Commandant der Strijdkrachten generaal Onno Eichelsheim zei gisteren in het radioprogramma 'Sven Op 1' dat Defensie er van uitgaat om binnen een jaar een keuze te maken voor een werf die de nieuwe Nederlandse onderzeeboten gaat bouwen. Dat is toch sneller dan verwacht, de vraag is ook of die planning haalbaar is.
Een Walrusklasse onderzeeboot op archiefbeeld. (Foto: NAVO)
Eichelsheim werd gisteren in het radioprogramma op NPO Radio 1 door Sven Kockelmann geconfronteerd met een uitspraak van voormalig secretaris-generaal van de NAVO Jaap de Hoop Scheffer. In Trouw had Scheffer gezegd: "Ik stoor mij mateloos aan de eindeloze procedure om te besluiten wie die nieuwe onderzeeboten moet gaan bouwen. Nu horen we dat die nieuwe boten misschien niet gaan varen voor 2035. Ik vind dat een schande."
Eichelsheim antwoordde daarop dat Defensie er voor heeft gekozen "om zo snel mogelijk toe te kunnen gaan naar de keuze voor de werf". Op de vraag wanneer die keuze zou worden gemaakt, antwoordde de luchtmachtgeneraal: "We gaan er van uit dat we in staat zijn dat binnen een jaar te doen".
Sneller dan verwacht
De uitspraak van de CDS is opvallend. Zowel staatssecretaris Van der Maat als directeur van de Defensie Materieel Organisatie (DMO) VADM De Waard hadden eerder tegen Marineschepen.nl gezegd dat Defensie zich niet meer wil vastpinnen op exacte jaartallen, nadat bijvoorbeeld was gebleken dat het jaartal 2028 waarin de eerste boot in gebruik zou worden genomen te optimistisch bleek.
Eichelsheim noemt nu een geplande mijlpaal die toch ambitieus klinkt. Marineschepen.nl, maar ook experts die zijdelings betrokken zijn bij het vervangingsprogramma, verwachtten een keuze op een later moment.
Zoals Marineschepen.nl eerder schreef is het proces niet echt versneld ten opzichte van het vorige plan. Oorspronkelijk zouden een of meerdere werven begin dit jaar het verzoek voor een offerte hebben gekregen. Maar er werd besloten om alle drie in de race zijnde werven de offerte te laten maken.
Dat gebeurt echter nadat een zogenaamd gunningsmodel is gebouwd. Pas daarna wordt de werven om een offerte gevraagd. Volgens Van der Maat zal dat verzoek aan de werven in het derde kwartaal van 2022 worden verstuurd. De scheepswerven hebben normaliter een half jaar tot negen maanden nodig om een offerte te sturen, vanwege de complexiteit en omdat het om miljarden gaat. Ook zien de scheepswerven in het verzoek voor een offerte pas voor het eerst welke prioriteiten Defensie heeft ten aanzien van de eisen van de onderboten.
Na ontvangst van de offertes moet Defensie zelf natuurlijk een keuze maken. En vaak wordt nog om een 'best and final offer' gevraagd.
Als DMO in het begin van het eerste kwartaal, dus oktober, de zogenaamde 'requests for quotations' naar de werven stuurt en de drie werven sturen na zes maanden hun offertes, heeft Defensie in het meest gunstige scenario zo'n drie maanden de tijd om een keuze te maken, tenzij nog om om een finale offerte wordt gevraagd. Stuurt DMO het verzoek later of doet een van de werven er langer over, wordt het toch weer erg krap.
De verwachting bij onder andere Marineschepen.nl was dat de keuze van Defensie eind 2023 zou vallen. Daarna moeten overigens nog onderhandelingen volgen voor het contract kan worden getekend en dat zou ook een jaar kunnen duren.
