan vier andere marineschepen als wij de leiding hebben."
Radiocentrale: uitvalsbasis van de ODVB
Toch is de seinersconsole op de brug niet altijd bezet. Het echte middelpunt van de ODVB is de radiocentrale, het tegenovergestelde van de brug: fel verlicht, geen ramen, er staan bureau's, computers en kasten met boekwerken en computers. Hier zijn altijd mensen aan het werk, en de radio is de uitvalsbasis voor de ODVB, en als verzamelpunt voor de seiners kan het er ook gezellig zijn.
"Daar brengen we de meeste tijd door", zei Jeroen eerder. "Hier onderhouden we de verbindingen, zorgen dat iedereen kan communiceren, dat mensen hun accounts goed blijven lopen." Als er iets mis gaat met die accounts, helpt Jeroen mee bij het verhelpen van IT-problemen.
"Zo kom je dus door het hele schip en dat vind ik leuk, je komt toch steeds met mensen in contact. Stel dat onze ziekenverzorgster problemen heeft met haar computer, dan gaan we er langs en proberen we het probleem op te lossen. ICT-oplossing 101: zitten de stekkers er goed in? Heb je 'm al uit en aan gezet? Als we het probleem in de ziekenboeg niet kunnen oplossen, proberen we het vanuit de radiocentrale. Bijvoorbeeld door het account te resetten."
Mocht het probleem te groot blijken, dan gaat de netwerkbeheerder (een sergeant ODVB) op zoek naar een oplossing.
De NH-90 van De Kooy verschijnt in zicht. Op de achtergrond de Nieuwe Haven en vuurtoren de Lange Jaap. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
De helikopter landt en stijgt weer op, vliegt een rondje, en de reeks wordt weer herhaald. Hier is de sensoroperator te zien in de deuropening, hij zit vast aan een lijn zodat hij er niet uit valt. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Geeuw
Zodra het licht is, scheiden de wegen van de Van Amstel en De Zeven Provinciën. De Zeven gaat in opmars naar een positie ten zuidwesten van Den Helder, al snel gevolgd door een NH90-helikopter.
Voor zijn werk als seiner hoeft Jeroen eigenlijk pas om 1200 uur aan het werk, maar het bezoek van de helikopter valt precies tijdens zijn nachtrust. En zoals verwacht komt de helikopter (voor oefening) in grote problemen, een voorzorgslanding op het helidek is noodzakelijk.
In de midscheeps worden voorbereidingen getroffen voor brandbestrijding en het redden van gewonden uit de helikopter. Jeroen (midden) komt met een brandslang aan. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Ik kom Jeroen tegen in de midscheeps waar de ondersteuningsploeg de brandslangen voor de brandaanvalsploegen klaarlegt. Hij helpt met het kleden van de mannen en vrouwen in brandwerende pakken en legt de slangen goed.
Jeroen en zijn collega's helpen de leden van de brandaanvalsploeg in hun brandwerende kleding. Er zijn geen vaste brandweerlieden aan boord, dus ook dit zijn mensen die dit als extra taak hebben naast hun normale werk als bijvoorbeeld kok of van bureau administratie. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Sonny is matroos 1 ODVB en 'takenboekbegeleider' van Jeroen. Hij is ook ingedeeld bij de ondersteuningsploeg en zorgt voor de communicatie tussen het team in de midscheeps en andere posten in het schip. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Even later staat hij, uit de ijskoude wind, in de koele decemberzon de slaap uit z'n ogen te wrijven. "Ik moet nog wakker worden", zegt hij. Een lange geeuw volgt. Het was een korte 'nacht' na een lange dag. Jeroen's dagen zijn langer dan die van anderen bij de ODVB, omdat hij nog in z'n stageperiode zit aan boord. "Ik ben nu bezig met m'n takenboek, zodra dat af is kan ik matroos 1 worden. Ik wil dat zo snel mogelijk en zo goed mogelijk af hebben. Normaal ben ik na 1600 uur vanmiddag vrij, maar ik loop daarna tot 2000 uur nog mee voor m'n takenboek."
Wachten tot de helikopter 'in nood' gaat landen op het helidek. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Een 'normale' dag
Als het schip in de haven ligt, staat Jeroen om 0645 uur op, gaat douchen, ontbijten en om 0730 uur aan het werk. Om 1600 uur is hij klaar met werken.
Op zee:
0000 - 0400 uur: werken in de radiocentrale, indien nodig op de brug
0400 - 1100 uur: slapen
1100 - 1145 uur: douchen, eten
1145 - 1545 uur: werken in radiocentrale/ brug
1545 - 2000 uur: studeren/ werken aan takenboek (na afronden takenboek zijn dit vrije uren)
2000 - 0000 uur: rust/ vije tijd
Het werk op de brug is veel werken met beeldschermen, in de radio helemaal, maar daar mogen geen foto's worden gemaakt. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Beeldscherm
Niet veel later is de voor oefening brandende helikopter geblust en zijn de inzittenden gered. Jeroen helpt mee opruimen en als de helikopter weer wegvliegt, haalt hij de vlag 'hotel' neer (sein voor marineschepen dat zij met helikopteroperaties bezig zijn).
Dankzij de diverse taken aan boord zijn veel dagen afwisselend, toch zit Jeroen een behoorlijk deel van de werkdag (op de brug of in de radio) achter een beeldscherm. Dat wordt meer naarmate je langer bij de ODVB werkt. Jeroen: "Voor mensen die net zoals ik fanatiek gamer zijn of mensen die ICT interessant vinden, kan dit werk heel erg leuk zijn. Zeker als je later de kant van netwerkbeheerder opgaat. Vind je dat niet leuk, dan zou ik het je niet aanraden. Uiteindelijk ben zit je veel voor een beeldscherm. Of ben je bezig met het verhelpen van IT-problemen aan boord, maar dan werk je ook veel met mensen. En dat is vaak ook heel gezellig."
