Nederland stuurt een Luchtverdedigings- en Commandofregat (LCF) naar de Straat van Hormuz. Zr.Ms. De Ruyter is aangewezen om van januari tot juli deel te nemen aan de Europese maritieme missie. Dat maakte Defensie vandaag bekend na de ministerraad.
De missie, genaamd European-Led mission Awareness Strait of Hormuz (EMASOH), en richt zich op het westelijk deel van de Golf van Oman, het oostelijke deel van de Arabische Golf en de Straat van Hormuz. Hoewel Frankrijk de missie wel heeft opgezet, ligt de leiding volgens premier Mark Rutte over de missie in Europese handen.
LCF
Eerder overwoog de marine om een M-fregat te sturen. Nu is dat een LCF. Een dergelijk schip heeft andere capaciteiten dan een M-fregat, voornamelijk op gebied van luchtverdediging. Het lijkt er echter niet op dat de De Ruyter is gekozen vanwege hogere dreigingen op dat vlak. Wel kan de De Ruyter met de SMART-L radar vanaf zee het luchtbeeld op grote afstand in kaart brengen. Gelet op de krappe vloot, is het waarschijnlijk dat keuze is gemaakt op basis van beschikbaarheid. Zr.Ms. De Ruyter zou vanaf januari oorspronkelijk deel gaan uitmaken van het permanente NAVO-eskader SNMG1.
Na afloop van de ministerraad zei premier Mark Rutte zich geen zorgen te maken over dat Nederland betrokken raakt bij een conflict. Volgens Rutte, wijkt de missie af van andere missies daar, en is deze vooral gericht op de ondersteuning van de vrije doorvaart. "Voor zover je zekerheden kan inbouwen om te voorkomen dat je in een militair conflict is gezogen, is dat ook gebeurt," zei Rutte. "Dat is ook de reden dat Nederland heeft gezegd: 'Wij durven, sterker nog, wij wíllen, onze bijdrage hier aan leveren'." Hij benadrukte verder dat Nederland, nu het rustiger is geworden, niet meedoet voor de vorm.
Volgens de commandant van Zr.Ms. De Ruyter KLTZ Theo Klootwijk in de Defensiekrant gaat de missie vooral om informatie verzamelen: "We brengen de maritieme activiteiten in kaart ter bevordering van de vrije doorvaart. Het is een belangrijke economische zeestraat waar ongeveer 35% van de per schip vervoerde aardolie doorheen gaat. Het is ook een politiek signaal wat we afgeven: Europese aanwezigheid. Alle inspanningen zijn erop gericht om escalatie te voorkomen. Nederland, Europa en Iran zijn er niet bij gebaat bij een situatie te laten escaleren."
Frankrijk
Nederland zal niet als enige meedoen. Frankrijk, dat aan de basis stond van de missie, hoopt dat tien landen, EU of geen EU, mee zullen doen. Al lijkt het vooralsnog om een verband te gaan van twee schepen en maritieme patrouillevliegtuigen, zo blijkt uit de Defensiekrant.
Deze zal vanuit de Franse maritieme basis in Abu Dhabi worden aangestuurd, met een hoofdkwartier van ongeveer 10 tot 15 vertegenwoordigers uit de deelnemende landen. De Franse marinebasis, gelegen aan de Perzische Golf tegenover het bekende Louvre Abu Dhabi Museum, is in 2009 geopend na een verzoek in 2007 van de Verenigde Arabische Emiraten om een Franse militaire aanwezigheid in het land. Alle schepen van de Franse marine behalve het Charles de Gaulle vliegdekschip kunnen afmeren bij de basis. Naast een maritieme basis bestaat de Franse aanwezigheid uit enkele gevechtsvliegtuigen en een eenheid van het Franse leger.
De Franse minister van Defensie, Florence Parly, uitte vorige week nog kritiek op de Verenigde Staten tijdens een tour door meerdere Golflanden. Enerzijds over het terugtrekken van de VS uit de nucleaire deal, en anderzijds over het feit dat Iran onlangs meerdere limieten van de oorspronkelijke afspraken uit die deal heeft overschreden.
