Het Britse vliegkampschip HMS Queen Elizabeth is momenteel onderweg richting de Verenigde Staten voor de eerste tests met F-35B vliegtuigen. Afgelopen weekend verliet de carrier, uitgezwaaid door vele belangstellenden, vanuit Portsmouth voor de eerste grote reis.
Het vliegdek van HMS Queen Elizabeth is nog even zonder vliegtuigen. (Foto: Royal Navy)
De afgelopen jaren is in de Britse pers regelmatig lacherig gedaan over 'dat dure vliegdekschip zonder vliegtuigen'. Die grappen kunnen even in de koelkast als de Queen Elizabeth straks in september gaat oefenen met de F-35B.
500 starts en landingen
HMS Queen Elizabeth werd afgelopen december in dienst gesteld, nu steekt het schip voor het eerst de Atlantische Oceaan over op weg naar Naval Air Station Patuxtent, de marinevliegbasis nabij Norfolk. In september zullen twee toestellen 500 starts en landingen gaan uitvoeren. Dat wordt gedaan door drie vliegers waaronder zeker één van de Britse vliegers die in de VS is opgeleid op de F-35B.
Aan beide zijden is de afgelopen jaren al flink geoefend. De vliegers hebben in simulatoren geoefend op het landen en starten vanaf de Queen Elizabeth, de boordvliegploeg heeft o.a. het tanken en taxiën op de wal in de UK geoefend met een levensgroot plastic model.
De bemanning van HMS Queen Elizabeth is ook niet helemaal onervaren met vliegdekoperaties. Sinds juli 2017 zijn er meer dan 1.000 vliegbewegingen geweest met helikopters.
F-35B
Van de F-35, of JSF, zijn drie type vliegtuigen. De gewone F-35A is het vaakst besteld, waaronder door Nederland. De andere twee varianten zijn bedoeld voor vliegkampschepen. De F-35C voor schepen met een katapult en is alleen door de Amerikaanse marine en het Korps Mariniers aangekocht. De F-35B is bedoeld voor vliegkampschepen zonder katapult. Deze vliegtuigen hebben een heel korte startbaan nodig en kunnen verticaal landen. Italië, Groot-Brittannië, Turkije en de VS hebben deze toestellen besteld. De Britse luchtmacht en marine verwachten er 138 in totaal.
Overigens mag de Queen Elizabeth de twee testtoestellen niet mee naar huis nemen. Pas in 2020 zal de carrier voorzien zijn van een operationele air wing.
Rollend landen
Bij de Amerikaanse marine is het eerste squadron F-35B's al operationeel. In maart van dit jaar vertrok USS Wasp met een aantal van deze vliegtuigen naar zee voor een eerste reis. In de VS is al veel ervaring met de F-35B, toch heeft de Royal Navy andere wensen op het vlak van de landing. Het nadeel van een vliegtuig als de F-35B is dat bij een verticale landing er zo min mogelijk gewicht aan boord mag zijn. Dus als een toestel met een vrij volle brandstoftank en bommen of raketten terug wil keren, moet er eerst het een en ander in zee worden gedumpt. Daarom wordt gewerkt aan het rollend landen met de F-35B. De Sovjets deden dat al in de jaren '80, de Britten met de Harriers (pas) in 2008 en in de toekomst moet Shipborne Rolling Vertical Landing ook gebruikelijk worden met de F-35B.
Internationale aandacht
De reis van de Queen Elizabeth zal een kleine drie maanden in beslag nemen. Behalve oefenen en testen, zal het schip met 1.500 m/v aan boord ook een bezoek brengen aan New York. Volgens Amerikaanse media zal de Amerikaanse president Donald Trump op zijn beurt een bezoekje brengen aan de nieuwe Britse trots.
Wie volgens de commandant van de Britse carrier ook geïnteresseerd zijn in de Queen Elizabeth is de Russische onderzeedienst. "Russische onderzeeboten zijn actiever in de Noord-Atlantische Oceaan dan tijdens de Koude Oorlog en we nemen dat erg serieus. Het schip zal goed worden beschermd als ze de oversteek maakt."