Volgens Parly is de Verenigde Staten zich langzaam maar zeker aan het terugtrekken uit het Midden Oosten. Dit zei ze vorige week in een toespraak in Bahrein. Als voorbeelden hiervan noemde ze dat er geen gevechtsvliegtuigen werden ingezet nadat er in 2013 een chemische aanval was, nadat er een drone van de Verenigde Staten werd neergeschoten en nadat de Saudische olie installaties werden gebombardeerd. Hiermee waarschuwt Parly dat de decennia lange strategie van afschrikking van de Verenigde Staten in de regio zijn kracht begint te verliezen, en dat de stabiliserende factoren in de regio verdwijnen. Ondanks deze harde taal zegt Parly wel dat ze in gesprek wil blijven met Iran ondanks de internationale incidenten.
Frankrijk blijft inzetten op een Europese maritieme veiligheidsmacht in de regio, die losstaat van de Amerikaanse missie maar wel met de Amerikanen zal samenwerken. De Europese bewakingsoperatie opereert uit een streven naar stabiliteit in de regio, en om de vrijheid van navigatie te waarborgen. Een geloofwaardig afschrikkingsbeleid van Europa is daarbij cruciaal.
Tijdens haar tour door het Midden-Oosten, heeft Parly ook aangekondigd dat Frankrijk Saudi Arabie defensiematerieel gaat leveren om aanvallen op lage hoogte te kunnen afweren. Het verzoek hiertoe van Saudi Arabië volgde na de drone aanval op haar olie-installaties. Het gaat onder andere om een radarsysteem. Hierdoor is het Franse bezoek ook van belang voor de Franse defensie-industrie. Naast radarsystemen is er een samenwerkingsovereenkomst getekend voor het gebruik van drones die olie- en gasvelden kunnen identificeren. Frankrijk heeft overigens al langer verschillende belangen in het gebied.
Andere landen
Frankrijk heeft nog niet bekend gemaakt welke landen deel zouden nemen aan de missie, mede omdat in sommige landen toestemming nodig is van het parlement. Tot dusver lijkt Nederland het enige openbaar genoemde land dat deelneemt aan de missie, al gaan geruchten dat ook Denemarken wil toezeggen. In het afgelopen half jaar hebben onder andere Italië en Spanje verder ook interesse geuit in het deelnemen aan een door de Europese Unie of Frankrijk aangestuurde missie. Een eventuele rol van Duitsland in de missie is nog niet rond, maar volgens de Duitse minister van Defensie is het belangrijk dat Duitsland een proactieve rol gaat spelen voor de wereldwijde veiligheid. Dit zei ze in een toespraak begin deze maand, waar ook werd aangekondigd dat Duitsland tegen 2031 de defensie uitgaven wil hebben opgevoerd naar 2 procent van het BBP.
Vorige week nog voer voor de eerste keer een Carrier Group van de Verenigde Staten, onder leiding van USS Abraham Lincoln, door de Straat van Hormuz sinds het begin van de Hormuzcrisis in juni. En maandag maakte de Verenigde Staten nog bekend dat Qatar en Koeweit bij gaan dragen aan de VS missie, waarschijnlijk door militairen en patrouille boten in te zetten. Ook wordt er met Canada gesproken over een eventuele bijdrage. Tot nu toe zijn er van de Amerikaanse missie eenheden actief uit Albanië, Australië, Bahrein, de Verenigde Arabische Emiraten, het Verenigd Koninkrijk en uiteraard de Verenigde Staten zelf.
Eerder heeft het Verenigd Koninkrijk al het dreigingsniveau in de Straat van Hormuz verlaagd voor schepen die onder haar vlag door de straat varen. Dit betekent dat Britse civiele schepen binnenkort zonder directe begeleiding van de Royal Navy door de straat kunnen varen.
